نماز صبح
نماز صبح از نمازهای یومیه که دو رکعت است و بین طلوع فجر و طلوع آفتاب خوانده می‌شود.
هر گاه شخصِ جنب به اعتقاد وسعت وقت به حمّام رفت و برای نماز صبح غسل کرد - مثلاً - بعد معلوم شد که در واقع وقت ضیق بود و تکلیف او تیمّم بوده، غسل او چه صورت دارد؟
اگر به قصد همان نماز به نحو اَدا بوده، احتیاطاً اعاده نماید.
اگر به قصد همان نماز به نحو اَدا بوده، احتیاطاً اعاده نماید.
عنوان سوال:
هر گاه شخصِ جنب به اعتقاد وسعت وقت به حمّام رفت و برای نماز صبح غسل کرد - مثلاً - بعد معلوم شد که در واقع وقت ضیق بود و تکلیف او تیمّم بوده، غسل او چه صورت دارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در قریهای که حمّام آن منحصر به یک حمّام است و از این جهت زنها نمیتوانند پیش از صبح غسل کنند، آیا در شبهای ماه صیام میتوانند خود را جنب کنند و بعد تیمّم کنند؟
- هر گاه شخصی به خیال دخول وقت برای اتیان نماز صبح غسل جنابت نمود، بعد معلوم شد که غسلش پیش از صبح به عمل آمده، آیا با آن طهارت پیش از دخول صبح میتواند نماز صبح را بخواند یا خیر؟
- در غیر وقت نماز، شخص جنب بخواهد غسل کند، در صورتی که قصد به جا آوردن کاری که مشروط به غسل است هم ندارد، آیا غسل او صحیح است یا خیر؟
- هر گاه شخص جنب پیش از دخول وقت نماز، به نیّت وجوب غسل کند که بعد از دخول وقت با آن غسل نماز بخواند، آیا غسل او صحیح است یاخیر؟ و آیا فرقی بین کسی که یقین به عدم دخول وقت دارد یا شک دارد، می‌باشد یا خیر؟
- حمّام کوچک و بزرگیست در محلّی که هر دو وقف است و به واسطه کثرت جمعیّت، اهالی و سکنه محل مزبور میخواهند حمّام بزرگ راتوسعه دهند و مکانی که مقتضی باشد برای توسعه دادن حمّام مزبور ممکن نیست فقط حمّام کوچک چون جنب حمّام بزرگ واقع است ممکن است دو حمّام یکی شود و وسعتی که منظور است عملی شود و اصلح به حال اهالی هم این نحوه است و حمّام کوچکی هم که امر طهارت اهالی مختل نماند بعد بنا می‌شود، در صورت مفروضه جایز است که حمّام کوچک را داخل حمّام بزرگ نمایند و خزانه آن هم جزء خزانه حمّام بزرگ شود و غسل در آن صحیح است یا نه؟
- شخصی به حمّام میرود، پس از غسل شک میکند که آیا وقت برای ادای صلات هست که نیّت ادا کند، یا وقت گذشته و باید نیّت قضا کند؟
- هر گاه شخص جنب به یقین یا گمان آن که به نماز میرسد، به نیّت وجوب غسل کرد و بعد از غسل حتّی به مقدار یک رکعت هم نرسید که آفتاب طلوع کرد، غسل او چه صورت دارد؟
- وضو یا غسل جبیرهای در مواردی که ضم تیمّم لازم است، قبل از وقت برای نماز قضا صحیح است یا خیر؟
- هر گاه جنب از حرام به جهت عدم تمکّن از غسل، تیمّم بدل از غسل نمود و چند روز به همین عذر نماز خواند، در صورتی که بدنش عرق نموده و لباس او آلوده به عرق شده، آیا نمازهایی که در این چند روز خوانده از جهت این که لباسش آلوده به عرق جنابت از حرام بوده، باید اعاده نماید یا خیر؟
- شخصِ صائم در ماه رمضان وارد خزینه حمّام می‌شود، سهواً سر زیر آب برده از خزینه دیگر - که از زیر به این خزینه راه دارد - سر بیرون می‌آورد، بعداً متذکّر می‌شود که نماز ظهر و عصر را نخوانده، اگر بخواهد بیرون بیاید ناچار است که سر زیر آب برده از خزینه اوّلی بیرون آید، چون راه خزینه ثانی منحصر به راه خزینه اوّلی است، تکلیف این شخص چیست؟ سر را زیر آب ببرد و برای نماز بیرون بیاید، یا آن که نماز را در همان خزانه دوّمی به طور ایماء در رکوع و سجود، به جا آورد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] شخص جُنُب هنگام سحر بیدار شد، ولی برای غُسل وقت نداشت و می دانست که در مجرا منی مانده است.به خاطر ضیق وقت، بول نکرد، با تیمم صبح کرد. بعد از اذان، همراه بول، منی هم از او خارج شد. حکم نماز و روزه ی او چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر شخص جنب از رفتن به حمام بترسد، آیا می تواند به جای غسل کردن، تیمم کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا زن در حمّام میتواند برهنه نماز بخواند البتّه با فرض این که وقت ضیق است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخص جنب در ماه مبارک رمضان در تنگی وقت تیمّم کند آیا با این تیمّم میتواند نماز صبح بخواند و حال آنکه بیش از یک ساعت تا طلوع آفتاب وقت باقی مانده است؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی شب جنب شود، آیا نماز صبح، ظهر و عصر را می تواند با تیمم بدل از غسل بخواند؟
- [آیت الله خامنه ای] کسی که غسل جنابت را برای نماز صبح انجام نداده است و به اعتقاد این که اگر غسل کند، مریض می شود، تیمم کرده است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی نزدیک صبح جنب شده و زمانی که از خواب بیدار می شود می بیند وقت غسل و تطهیر کردن ندارد، لذا بدل از غسل تیمم می کند، آیا می تواند با همان لباس نماز به جای آورد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مسافری در دریا جنب شد آنجا حمّام نیست و خاک هم ندارد تا تیمّم کند وقت نماز هم تنگ است لطفاً بفرمائید وظیفهاش چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی تیمّم بدل از غسل کرد و نماز صبح را خواند و برای نماز ظهر دسترسی به آب پیدا کند و غسل نماید آیا باید وضو بگیرد با فرض آنکه ناقض وضو بین تیمّم و غسل واقع شده است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا شخص جنب می تواند در صورت تنگی وقت با تیمم و نجاست بدن و لباس نماز بخواند یا این که باید بعد از تطهیر و غسل، نماز را قضا نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که وظیفهاش تیمّم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی میماند در وسعت وقت میتواند با تیمّم نماز بخواند، ولی اگر بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف می‌شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند و نیز اگر امید دارد که عذرش برطرف شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی وقت با تیمّم نماز را به جا آورد.
- کسی که در شب ماه رمضان برای هیچ کدام از غسل و تیمّم وقت ندارد، اگر خود را جنب کند، روزهاش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب می‌شود؛ ولی اگر برای تیمّم وقت دارد، چنانچه خود را جنب کند، بنا بر احتیاط واجب باید تیمّم نماید و روزه بگیرد و قضای آن را هم به جا آورد.
- اگر در روزهی واجبی که مثل روزهی ماه رمضان وقت آن معین است، تا اذان صبح غسل نکند و تیمّم هم ننماید، ولی از روی عمد نباشد، مثل آن که دیگری نگذارد غسل و تیمّم کند، روزهاش صحیح است.
- اگر یقین کند وقت نماز شده و نیت غسل واجب کند بعد معلوم شود که پیش از وقت غسل کرده، غسل او صحیح است.
- اگر برای آن که بفهمد وقت دارد یا نه، جستجو نماید و گمان کند که به اندازهی غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده، چنانچه تیمّم کند روزهاش صحیح است و اگر بدون جستجو گمان کند که وقت دارد و خود را جنب نماید و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و با تیمّم روزه بگیرد، بنا بر احتیاط واجب باید روزهی آن روز را قضا کند.
- مستحاضهی کثیره یا متوسطه اگر پیش از داخل شدن وقت نماز برای نماز غسل کند، غسل او باطل است، ولی اگر نزدیک اذان صبح برای نماز شب غسل کند و نماز شب را بخواند و همین که وقت داخل شد فوراً نماز صبح را بخواند اشکال ندارد.
- اگر زن حائض به اندازهی غسل و وضو وقت ندارد، ولی میتواند با تیمّم نماز را در وقت بخواند، آن نماز بر او واجب نیست، اما اگر گذشته از تنگی وقت تکلیفش تیمّم است مثل آن که آب برایش ضرر دارد باید تیمّم کند و آن نماز را بخواند.
- هرگاه وقت به قدری تنگ باشد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند، تمام نماز یا مقداری از آن بعد از وقت خوانده می‌شود، باید تیمّم کند.
- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزهی واجبی بگیرد که مثل روزهی رمضان وقت آن معین است، باید تیمّم نماید و بنا بر احتیاط واجب تا اذان صبح بیدار بماند و اگر بخواهد روزهی مستحب یا روزهی واجبی بگیرد که مثل روزهی کفاره وقت آن معین نیست، نمیتواند با تیمّم روزه بگیرد.
- اگر در بین نماز یادش بیاید که یک نماز یا بیشتر از همان روز از او قضا شده، یا فقط یک نماز قضا از روزهای پیش دارد، چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نیت را به نماز قضا برگرداند، بنا بر احتیاط واجب باید نیت نماز قضا کند؛ مثلاً اگر در نماز ظهر پیش از تمام شدن رکعت دوم یادش بیاید که نماز صبح آن روز قضا شده، در صورتی که وقت نماز ظهر تنگ نباشد، احتیاطاً باید نیت را به نماز صبح برگرداند و آن را دو رکعتی تمام کند، بعد نماز ظهر را بخواند، ولی اگر وقت تنگ است، یا نمیتواند نیت را به نماز قضا برگرداند، مثلاً در رکوع رکعت سوم نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبح را نخوانده، چون اگر بخواهد نیت نماز صبح کند یک رکوع که رکن است زیاد می‌شود، نباید نیت را به قضای صبح برگرداند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که وظیفه او تیمّم است بداند یا گمان داشته باشد که تا آخر وقت عذر او باقی میماند، در وسعت وقت میتواند با تیمّم نماز بخواند؛ بنابر این با احتمال برطرف شدن عذر نیز تیمم در وسعت وقت جایز است، ولی اگر بداند یا گمان داشته باشد که تا آخر وقت عذر او برطرف می‌شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند یا در تنگی وقت با تیمّم نماز را بجا آورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخص جنب عمداً تا صبح غسل نکند بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است ولی اگر توانایی برغسل ندارد یا وقت تنگ است تیمم نماید، اما اگر از روی عمد نباشد روزه اش صحیح است و زنی که از حیض یا نفاس پاک شده و تا اذان صبح غسل نکرده در حکم کسی است که باقی بر جنابت مانده است.
- [آیت الله خوئی] اگر از جهت ضیق وقت وظیفة مکلف تیمم بوده، ولی به خیال به اندازة غسل و نماز وقت دارد غسل کند، درصورتی که با خود غسل قصد قربت کرده باشد غسل او صحیح است بلکه اگر برای نماز غسل نموده باشد غسل او نیز صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر از جهت ضیق وقت وظیفه مکلف تیمم بوده، ولی به خیال آن که به اندازه غسل و نماز وقت دارد غسل کند، غسل او صحیح است؛ چه با خود غسل قصد قربت کرده باشد یا به قصد طهارت یا برای نماز غسل نموده باشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر از جهت ضیق وقت وظیفه مکلّف تیمم بوده ولی به خیال اینکه به اندازه غسل و نماز وقت دارد ، غسل کند ، در صورتی که در انجام غسل قصد قربت کرده باشد ، غسل او صحیح است هر چند برای انجام نماز غسل نموده باشد .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهی کند وتا اذان غسل نکند، روزهاش باطل است ولی چنانچه کوتاهینکند مثلاً منتظر باشد که حمّام زنانه شود، اگرچه سه مرتبه بخوابد وتا اذان غسل نکند، روزه او صحیح است در صورتی که اگر وقت تیمّم داشته، تیمّم نماید والاّ بدون تیمّم هم صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در تنگی وقت که اگر بخواهد وضو بگیرد یا غسل کند همه نماز یا مقداری از آن خارج از وقت واقع می شود باید تیمم کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که وظیفه اش تیمم است، اگر بداند یا احتمال بدهد تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند، ولی اگر بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف می شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد.
- [امام خمینی] کسی که وظیفه اش تیمم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند. ولی اگر بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف می شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند یا در تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که وظیفه اش تیمم است اگر مایوس باشد از زوال عذر تا اخر وقت در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند ولی اگر مایوس نباشد باید صبر کند اگر عذر بر طرف شد با وضو یا غسل نماز بخواند وگرنه در تنگی وقت با تیمم نماز را به جا اورد