چرا دیه بخشی از اندام تناسلی مرد، از دیه زن بیش تر است؟ آیا زن این قدر بی ارزش دانسته می شود؟
کسانی که دیه را نشان دهنده ارزش انسانی محاسبه می کنند، خود بی احترامی بزرگی به مقام انسانیت کرده اند. از نظر قرآن ارزش جان یک انسان، به اندازه ارزش جان تمام انسان هاست. یعنی آنکه اصلا نمی توان ارزش جان انسان، را در مقداری محدود ارزیابی کرد:  مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمیعاً وَ مَنْ أَحْیاها فَکَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمیعاً (32 مائده) هر کس، انسانی را بدون ارتکاب قتل یا فساد در روی زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسانها را کشته و هر کس، انسانی را از مرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است. و در بحث ارزش انسانی هیچ تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد و خدای متعال هر دوی آنها را یکسان به شمار می آورد: مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی‌ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُونَ (97 نحل) هر کس کار شایسته‌ای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده می‌داریم و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند، خواهیم داد. بنابراین در بحث دیه اصلا نباید تصور نمود که معیاری برای ارزیابی پیدا نموده ایم! و الا چه کسی می تواند بگوید ارزش یک طفل دو دقیقه ای با یک دانشمند یا آیت الله یکسان است در حالی که دیه هر دوی آنها یکی است؟ پس باید توجه نمود که تفاوت های حقوقی  جایگاه دیگری دارند. و برای برخورد حکیمانه با تفاوت ها بیان شده اند. و الا اگر بخواهیم این چیزها را با عینک نزاع بین زن و مرد بنگریم باید بگوییم که اسلام بهای بیشتری به زن داده است. چون وقتی  مردی از دنیا می رود دیه او (100 شتر) به زنش می رسد، در حالی که با مرگ زن، نصف آن دیه به شوهر می رسد! در واقع دیه بیشتر نصیب زن می شود! چرا که دیه را به خود مرده نمی دهند بلکه به بازماندگان او می دهند. همچنین باید توجه داشت که بیان چنین مطالبی علاوه بر بغض ورزی و کینه جویی  حاکی از  نگاه غیر واقعی است. چون مطابق احکام دینی، دیه تمام اعضای زوج انسان به اندازه یک دیه کامل است. و این قاعده در زن و مرد جاری است.  با این حال چرا در بین این همه از اعضای زوج، تنها نگاهشان به قسمت خاصی بوده است؟ مثلا چرا نگفته اند که دیه زن به اندازه دین یک چشم مرد است؟ همچنین تذکر این مطلب مفید است که  دیه زن تا یک سوم با دیه مرد هیچ تفاوتی ندارد. و این می تواند نشانگر آن باشد، در جایی که آسیب جدی نیست و دیه به خود فرد می رسد، فرقی بین زن و مرد  نیست. اما هنگامی که آسیب جدی وارد می شود و نوعی ناکارآمدی ایجاد می کند، به هر حال خسارتی اقتصادی به خانواده (در کنار سایر معضلات) وارد می شود که باید به نوعی آن را جبران کرد و طبیعتا با توجه به آنکه مرد نیروی کار است، آسیب دیدن او، خسارت اقتصادی بزرگ تری برای خانواده به دنبال خواهد داشت که باید بیشتر به جبران آن اهتمام داشت. و شاید از همین روست که دیه مرد در مواردی بیشتر از دیه زن است.
عنوان سوال:

چرا دیه بخشی از اندام تناسلی مرد، از دیه زن بیش تر است؟ آیا زن این قدر بی ارزش دانسته می شود؟


پاسخ:

کسانی که دیه را نشان دهنده ارزش انسانی محاسبه می کنند، خود بی احترامی بزرگی به مقام انسانیت کرده اند. از نظر قرآن ارزش جان یک انسان، به اندازه ارزش جان تمام انسان هاست. یعنی آنکه اصلا نمی توان ارزش جان انسان، را در مقداری محدود ارزیابی کرد:
 مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمیعاً وَ مَنْ أَحْیاها فَکَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمیعاً (32 مائده) هر کس، انسانی را بدون ارتکاب قتل یا فساد در روی زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسانها را کشته و هر کس، انسانی را از مرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است.
و در بحث ارزش انسانی هیچ تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد و خدای متعال هر دوی آنها را یکسان به شمار می آورد:

مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی‌ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُونَ (97 نحل) هر کس کار شایسته‌ای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده می‌داریم و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند، خواهیم داد.

بنابراین در بحث دیه اصلا نباید تصور نمود که معیاری برای ارزیابی پیدا نموده ایم! و الا چه کسی می تواند بگوید ارزش یک طفل دو دقیقه ای با یک دانشمند یا آیت الله یکسان است در حالی که دیه هر دوی آنها یکی است؟

پس باید توجه نمود که تفاوت های حقوقی  جایگاه دیگری دارند. و برای برخورد حکیمانه با تفاوت ها بیان شده اند. و الا اگر بخواهیم این چیزها را با عینک نزاع بین زن و مرد بنگریم باید بگوییم که اسلام بهای بیشتری به زن داده است. چون وقتی  مردی از دنیا می رود دیه او (100 شتر) به زنش می رسد، در حالی که با مرگ زن، نصف آن دیه به شوهر می رسد! در واقع دیه بیشتر نصیب زن می شود! چرا که دیه را به خود مرده نمی دهند بلکه به بازماندگان او می دهند.

همچنین باید توجه داشت که بیان چنین مطالبی علاوه بر بغض ورزی و کینه جویی  حاکی از  نگاه غیر واقعی است. چون مطابق احکام دینی، دیه تمام اعضای زوج انسان به اندازه یک دیه کامل است. و این قاعده در زن و مرد جاری است.  با این حال چرا در بین این همه از اعضای زوج، تنها نگاهشان به قسمت خاصی بوده است؟ مثلا چرا نگفته اند که دیه زن به اندازه دین یک چشم مرد است؟

همچنین تذکر این مطلب مفید است که  دیه زن تا یک سوم با دیه مرد هیچ تفاوتی ندارد. و این می تواند نشانگر آن باشد، در جایی که آسیب جدی نیست و دیه به خود فرد می رسد، فرقی بین زن و مرد  نیست. اما هنگامی که آسیب جدی وارد می شود و نوعی ناکارآمدی ایجاد می کند، به هر حال خسارتی اقتصادی به خانواده (در کنار سایر معضلات) وارد می شود که باید به نوعی آن را جبران کرد و طبیعتا با توجه به آنکه مرد نیروی کار است، آسیب دیدن او، خسارت اقتصادی بزرگ تری برای خانواده به دنبال خواهد داشت که باید بیشتر به جبران آن اهتمام داشت. و شاید از همین روست که دیه مرد در مواردی بیشتر از دیه زن است.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین