چرا پیامبر اجنه حضرت محمد (ص) بود و از جنس خودشان نبود؟
همیشه یک انسان برای جنیان وظیفه پیامبری را انجام نداده است. بلکه جنیان از جنس خودشان نیز پیامبر داشته اند. سَأَلَهُ هَلْ بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً إِلَی الْجِنِّ فَقَالَ نَعَمْ بَعَثَ إِلَیْهِمْ نَبِیّاً یُقَالُ لَهُ یُوسُفُ  فَدَعَاهُمْ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَتَلُوهُ؛[1] از حضرت علی(ع) پرسیدند: آیا خدا پیغمبری بر جنیان فرستاده؟ فرمود: آری، پیغمبری بنام یوسف بر آنها فرستاد و آنها را بخدا عزّ و جلّ خواند و او را کشتند. اما روشن است که رسالت پیامبر خدا حضرت محمد (ص) مبعوث به سوی جن و انس بوده اند. در سوره جن حکایت ایمان طایفه ای از جن را بیان می کند: قُلْ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً؛[2] بگو: به من وحی شده است که گروهی از جن گوش فرا دادند، و گفتند که ما قرآنی شگفت شنیدیم. وَ أَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدی‌ آمَنَّا بِهِ فَمَنْ یُؤْمِنْ بِرَبِّهِ فَلا یَخافُ بَخْساً وَ لا رَهَقاً؛[3] و چون سخن هدایت شنیدیم، بدان ایمان آوردیم. و هر که به پروردگارش ایمان آورد نه از نقصان می‌‌ترسد و نه از ستم. همچنین آنجا که قرآن برای نشان دادن اعجاز خود تحدی می کند، هر دو طایفه را خطاب قرار می دهد: قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی‌ أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهیراً؛[4] بگو: اگر جن و انس گرد آیند تا همانند این قرآن را بیاورند نمی‌‌توانند همانند آن را بیاورند، هر چند که یکدیگر را یاری دهند. و البته وضوح این مساله (رسالت پیامبر ص برای اجنه) ما را از بیان دلائل بیشتر بی نیاز می کند. اما چرا یک انسان برای اجنه وظیفه رسالت را انجام داده است؟ در حالی که ظاهرا باید در پیامبر یک گروه، از جنس خود آنها کسی ماموریت بیابد: لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنینَ إِذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ؛[5] خدا بر مؤمنان انعام فرمود، آن گاه که از خودشان به میان خودشان پیامبری مبعوث کرد در جواب به این سوال باید دقت کنیم که رمز مساله نیاز به هم جنس بودن در پیامبر چیست؟ چون جنس ها را به شکل های متفاوتی می توانیم دسته بندی کنیم. آیا زن و مرد دو جنس متفاوت نیستند؟ آیا برای زنان باید پیامبری از زنان داشته باشیم؟ آیا سفید پوست و سیاه پوست از یکدیگر متفاوت نیستند؟ آیا هر کدام پیامبری خاص خویش می خواهند؟ و ... اگر بناست که پیامبر از جنس بشر باشد، تا دستورات و وظایف او مشابه باقی مردم باشد و او اسوه ای برای آن ها قرار بگیرد: لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‌ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَه؛[6] یقیناً برای شما در [روش و رفتار] پیامبر خدا الگوی نیکویی است. در این جهت فرقی بین جن و انس نیست و هر دو برای عبادت خدا خلق شده اند و بین کفر و ایمان نیز مخیر هستند: وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ؛[7] و جن و انس را جز برای اینکه مرا بپرستند نیافریدیم. و تدبر در سایر آیات قرآن مشخص می کند که چگونه در موراد متعدد جن و انس یکسان دیده شده و با هم مورد خطاب قرار گرفته اند. که نشان می دهد:  پیامبر (ص) همانگونه که برای انسان ها اسوه هستند برای جنیان نیز اسوه هستند. و البته مساله دیگر این است که پیامبر باید در فضایی به دعوت بپردازد که غیب همچنان غیب باشد و پرده ها کنار نرود. و به همین دلیل پیامبر از جنس انسان بوده و فرشتگان برای بیان سخن خدا با همه مردم سخن نگفته اند. و این در حالی است که جن به طور عادی انسان را می بیند و با او ارتباط برقرار می کند: وَ ما مَنَعَ النَّاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جاءَهُمُ الْهُدی‌ إِلاَّ أَنْ قالُوا أَ بَعَثَ اللَّهُ بَشَراً رَسُولاً؛[8] هیچ چیز مردم را از ایمان آوردن آن گاه که هدایتشان می‌‌کردند، باز نداشت مگر اینکه می‌‌گفتند: آیا خدا انسانی را به رسالت می‌‌فرستد؟ [1]. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار،ج‌60، ص42. [2]. جن 1. [3]. جن 13. [4]. اسراء 88. [5]. آل عمران 164. [6]. احزاب 21. [7]. ذاریات 56. [8]. اسراء 94 .
عنوان سوال:

چرا پیامبر اجنه حضرت محمد (ص) بود و از جنس خودشان نبود؟


پاسخ:

همیشه یک انسان برای جنیان وظیفه پیامبری را انجام نداده است. بلکه جنیان از جنس خودشان نیز پیامبر داشته اند.

سَأَلَهُ هَلْ بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً إِلَی الْجِنِّ فَقَالَ نَعَمْ بَعَثَ إِلَیْهِمْ نَبِیّاً یُقَالُ لَهُ یُوسُفُ  فَدَعَاهُمْ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَتَلُوهُ؛[1] از حضرت علی(ع) پرسیدند: آیا خدا پیغمبری بر جنیان فرستاده؟ فرمود: آری، پیغمبری بنام یوسف بر آنها فرستاد و آنها را بخدا عزّ و جلّ خواند و او را کشتند.
اما روشن است که رسالت پیامبر خدا حضرت محمد (ص) مبعوث به سوی جن و انس بوده اند.

در سوره جن حکایت ایمان طایفه ای از جن را بیان می کند: قُلْ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً؛[2] بگو: به من وحی شده است که گروهی از جن گوش فرا دادند، و گفتند که ما قرآنی شگفت شنیدیم. وَ أَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدی‌ آمَنَّا بِهِ فَمَنْ یُؤْمِنْ بِرَبِّهِ فَلا یَخافُ بَخْساً وَ لا رَهَقاً؛[3] و چون سخن هدایت شنیدیم، بدان ایمان آوردیم. و هر که به پروردگارش ایمان آورد نه از نقصان می‌‌ترسد و نه از ستم.

همچنین آنجا که قرآن برای نشان دادن اعجاز خود تحدی می کند، هر دو طایفه را خطاب قرار می دهد:

قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی‌ أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهیراً؛[4] بگو: اگر جن و انس گرد آیند تا همانند این قرآن را بیاورند نمی‌‌توانند همانند آن را بیاورند، هر چند که یکدیگر را یاری دهند.
و البته وضوح این مساله (رسالت پیامبر ص برای اجنه) ما را از بیان دلائل بیشتر بی نیاز می کند. اما چرا یک انسان برای اجنه وظیفه رسالت را انجام داده است؟ در حالی که ظاهرا باید در پیامبر یک گروه، از جنس خود آنها کسی ماموریت بیابد:

لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنینَ إِذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ؛[5] خدا بر مؤمنان انعام فرمود، آن گاه که از خودشان به میان خودشان پیامبری مبعوث کرد

در جواب به این سوال باید دقت کنیم که رمز مساله نیاز به هم جنس بودن در پیامبر چیست؟ چون جنس ها را به شکل های متفاوتی می توانیم دسته بندی کنیم. آیا زن و مرد دو جنس متفاوت نیستند؟ آیا برای زنان باید پیامبری از زنان داشته باشیم؟ آیا سفید پوست و سیاه پوست از یکدیگر متفاوت نیستند؟ آیا هر کدام پیامبری خاص خویش می خواهند؟ و ...

اگر بناست که پیامبر از جنس بشر باشد، تا دستورات و وظایف او مشابه باقی مردم باشد و او اسوه ای برای آن ها قرار بگیرد:

لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‌ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَه؛[6] یقیناً برای شما در [روش و رفتار] پیامبر خدا الگوی نیکویی است.

در این جهت فرقی بین جن و انس نیست و هر دو برای عبادت خدا خلق شده اند و بین کفر و ایمان نیز مخیر هستند:
وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ؛[7] و جن و انس را جز برای اینکه مرا بپرستند نیافریدیم.
و تدبر در سایر آیات قرآن مشخص می کند که چگونه در موراد متعدد جن و انس یکسان دیده شده و با هم مورد خطاب قرار گرفته اند. که نشان می دهد:  پیامبر (ص) همانگونه که برای انسان ها اسوه هستند برای جنیان نیز اسوه هستند.

و البته مساله دیگر این است که پیامبر باید در فضایی به دعوت بپردازد که غیب همچنان غیب باشد و پرده ها کنار نرود. و به همین دلیل پیامبر از جنس انسان بوده و فرشتگان برای بیان سخن خدا با همه مردم سخن نگفته اند. و این در حالی است که جن به طور عادی انسان را می بیند و با او ارتباط برقرار می کند:

وَ ما مَنَعَ النَّاسَ أَنْ یُؤْمِنُوا إِذْ جاءَهُمُ الْهُدی‌ إِلاَّ أَنْ قالُوا أَ بَعَثَ اللَّهُ بَشَراً رَسُولاً؛[8] هیچ چیز مردم را از ایمان آوردن آن گاه که هدایتشان می‌‌کردند، باز نداشت مگر اینکه می‌‌گفتند: آیا خدا انسانی را به رسالت می‌‌فرستد؟

[1]. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار،ج‌60، ص42.
[2]. جن 1.
[3]. جن 13.
[4]. اسراء 88.
[5]. آل عمران 164.
[6]. احزاب 21.
[7]. ذاریات 56.
[8]. اسراء 94 .





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین