منظور از تشبیه امام به کعبه چیست؟

در روایاتی بیان شده است که امام مانند کعبه است، و مردم باید به سراغ او بروند. نه اینکه امام به سراغ مردم برود. معنای این تشبیه  با کمک از دو حدیث زیر بیان می شود:
عرض کردم: ای آقای من آیا این امر (امامت) از آن شما نیست؟ (امام باقر ع) فرمود: چرا. عرض کردم: پس برای چه از حق خودتان صرف نظر کردید، در صورتی که خدای تعالی فرماید: (و پیکار کنید در راه خدا آن گونه که شایسته جهاد او است، او برگزید شما را، سوره حج، آیه 78) فرمود: پس چرا امیر المؤمنین از حق خود صرف نظر کرد؟ جابر گوید: (خود آن حضرت) فرمود: چون یاوری نیافت، آیا نشنیده‌‌ای که خدای تعالی در داستان لوط فرماید: ( (لوط) گفت: کاش مرا بر شما نیرویی بود یا پناه می‌‌بردم به پایگاهی سخت، سوره هود آیه 80) و به طور حکایت از حضرت نوح علیه السّلام فرماید: (خدا را خواند که منم مغلوب پس یاری فرما، سوره قمر، آیه 10) و در داستان موسی علیه السّلام فرماید: ( (موسی عرض کرد پروردگارا من مالک نیستم جز خودم و برادرم را پس جدایی افکن میان ماو گروه فاسقان، سوره مائده، آیه 25) پس در جایی که پیغمبر چنین باشد وصی او از پیغمبر عذرش بیشتر است، ای جابر مثل امام مثل کعبه است که نزدش می‌‌روند، و او نزد کسی نیاید.[1]

عرض کردم: ای بانوی من (حضرت زهرا س) سؤالی دارم که در سینه من خلجان کرده و می‌‌خواهم از شما بپرسم؟ فرمود: بپرس، عرض کردم: آیا رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله پیش از مرگش به امامت علی علیه السّلام تصریح کرد؟ فرمود: بسیار عجیب است! آیا روز غدیر خم را فراموش کرده‌‌اید؟ عرض کردم: بلی (قصه غدیر خم) صحیح است، ولی به آنچه در پنهانی (رسول خدا صلّی اللَّه علیه و اله) به شما خبر داده مرا آگاه فرما.

فرمود: خدا را گواه می‌‌گیرم که شنیدم می‌‌فرمود: علی بهترین کسی است که او را پس از خود در میان شما می‌‌گذارم؛ و او امام و خلیفه بعد از من می‌‌باشد، و پدر دو سبط من است، و نه تن از صلب حسین امامان نیکوکارند، که اگر پیرویشان کنید ایشان را راهنمایانی هدایت‌ کننده وهدایت شده می‌‌یابید، و اگر مخالفتشان کنید اختلاف تا روز قیامت در میان شما باشد، عرض کردم: ای بانوی من پس برای چه از گرفتن حقش خودداری کرد؟ فرمود: ای ابا عمر رسول خدا صلّی اللَّه علیه و اله فرمود: مثل امام- (یا آنکه فرمود: مثل علی)- همانند کعبه است که به سوی او روند و او به جانب کسی نیاید.[2]

پس  مساله این است که امام زمانی می تواند وظیفه رهبری خویش را انجام دهد که امت، گوش به فرمان او باشند. و اگر امت گوش به فرمان امام نباشند، امامت ضامن نجات جامعه از گمراهی نیست.

[1]. الإنصاف فی النص علی الأئمة ع با ترجمه رسولی محلاتی، ترجمه ‌فارسی، ص182.
[2]. الإنصاف فی النص علی الأئمة ع با ترجمه رسولی محلاتی، ترجمه ‌فارسی، ص412.