پزشکی
طبابت بیماران را پزشكى گویند.
چون بستن لوله‌ها نقص عضو بوده، آیا این عمل برای پزشکی که مرتکب آن می‌شود، موجب دیه است؟
اگر این عمل موجب نقص عضو شود بر پزشک دیه لازم می‌شود، گرچه صاحبش اذن بدهد مگر در مورد ضرورت که در این فرض چیزی بر او نیست.
اگر این عمل موجب نقص عضو شود بر پزشک دیه لازم می‌شود، گرچه صاحبش اذن بدهد مگر در مورد ضرورت که در این فرض چیزی بر او نیست.
پاسخ:
اگر این عمل موجب نقص عضو شود بر پزشک دیه لازم می‌شود، گرچه صاحبش اذن بدهد مگر در مورد ضرورت که در این فرض چیزی بر او نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا رضایت مراجعین اعمّ از زن و مرد موجب جواز بستن لوله‌ها میگردد؟
- تبلیغ مسئله بستن لوله‌ها برای روحانیون مبلّغ چه حکمی دارد؟
- پول و مبلغی که پزشک به عنوان اجرت برای بستن لوله‌ها أخذ میکند حلال است؟
- همانگونه که مستحضرید بر اساس برخی از روایات وارده در باب دیات، خوب شدن بعضی جراحات یا نقص عضوها (نظیر شکستگی استخوان در اعضایی که دیه مقدّره دارد یا شکافتن لب) میزان دیه را تغییر میدهد، با توجّه به این که امروزه به خاطر پیشرفت علم پزشکی تعداد قابل ملاحظهای از جراحات و نقص عضوها قابل درمان میباشد; بفرمائید : الف - آیا تأثیر درمان در میزان دیه را به غیر موارد مصرّح در فقه نیز میتوان تعمیم داد؟ ب - آیا پیوند عضو مقطوع در میزان دیه تأثیر دارد یا خیر؟ (در صورتی که انگشت یا دست شخصی در اثر جنایت قطع شود، اگر به موقع اقدام گردد میتوان عضو مقطوع را پیوند زد)
- در مواردی که بر اساس دستور شارع مقدّس، خوب شدن جراحت یا نقص عضو، میزان دیه را تغییر میدهد، مخارج و هزینههای درمان به عهده جانی است یا مجنی علیه؟
- در نظرات فقهاء در بخش دیات دارد که اگر با شکستن یا سوزاندن یا امثال آن بینی فاسد شود موجب دیه کامل است ، اوّلا: منظور از فساد چیست؟ ثانیا: با توجّه به پیشرفت علم پزشکی امروزه شکستگی بینی به سادگی و با هزینه کم قابل درمان است و معمولابا شکستن بینی فاسد نمیشود آیا باز هم دیه کامل باید پرداخت و یا اگر بدون عیب ترمیم شد یکصد دینار را باید داد یا اینکه با نظر خبرگان پزشکی دست قاضی در کم و زیاد کردن دیه باز است؟
- بستن لولههای زن و مرد که موجب عقیم شدن آنها می‌شود، از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
- با اینکه در نظرات فقهی فقهاء دیه مجموع چهار پلک دو چشم دیه کامل ذکر شده و بین پلکهای بالا و پائین فرق قائلند به این صورت که ثلث دیه کامل را برای پلکهای بالا و برای پلکهای پائین نصف دیه کامل را قرار دادهاند، بفرمائید: اوّلا: با توجّه به امکانات جرّاحی امروزی در چشم پزشکی و جرّاحی ترمیمی میتوان گفت که تقریباهمیشه امکان ترمیم پلکها وجود دارد آیا با این وجود نیز دیه کامل دارد یا درصد تعیینی خبره در ترمیم و عدم ترمیم در تعیین دیه مؤثر است تکلیف چیست؟ ثانیا: از نظر ارزش عضوی و نحوه درمان بین پلکهای بالا و پائین اختلاف محسوسی با توجّه به پیشرفت علم پزشکی مشاهده نمیشود آیا اختلاف دیه منصوص است باید اطاعت کنیم یا امکان تغییر بر مبنای نظریه پزشکی و خبرگان وجود دارد؟ ثالثا: در صورتی که پلکهای بالا ثلث دیه داشته باشند و پلکهای پائین نصف دیه کامل تکلیف ثلث باقیمانده چه می‌شود؟
- شخصی بر اثر جا ماندن وسائل پزشکی پس از جرّاحی در شکمش فوت میکند، آیا دیه او بر عهده دکتر جرّاح است یا خیر؟
- در کتب دیات برای از بین بردن هر یک از سوراخهای بینی ثلث دیه کامل و سوراخ کردن بینی بطوری که هر دو سوراخ و پرده فاصل میان آن پاره شود یا این که آن را سوراخ نماید در صورتی که باعث از بین رفتن آن نشود موجب ثلث دیه کامل است و اگر جبران و اصلاح شود موجب خمس دیه میباشد پاسخ فرمائید : اوّلا: منظور از سوراخ کردن بینی چیست آیا منظور بسته شدن بینی یا قطع شدن آن است یا تغییر شکل عضو آن؟ ثانیا: سوراخ کردن دیواره بین مجاری بینی از عوارض عملهای جرّاحی داخل بینی نیز منظور هست یا خیر؟ ثالثا: با توجّه به معالجات ترمیمی امروز تکلیف چیست همان دیه منظور است یا میتوان کم یا زیاد نمود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا اهمال و مسامحه در امداد که منجر به نقص عضو یا موت مصدوم گردد، موجب ضمان و دیه میباشد؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا اهمال و مسامحه در امداد که منجر به نقص عضو یا موت مصدوم گردد، موجب ضمان و دیه میباشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در جرائم عمدی که موجب نقص عضو فرد می شود و امکان قصاص هم نیست. آیا می توان علاوه بر دیه که ضمان نقص عضو می باشد چیزی به عنوان مجازات و تعزیر از جانی گرفت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه در شکستگی استخوان پا، یا دست، پزشکیِ قانونی اعلام نماید: (شکستگی توأم با نقص عضو بهبود یافته است.) و در توضیح بیشتر بگوید: (استخوان درست جوش خورده، ولی بر اثر شکستگی صدماتی به عصب، یا سایر عضلات دست یا پا وارد گردیده، که موجب نقص عضو (محدودیّت در حرکت) شده است.) دادگاه باید چه میزان دیه تعیین نماید؟ آیا علاوه بر دیه، ارش نیز تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه در شکستگی استخوان پا، یا دست، پزشکیِ قانونی اعلام نماید: (شکستگی توأم با نقص عضو بهبود یافته است.) و در توضیح بیشتر بگوید: (استخوان درست جوش خورده، ولی بر اثر شکستگی صدماتی به عصب، یا سایر عضلات دست یا پا وارد گردیده، که موجب نقص عضو (محدودیّت در حرکت) شده است.) دادگاه باید چه میزان دیه تعیین نماید؟ آیا علاوه بر دیه، ارش نیز تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله بهجت] برخی جراحت ها که موجب دیه است، اگر در عضوی واقع شود که علاوه بر آن ها، سبب نقص و شل شدن آن عضو شود که اگر در جای دیگری بود، تنها همان جراحت بود، آیا افزون بر دیه جراحت، دیه نقص عضو یا ارش نیز ثابت است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مربی ورزش در حین آموزش و در اثر آموزش نادرست، موجب نقص عضو ورزشکار یا مرضی شود، آیا ارش یا دیه برعهده ی او می باشد؟
- [آیت الله جوادی آملی] احکام کلی / وجوب امداد آیا اهمال و مسامحه در امداد که منجر به نقص عضو یا موت مصدوم گردد ، موجب ضمان و دیه می باشد ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه جنایتی بر شخصی وارد شود و علاوه بر جراحات وارده و شکستگی استخوان، در همان عضو درصدی هم نقص عضو ایجاد گردد البتّه این نقص عضو مربوط به شکستگی استخوان و... می تواند باشد آیا در این گونه مسائل فقط دیه جراحات وارده و شکستگی استخوان را باید گرفت یا برای آن نقص عضو هم باید دیه دیگری در نظر گرفت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دیه شکستن لگن، که با نقص عضو بهبود یافته، یا بدون نقص عضو درمان شده، چه میزان است؟ آیا دیه استخوان لگن ارتباطی با استخوان پا دارد، یا مرتبط نمی شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- حرف زدن در هنگام خطبه جائز نیست، امام باشد یا مأموم، چنانچه حرف زد مرتکب حرام شده ولی موجب بطلان خطبه ونماز نمیشود.
- اگر شخصی راضی شود که در حال حیات خود عضوی از اعضأ او را بریده و به دیگری پیوند زنند چنانچه عضوی که برضایت خود او بریده می‌شود از اعضأ رئیسه بوده باشد که بریدن آن صدمهای به حیات او میزند و یا نقص وعیبی در او ایجاد میکند، بریدن آن عضو جائز نیست. و اگر با بریدن آن عضو ضرر وعیبی بر او وارد نمیشود مانند بریدن مقداری از پوست و یا گوشت ران که جای آن روییده می‌شود، در این صورت بریدن آن عضو به رضایت خود او جائز است و میتواند برای بریدن آن عضو مبلغی نیز دریافت کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] میزان کلی در دیه اعضای اصلی انسان این است که هر عضوی که فرد باشد، مانند زبان یا آلت مردانگی، بریدن و از بین بردن آن موجب دیه قتل (هزار مثقال شرعی طلا) است و هر عضو اصلی که جفت باشد، مانند دست و پا و گوش و چشم، بریدن یا از بین بردن جفت آن موجب دیه قتل، و بریدن یا از بین بردن یکی از آنها موجب نصف دیه است.
- [آیت الله مظاهری] عقیم کردن مرد یا زن خود را و همچنین بستن لوله‌ها، اگر داعی و انگیزة عقلایی بر آن باشد، اشکال ندارد ولی باید زن با رضایت شوهر و شوهر با رضایت زن این کار را انجام دهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر با رعایت مراتب دفاع، به طرف خسارت مالی یا نقص عضو وارد شود یا کشته شود، انسان ضامن نیست.
- [آیت الله خوئی] جایز نیست بریدن عضوی از اعضاء بدن مردة مسلمان مانند چشم و یا عضو دیگر به منظور پیوند زدن آن عضو به بدن شخص زندة دیگر و قطع کننده ملزم شود که دیة آن عضو را به ورثة مرده بپردازد، ولی چنانچه زنده ماندن یک فرد مسلمان متوقف گردد که عضو بدن مردة مسلمانی را ببرند و به او پیوند زنند، جایز است بریدن آن عضو ولی قطع کننده باید دیة آن را بپردازد و در هر دو صورت پیوند زدن عضو قطع شده به بدن دیگری اشکال ندارد و پس از پیوند چون جزء بدن شخص زنده میگردد، احکام بدن زنده بر او جاری است .... و ظاهر این است که جایز باشد در حال حیات خود وصیت کند که پس از مردن او عضوی از اعضاء او را قطع کنند و به دیگری پیوند زنند و در این صورت بریدن عضو آن میت دیه ندارد.
- [آیت الله مظاهری] کسی را که عذری دارد و نشسته یا با تیمّم یا جبیره نماز میخواند نمیشود برای نمازهای میّت اجیر کرد امّا اگر نقص عضو داشته باشد میتوان او را اجیر نمود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر شخصی راضی شود که در حال حیات خود عضوی از اعضای او را بریده و به دیگری پیوند زنند چنانچه ان عضو از اعضای رییسه باشد که بریدن ان صدمه ای به حیات او می زند و یا نقص و عیبی در او ایجاد می کند بریدن ان عضو جایز نیست و اگر با بریدن ان عضو ضرر و عیبی بر او وارد نمی شود مانند بریدن مقداری از پوست و یا گوشت ران که جای ان روییده می شود بریدن ان عضو با رضایت او جایز است و می تواند برای رفع ید از ان عضو مبلغی دریافت کند
- [آیت الله اردبیلی] ساقط کردن جنین مطلقا چه روح در آن دمیده شده باشد یا نه و چه جنین از حلال باشد یا از راه زنا حرام است و (دیه) نیز دارد؛ ولی اگر روح در جنین دمیده نشده باشد و به تشخیص پزشک حاذق و موثّق، زنده ماندن مادر متوقّف بر سقط آن باشد یا این که بقاء آن در رحم مستلزم نقص عضو یا درد غیر قابل تحمّل برای مادر باشد و زنده نگاه داشتن در خارج رحم نیز میسّر نباشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر حفظ جان مسلمانی متوقّف بر پیوند عضوی از اعضای میّت مسلمان به بدن او باشد، قطع و پیوند آن عضو جایز است و دیه ندارد.
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان یقین یا اطمینان داشته باشد که روزه برایش ضرر قابل توجهی دارد ، یا آن را احتمال بدهد ، و از آن احتمال ترس برای او پیدا شود ، چنانچه احتمال او در نظر عقلا بجا باشد ، واجب نیست روزه بگیرد ، بلکه اگر آن ضرر موجب هلاکت یا نقص عضو شود روزه حرام است ، و در غیر این صورت اگر رجاءً روزه بگیرد و بعد معلوم شود ضرر قابل توجهی نداشته ، روزهاش صحیح است .
- [آیت الله سیستانی] قطع عضو مسلمان مرده، مانند چشم و دستش برای پیوند زدن به بدن زنده جایز نیست، و اگر کسی چنین کند، بر او دیه لازم میآید. و دفن آن عضو قطع شده واجب است، ولی اگر پیوند زد و عضو زندهای از بدن شد، قطع آن واجب نیست.