بیابان
بیابان فلات دشت یا صحرا به جای گفته می‌‌شود که در آن هیچ نروید.
اگر در غیر بیابان شخصی پولی پیدا کند که نشانه نداشته باشد می‌تواند تَمَلُّک کند یا خیر؟
احوط صدقه دادن از طرف مالک است.
احوط صدقه دادن از طرف مالک است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر شخصی مالی را در بیابانی بیابد و صاحب آن را نداند، می‌تواند آن را تَمَلُّک نماید یا خیر؟
- شخصی زکاتی که به مالش تَعَلُّق میگیرد می‌تواند از مال زکات برای پسرش که تحصیل علوم دینیّه می‌کند کتاب بخرد یا خیر؟
- شخصی میداند که طلاق در حضور عدلین که دادهاند عادل نیستند آیا می‌تواند آن زن را به جهت خود، یا غیر خود عقد نماید یا نه؟
- شخصی اگر خودش را عادل نداند می‌تواند استماع طلاق کند یا خیر؟ و در صورتی که مستمع اقرار خود را فاسق بداند استماع چه صورت دارد؟
- شخصی عیالش را طلاق داده و صد روز از عدّه او میگذرد، آیا می‌تواند به او رجوع کند، یا باید به عقد جدید عقد کند؟
- شخص قبرکن در حال قبر کندن پولی از کیسهاش توی قبر ریخت، ملتفت شد فراموش کرد بردارد، یا آن که بعد از دفن میّت معلوم شد که پول از کیسهاش توی قبر ریخته، ورثه هم حاضر نیستند جبران کنند، می‌تواند برای برداشتن پول خود نبش قبر بنماید؟
- شخصی نذر کرده که هر سال روز عید غدیر روزه بگیرد، اتّفاقاً امسال عید غدیر در مسافرت بوده و قصد عشره هم نکرده، آیا می‌تواند درمسافرت روزه بگیرد یا خیر؟
- شخصی میخواهد زوجه خود را طلاق بدهد و در مهر عیالش مقداری آب و ملک است که در تصرّف زوج بوده، آیا زوج می‌تواند مطالبه اجرت زمان گذشته را بنماید یا خیر؟
- شخصی مال را برای مصارف معیّن وقف مینماید و خود را متولّی وقف قرار میدهد و حق التولیه مقرّر مینماید، آیا خود او می‌تواند ازوقت وقوع وقف از حق التولیه استفاده کند یا خیر؟
- شخصی بعد از بلوغ مجنون شده و چهار سال است که جنون او طول کشیده، پدر او می‌تواند نفقه زوجه او را از مال او بدهد یا خیر؟ و در صورت طلب طلاق می‌تواند زوجه او را طلاق دهد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] اگر کسی شک دارد که مالی به او تعلق دارد یا نه، می‌تواند به قصد تملک آن را بردارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] امام جماعتی از منزل موقوفه مسجد در طول سالیان حضورش در آن مسجد، استفاده نموده است، در حالی که خود، صاحب منزل شخصی میباشد. آیا می‌تواند پس از ترکِ منزلِ مسجد، و انتقال به منزل شخصی خویش، این منزل موقوفه را به شخص ثالثی اجاره داده و خود، مال الاجاره را تملّک کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یک شخصی در بیابان مادرش و زنش و عمه اش فوت می کنند و فقط یک کفن دارد. باید چه کند؟
- [سایر] آیا روییدن موی درشت در صورت و پشت لب، می‌تواند نشانه بلوغ پسر باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چند عدد کوپن پیدا کرده است که نشانه خاصی ندارد، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی با ماشین سواری، یک نفر را مصدوم کرده و او را در بیابان رها کرده و رفته است و او در بیابان فوت کرده، در حالی که طبق نظر پزشک اگر او را به بیمارستان می رساند فوت نمی کرد. آیا این قتل چه نوع قتلی محسوب می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا انسان می‌تواند برای هر پولی که به دست آورده سال خمسی جداگانه قرار دهد؟
- [سایر] آیا دیدن خون حیض در دختری که نمیداند نه سال او تمام شده یا نه، می‌تواند نشانه بلوغ باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی پولی را صدقه داده است، حال پشیمان شده، آیا می تواند آن را پس بگیرد؟
- [سایر] فلسفه آفرینش بیابان و کویر چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که بدون گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است می‌تواند زراعت کند، اگر اینها را بخرد، نباید پولی را که برای خرید اینها داده جزء مخارج حساب نماید.
- اگر پیش از شروع مدت اجاره ملک به طوری خراب شود که هیچ قابل استفاده نباشد، یا قابل استفادهای که شرط کردهاند نباشد، اجاره باطل می‌‌شود و پولی که مستأجر به صاحب ملک داده به او بر میگردد، بلکه اگر طوری باشد که بتواند استفاده مختصری هم از آن ببرد، می‌تواند اجاره را به هم بزند.
- اگر خریدار بفهمد مالی را که گرفته عیبی دارد، مثلاً حیوانی را بخرد و بفهمد که یک چشم آن کور است، چنانچه آن عیب پیش از معامله در مال بوده و او نمیدانسته، می‌تواند معامله را به هم بزند، یا فرق قیمت سالم و معیوب آن را معین کند و به نسبت تفاوت قیمت سالم و معیوب از پولی که به فروشنده داده پس بگیرد، مثلاً مالی را که به چهار تومان خریده، اگر بفهمد معیوب است، در صورتی که قیمت سالم آن هشت تومان و قیمت معیوب آن شش تومان باشد، چون فرق قیمت سالم و معیوب یک چهارم میباشد، می‌تواند یک چهارم پولی را که داده یعنی یک تومان از فروشنده بگیرد.
- اگر بخواهد پول حرام یا پولی که خمس آن را نداده به حمامی بدهد، غسل او باطل است.
- اگر با عین پولی که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد، نماز خواندن در آن لباس باطل است.
- اگر مالی پیدا کند که نشانه دارد و قیمت آن از 6 / 12 نخود نقرهی سکهدار کمتر است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضیست یا نه، نمیتواند بدون اجازهی او بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد، می‌تواند به قصد این که ملک خودش شود بردارد و احتیاط واجب آن است که هر وقت صاحبش پیدا شد عوض آن را به او بدهد.
- اگر مالی را که نشانه دارد و قیمت آن به 6 / 12 نخود نقرهی سکهدار میرسد، در جایی پیدا کند که معلوم است به واسطهی اعلان صاحب آن پیدا نمیشود، می‌تواند در روز اوّل آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد و چنانچه صاحبش پیدا شود و به صدقه دادن راضی نشود، باید عوض آن را به او بدهد و ثواب صدقهای که داده مالِ خود او است.
- فروختن مال غصبی باطل است و فروشنده باید پولی را که از خریدار گرفته به او برگرداند.
- اگر رو غنی را که با پیه مخلوط است بفروشد، چنانچه آن را معین کند، مثلاً بگوید:این یک مَن روغن را میفروشم، معامله به مقدار پیهی که در آن است، باطل میباشد و پولی که فروشنده برای پیه آن گرفته، مال مشتری و پیه مال فروشنده است و مشتری می‌تواند معاملهی روغن خالصی را هم که در آن است به هم بزند، ولی اگر آن را معین نکند بلکه یک مَن روغن بفروشد، بعد رو غنی که پیه دارد بدهد، مشتری می‌تواند آن روغن را پس بدهد و روغن خالص مطالبه نماید.
- اگر با عین پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد، تصرف او در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر دیوانه یا بچ نابالغ چیزی پیدا کند، ولیّ او می‌تواند اعلان نماید و پس از آن برای او تملک و یا از طرف صاحبش تصدق کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالی را که نشانه دارد وقیمت آن به 12/6 نخود نقره سکّهدار میرسد در جایی پیدا کند که معلوم است به واسطه اعلان، صاحب آن پیدا نمیشود، می‌تواند در روز اوّل آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد یا به حاکم شرع برساند یا تملّک نماید با ضمان او و چنانچه صاحبش پیدا شود و به صدقه دادن راضی نشود، باید عوض آن را به او بدهد وثواب صدقهای که داده مال خود او است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بچه نابالغ چیزی پیدا کند ولیّ او باید اعلان نماید، اگر بعد از یک سال پیدا نشد می‌تواند ولیّ برای صغیر تملّک نماید یا به دو قسم دیگر عمل نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر دیوانه یا نابالغ چیزی پیدا کند، اگر کمتر از 12/6 نخود نقره باشد یا نشانه نداشته باشد می‌تواند برای خود بردارد و اگر به مقدار 12/6 نخود نقره باشد و نشانه هم داشته باشد ولیّ او باید اعلام نماید و پس از یک سال اعلام یا مأیوس شدن از صاحبش، دیوانه یا نابالغ می‌تواند آن را برای خود بردارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مالی را که انسان پیدا می‌کند اگر نشانهای نداشته باشد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود، بنا بر احتیاط واجب باید با اذن حاکم شرع صدقه دهد و آن را تملّک نکند مگر آن که قیمت آن از یک درهم (که بنا بر مشهور 12 / 6 نخود نقره سکّهدار بوده و در مسأله 1872 درباره اندازه آن توضیح داده شد) کمتر باشد که می‌تواند آن را تملّک کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر دیوانه یا بچه نابالغ چیزی پیدا کند، ولیّ او باید اعلان نماید. و پس از آن برای او تملّک و یا از طرف صاحبش صدقه بدهد امّا اگر برای صغیر مصلحت دارد بهتر است تملّک نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مالی را که پیدا کرده نشانه دارد ولی قیمت آن کمتر از یک درهم است(1) چنانچه صاحب آن معلوم باشد نمی تواند بدون رضایت او آن را بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد می تواند بردارد و تملک کند و از آن استفاده نماید و در صورت تلف شدن لازم نیست عوض آن را بدهد، بلکه اگر قصد تملک هم نکرده باشد و بدون تقصیر او تلف شود دادن عوض آن واجب نیست. 1. درهم عبارت است از 6/12 نخود نقره سکه دار.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زمینی را بخرد و در آن زمین، گندم یا جو بکارد، پولی که برای خرید زمین داده، جزء مخارج حساب نمیشود، اما می‌تواند اجاره آن را به همان ترتیبی که گفته شد، جزء مخارج حساب نماید؛ ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده می‌تواند جزء مخارج حساب نماید و از محصول کم کند؛ اما باید قیمت کاهی را که از آن به دست میآید، از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید، مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را می‌تواند جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی کاری را بدون جعاله یا با جعاله انجام دهد و قصد او این باشد که پولی نگیرد، مستحق اجرت نخواهد بود.
- [آیت الله سبحانی] اگر مالی را که نشانه دارد و قیمت آن به 6/12 نخود نقره سکه دار می رسد در جائی پیدا کند که معلوم است به واسطه اعلان، صاحب آن پیدا نمی شود می تواند در روز اول آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد یا تملک نماید و چنانچه صاحبش پیدا شود و به صدقه دادن راضی نشود باید عوض آن را به او بدهد و ثواب صدقه ای که داده مال خود او است.