نماز طواف
نماز طَواف یکی از واجبات حج و عمره است. این نماز دو رکعت مانند نماز صبح است که پس از طواف، پشت مقام ابراهیم خوانده می شود. نماز طواف نساء تنها در نیت با این نماز تفاوت دارد.
در نمازِ طواف با قطع به آن که مسجد از سنگ غیر معدنی است سجده نمود، بعد یقین پیدا کرد به آن که ما یصح السجود علیه نبوده و پس از تمامیّت حج نمازها را با ما یصح السجود علیه قضا نمود، آیا حج او صحیح است یا باطل؟
ظاهراً صحیح است.
ظاهراً صحیح است.
عنوان سوال:
در نمازِ طواف با قطع به آن که مسجد از سنگ غیر معدنی است سجده نمود، بعد یقین پیدا کرد به آن که ما یصح السجود علیه نبوده و پس از تمامیّت حج نمازها را با ما یصح السجود علیه قضا نمود، آیا حج او صحیح است یا باطل؟
پاسخ:
ظاهراً صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر حاجی به یقین خود قرائت نمازش صحیح است و بعد از مدّتی ازعمل حج، به نماز او ایراد گرفتند که در آیات اوّل سوره حمد رعایت وصل به سکون نمی‌شود، آیا عمل حج او از جهت نماز طواف صحیح است یا خیر؟
- در (مناسک حج) دارد که خون قروح و جروح که در نماز معفو است، در طواف معفو نیست (95)، اگر حاج در همان اوقات طواف مبتلا به زخم شده که هر کاری میکند خون قطع نمی‌شود، آیا معفوست و نمازش با آن خون صحیح است یا خیر؟
- زیدی از باب جهل به مسأله ملتفت نبوده که در مکّه مشرّفه در صورتی که نتواند به واسطه مرض طواف حج تمتّع و طواف نساء را بجا بیاورد، امر کند او را به وسیله شتر مثلاً طواف بدهند، بلکه به مطوِّف گفته که: تکلیف من چیست با این حال ناخوشی که نمیتوانم طواف بجا بیاورم؟ مطوِّف گفته: باید جهت طواف نایب بگیری، این شخص هم نایب گرفته برای طواف حج و طواف نساء چون مرضش مانع از هر دو طواف بوده و نایب طوافین را با نماز به جا آورده، آیا حج او صحیح است و محتاج به اعاده در عام قابل نیست، یا خیر؟ و آیا زن بر او حرام است یا حلال؟ مستدعی آن که حکم اللَّه را بیان فرمایید؛ چون این قضیه محل ابتلا شده، وسائل تا این تاریخ عملاً بالاحتیاط، متمتّع از زن نگردیده.
- زنی روز دوّم ذیحجّه وارد مکّه شده و حائض شده، شخصی رانایب خود قرار داده و طواف عمره و نماز آن را به جا آورده و خود آن زن سعی بین صفا و مروه به عمل آورده، بعد مُحرِم به احرام حج شده و اعمال حج را به جا آورده و پس از آن که از منی مراجعت نموده پاک شده و بعد از غسل بقیّه اعمال حج را به جا آورده و طواف نساء را به عمل آورده در صورتی که وظیفه چنین شخصی - مثل کسی که روز نهم ذیحجّه وارد مکّه می‌شود و وقت برای انجام عمره تمتّع ندارد - تبدیل به حج اِفراد است که بایستی اوّل اعمال حج را به جا آوردبعد عمره مفرده به جا آورد و این زن عمره مفرده به جا نیاورده، فقط قناعت به عمل حج نموده، آیا حج چنین شخصی باطل است، یا آن که حج او صحیح است و باید سال بعد عمره مفرده به جا آورد؟
- شخصی در چند سال قبل به عنوان نوکری و خادمی به مکّه معظّمه مشرّف شده و اعمال عمره تمتّع را بتمامها به جا آورده، ولی در روز ترویه که به منی رفتند و روز نهم در عرفه و شب عید هم در مشعر بسر برده و اعمال روزعید را هم در منی به جا آورده رمی جمره عقبه و تضحیه و حلق رأس و روزیازدهم و دوازدهم هم رمی جمرات نموده، ولی برای طواف و نماز آن و سعی و طواف نساء و نماز آن به مکّه نیامده و به جا نیاورده و بعداً هم متأهّل شده و امسال ملتفت شده که خطا نموده از زوجه خود عزلت اختیار نموده و خود او هم مقتدر به رفتن مکّه نبوده نایب گرفته و اعمال مزبوره را نایب عوض او به جا آورده، آیا حج او صحیح است یا خیر؟ و در صورت فاسد بودن، آیا بعد از به جا آوردن نایب طواف نساء را میتواند با زوجه خود مباشرت کند، یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] در مسجد النبی صلی الله علیه واله بعد از اتمام نماز جماعت ایا می توان روی فرشهای مسجد سجده نمود و یا اینکه باید برود در جایی که سنگفرش است و بر سنگ نماز بخواند
- [آیت الله خوئی] اگر اقامه نماز جماعت، طواف شخصی را قطع نماید و این شخص معتقد گردید که طواف باطل شده و از روی جهل و ندانی دوباره از اوّل طواف نمود آیا این طواف جدید مجزی است، یا میبایست آن طواف قبل را تمام نماید و دوباره از اوّل طواف نماید، و آیا همین حکم در سعی جاری است یا فرق است میان آن دو؟
- [آیت الله بهجت] اینجانب چندین سال نماز خوانده ام و اکنون متوجه شده ام که در اثر جهل به مسأله، قرائت حمد و سوره ی نمازم صحیح نبوده است، آیا باید نمازها را قضا کنم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اینجانب چندین سال نماز خوانده ام و فعلاً معلوم شده که در اثر جهل به مسأله قرائت حمد و سوره نمازم صحیح نبوده است، آیا باید نمازها را قضا کنم؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی به خانمی گفته که صورت زن در حال احرام باید باز باشد و از باب مقدّمه علمیه باید مقداری از مو هم معلوم باشد تا یقین حاصل شود که تمام صورت باز بوده است. این خانم، اعمال حج و حتی طواف و نماز آن را با همین وضع انجام داده است. حجّ او صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] در روز عید، به هنگام رمی جمره عقبه اطمینان پیدا نکردم که هفت سنگ به جمره برخورد کرده و به همین جهت، چهار بار رمی جمره را تکرار کردم؛ ولی باز هم یقین پیدا نکردم و در بار چهارم، قسم خوردم که دیگر رمی را تکرار نکنم و بعد، اعمال حج را به پایان رساندم. آیا حجّ من صحیح است یا باطل؟ و کفّاره قسمی که خوردهام چیست؟
- [سایر] 1- شخصی هنگام اقامه نماز جماعت عشاء وارد مسجد می‌شود و نماز عشاء را با جماعت می خواند و بعد از پایان نماز جماعت ،نماز مغرب را خودش فرادی می خواند ؛آیا نماز عشای او که به جماعت خوانده صحیح است؟ (با توجه به اینکه آنرا مقدم بر نماز مغرب کرد) 2- شخصی خیال کرده نمازش قضا شده ولی بعد از اتمام نماز فهمیده قضا نبوده؛ آیا نمازی که خوانده صحیح است؟ 3- اگر در مورد سوال دوم وسط نماز بفهمد که هنوز قضا نیست باید چکار کند؟
- [آیت الله اردبیلی] بعضی از اعمال مقلّد، مانند نماز، روزه و حج یا بعضی از معاملات وی، بر طبق فتوای مرجع تقلیدش باطل بوده است؛ ولی همین اعمال بعد از فوت مرجع و رجوع به حیّ اعلم، بر طبق نظر مرجع دوم صحیح است. آیا با این فرض، می‌توان حکم به صحّت این اعمال نمود؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی در طواف عمره تمتع در اثر فشار احساس می کند که لنگ احرامش تر و نجس شده ولی اعتنا نمی کند و با همان حال طواف را تمام می کند و نماز طواف و سعی و تقصیر را انجام می دهد و به منزل می رود بعد از بررسی می بیند مقداری نجاست خارج شده و احرامش را الوده کرده است یقین پیدا می کند که در همان حال طواف چنین شده است بعد از اعمال حج و مراجعت به وطن به او می گویند باطل است مستدعی است حکم الله را با توجه به اینکه نماز و سعی را هم با همان حال انجام داده درباره این شخص بفرمایید و اگر اعمالش باطل باشد ایا هنوز در حال احرام است یا خیر
- [آیت الله وحید خراسانی] ما در شب ساعت از مسجد شجره برای زیارت و انجام اعمال به سوی مکه حرکت کردیم در نزدیکی اذان صبح به کعبه رسیدیم و چون زایران قبلی مشغول نماز صبح بودند سرپرست کاروان از ما تقاضا کرد مقدار کمی صبر کنیم تا پس از نماز ما را طواف دهد ولی در این مهلت به علت خستگی زیاد چند بار من خوابم برد چون اب در دسترس خود نمی دیدم و جایی را نمی شناختم روی ریگ های اطراف باغچه تیمم کردم و طواف و نماز ان را انجام دادم ایا عمل حج من با این توصیف صحیح است یا نه
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می روید مانند چوب و برگ درخت سجده کرد، و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست و نیز سجده کردن بر چیزهای معدنی مانند: فلزّات، طلا و نقره، عقیق و فیروزه باطل است اما سجده کردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه اشکال ندارد.
- [امام خمینی] باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می روید مانند چوب و برگ رخت سجده کرد و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست و نیز سجده کردن بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه باطل است، اما سجده کردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] سجده باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی و غیر پوشاکی که از زمین میرویند مانند چوب و برگ درخت باشد و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست و نیز سجده کردن بر چیزهایی مانند طلا، نقره و عقیق، باطل است و سجده بر فیروزه خالی از اشکال نیست، امّا سجده کردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه، اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] تیمّم بر سنگ گچ و سنگ آهک صحیح است ولی تیمّم به گچ و آهک پخته، بنابر احتیاط، اشکال دارد، و در صورتی که غیر از آنها ندارد احتیاط واجب این است که تیمّم به آنها بنماید و نماز بخواند و بعد هم قضا نماید، و تیمّم به سنگ معدن مثل سنگ عقیق باطل می‌باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر یقین کند خونی که در بدن یا لباس اوست خون نجسی است که نماز با آن صحیح است مثلاً یقین کند خون زخم و دمل است، چنان چه بعد از نماز بفهمد خونی بوده که نماز با آن باطل است، احتیاط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که میدانست بدن یا لباس یا محلّ سجده و چیزی که پاک بودن آن شرط صحّت نماز است، متنجّس بوده و به طور متعارف, آنها را شست و یقین یا اطمینان کامل حاصل نمود که پاک شده اند و بعد از نماز فهمید پاک نشدهاند، نماز او صحیح است و اگر فرد آگاه و موثّق آنها را شست و پاک شدن را اعلام نمود و پس از نماز معلوم شد که پاک نشده, نمازش درست است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه یقین دارد سفر او هشت فرسخ است و نماز را شکسته بخواند، بعد بفهمد هشت فرسخ نبوده، نمازش باطل است و باید آن را اعاده کند و چهار رکعت بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید، اما اگر یقین داشت مسافت مورد نظر هشت فرسخ نیست و در اثناء راه فهمید که هشت فرسخ بوده باید نماز را شکسته بخواند و اگر تمام خوانده اعاده کند.
- [آیت الله بهجت] اگر به دلیل یقین یا ترس به ضرر، تیمم کند و قبل از نماز بفهمد که آب برایش ضرر ندارد، تیمم او باطل است؛ و اگر بعد از نماز بفهمد، اگر قطع او بر اساس منشأ و علامت معتبری بوده، نمازش صحیح است، وگرنه بنابر احتیاط نمازش را باید دو مرتبه بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای پیداکردن قبله وسیله ای ندارد، یا با این که کوشش کرده، گمانش بطرفی نمی رود، چنان چه وقت نماز وسعت دارد، باید چهار نماز به چهار طرف بخواند و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد، باید به اندازه ای که وقت دارد، نماز بخواند، مثلاً اگر فقط به اندازه یک نماز وقت دارد، باید یک نماز به هر طرفی که می خواهد بخواند و بعد از وقت با علم به قبله بنابر احتیاط لازم نماز را قضا کند و باید نمازها را طوری بخواند که یقین کند یکی از آنها رو به قبله واقع شده، یا اگر رو به قبله نبوده، به سمت راست و یا سمت چپ قبله نرسیده است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چند صورت فقط قضای روزه لازم است و کفاره واجب نیست: 1 در صورتی که در شب ماه رمضان جنب باشد و بخوابد و بیدار شود و برای بار دوم یا سوم بخوابد و بیدار نشود، در این صورت احتیاط واجب قضای روزه است. اما اگر در خواب اول بیدار نشود، قضا ندارد و روزه اش صحیح است. 2 هرگاه کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد، ولی نیت روزه نکرده باشد یا قصد کند که روزه خود را بخورد، یا با ریا روزه را باطل نماید. 3 هرگاه در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و با همان حال یک یا چند روز روزه بگیرد بنابراحتیاط واجب. 4 در ماه رمضان بدون آن که تحقیق کند صبح شده یا نه، کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده، همچنین اگر بعد از تحقیق شک یا گمان کند که صبح شده است; ولی اگر بعد از تحقیق یقین کند صبح نشده، و چیزی بخورد، بعد معلوم شود که صبح بوده، قضا واجب نیست. 5 هرگاه کسی بگوید صبح نشده و هنوز وقت باقی است و انسان به گفته او کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده، در اینجا نیز قضا لازم است، ولی اگر بعد از تحقیق یقین کند صبح نشده و چیزی بخورد بعد معلوم شود صبح بوده قضا واجب نیست. 6 کسی بگوید صبح شده و انسان به گفته او یقین نکند یا خیال کند شوخی می کند و کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد بعد معلوم شود صبح بوده. 7 هرگاه شخص عادلی خبر دهد مغرب شده و او افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده است. 8 هرگاه در هوای صاف به واسطه تاریکی یقین کند مغرب شده و افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده. 9 هرگاه برای خنک شدن، یا بدون هدف، آب در دهان بگرداند و بی اختیار فرو رود باید قضا کند، اما اگر فراموش کرده که روزه است و آب را فرو برد قضا ندارد، همچنین اگر برای وضو آب در دهان کند و بی اختیار فرو رود قضا بر او واجب نیست. 10 کسی که با همسر خود بازی کند بدون این که قصد استمناء داشته باشد و منی از او خارج شود، ولی اگر اطمینان داشت که با این کار منی خارج نمی شود و تصادفا خارج شد روزه اش صحیح است و قضا ندارد.