کسانی که دیه را نشان دهنده ارزش انسانی محاسبه می کنند، خود بی احترامی بزرگی به مقام انسانیت کرده اند. از نظر قرآن ارزش جان یک انسان، به اندازه ارزش جان تمام انسان هاست. یعنی آنکه اصلا نمی توان ارزش جان انسان، را در مقداری محدود ارزیابی کرد: مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمیعاً وَ مَنْ أَحْیاها فَکَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمیعاً (32 مائده) هر کس، انسانی را بدون ارتکاب قتل یا فساد در روی زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسانها را کشته و هر کس، انسانی را از مرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است. و در بحث ارزش انسانی هیچ تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد و خدای متعال هر دوی آنها را یکسان به شمار می آورد: مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُونَ (97 نحل) هر کس کار شایستهای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده میداریم و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام میدادند، خواهیم داد. بنابراین در بحث دیه اصلا نباید تصور نمود که معیاری برای ارزیابی پیدا نموده ایم! و الا چه کسی می تواند بگوید ارزش یک طفل دو دقیقه ای با یک دانشمند یا آیت الله یکسان است در حالی که دیه هر دوی آنها یکی است؟ پس باید توجه نمود که تفاوت های حقوقی جایگاه دیگری دارند. و برای برخورد حکیمانه با تفاوت ها بیان شده اند. و الا اگر بخواهیم این چیزها را با عینک نزاع بین زن و مرد بنگریم باید بگوییم که اسلام بهای بیشتری به زن داده است. چون وقتی مردی از دنیا می رود دیه او (100 شتر) به زنش می رسد، در حالی که با مرگ زن، نصف آن دیه به شوهر می رسد! در واقع دیه بیشتر نصیب زن می شود! چرا که دیه را به خود مرده نمی دهند بلکه به بازماندگان او می دهند. همچنین باید توجه داشت که بیان چنین مطالبی علاوه بر بغض ورزی و کینه جویی حاکی از نگاه غیر واقعی است. چون مطابق احکام دینی، دیه تمام اعضای زوج انسان به اندازه یک دیه کامل است. و این قاعده در زن و مرد جاری است. با این حال چرا در بین این همه از اعضای زوج، تنها نگاهشان به قسمت خاصی بوده است؟ مثلا چرا نگفته اند که دیه زن به اندازه دین یک چشم مرد است؟ همچنین تذکر این مطلب مفید است که دیه زن تا یک سوم با دیه مرد هیچ تفاوتی ندارد. و این می تواند نشانگر آن باشد، در جایی که آسیب جدی نیست و دیه به خود فرد می رسد، فرقی بین زن و مرد نیست. اما هنگامی که آسیب جدی وارد می شود و نوعی ناکارآمدی ایجاد می کند، به هر حال خسارتی اقتصادی به خانواده (در کنار سایر معضلات) وارد می شود که باید به نوعی آن را جبران کرد و طبیعتا با توجه به آنکه مرد نیروی کار است، آسیب دیدن او، خسارت اقتصادی بزرگ تری برای خانواده به دنبال خواهد داشت که باید بیشتر به جبران آن اهتمام داشت. و شاید از همین روست که دیه مرد در مواردی بیشتر از دیه زن است.
چرا دیه بخشی از اندام تناسلی مرد، از دیه زن بیش تر است؟ آیا زن این قدر بی ارزش دانسته می شود؟
کسانی که دیه را نشان دهنده ارزش انسانی محاسبه می کنند، خود بی احترامی بزرگی به مقام انسانیت کرده اند. از نظر قرآن ارزش جان یک انسان، به اندازه ارزش جان تمام انسان هاست. یعنی آنکه اصلا نمی توان ارزش جان انسان، را در مقداری محدود ارزیابی کرد:
مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمیعاً وَ مَنْ أَحْیاها فَکَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمیعاً (32 مائده) هر کس، انسانی را بدون ارتکاب قتل یا فساد در روی زمین بکشد، چنان است که گویی همه انسانها را کشته و هر کس، انسانی را از مرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است.
و در بحث ارزش انسانی هیچ تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد و خدای متعال هر دوی آنها را یکسان به شمار می آورد:
مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُونَ (97 نحل) هر کس کار شایستهای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده میداریم و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام میدادند، خواهیم داد.
بنابراین در بحث دیه اصلا نباید تصور نمود که معیاری برای ارزیابی پیدا نموده ایم! و الا چه کسی می تواند بگوید ارزش یک طفل دو دقیقه ای با یک دانشمند یا آیت الله یکسان است در حالی که دیه هر دوی آنها یکی است؟
پس باید توجه نمود که تفاوت های حقوقی جایگاه دیگری دارند. و برای برخورد حکیمانه با تفاوت ها بیان شده اند. و الا اگر بخواهیم این چیزها را با عینک نزاع بین زن و مرد بنگریم باید بگوییم که اسلام بهای بیشتری به زن داده است. چون وقتی مردی از دنیا می رود دیه او (100 شتر) به زنش می رسد، در حالی که با مرگ زن، نصف آن دیه به شوهر می رسد! در واقع دیه بیشتر نصیب زن می شود! چرا که دیه را به خود مرده نمی دهند بلکه به بازماندگان او می دهند.
همچنین باید توجه داشت که بیان چنین مطالبی علاوه بر بغض ورزی و کینه جویی حاکی از نگاه غیر واقعی است. چون مطابق احکام دینی، دیه تمام اعضای زوج انسان به اندازه یک دیه کامل است. و این قاعده در زن و مرد جاری است. با این حال چرا در بین این همه از اعضای زوج، تنها نگاهشان به قسمت خاصی بوده است؟ مثلا چرا نگفته اند که دیه زن به اندازه دین یک چشم مرد است؟
همچنین تذکر این مطلب مفید است که دیه زن تا یک سوم با دیه مرد هیچ تفاوتی ندارد. و این می تواند نشانگر آن باشد، در جایی که آسیب جدی نیست و دیه به خود فرد می رسد، فرقی بین زن و مرد نیست. اما هنگامی که آسیب جدی وارد می شود و نوعی ناکارآمدی ایجاد می کند، به هر حال خسارتی اقتصادی به خانواده (در کنار سایر معضلات) وارد می شود که باید به نوعی آن را جبران کرد و طبیعتا با توجه به آنکه مرد نیروی کار است، آسیب دیدن او، خسارت اقتصادی بزرگ تری برای خانواده به دنبال خواهد داشت که باید بیشتر به جبران آن اهتمام داشت. و شاید از همین روست که دیه مرد در مواردی بیشتر از دیه زن است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا جراحات وارده بر آلت تناسلی زن و مرد، و عانه آنها، دیه دارد یا ارش؟ اگر دیه دارد، نحوه محاسبه آن چگونه است؟
- [سایر] حکمت موهای اطراف اندام و ناحیه های تناسلی چیست؟
- [سایر] دیدن آلت تناسلی و باسن زن و مرد چه گناهی دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بستن مجرای تناسلی مرد و زن برای عقیم شدن، چه حکمی دارد؟
- [سایر] چرا دیه زن نصف دیه مرد است؟
- [آیت الله سیستانی] با توجه به اینکه اغلب پزشکان مرد حاذق تر از پزشکان زن میباشند بطور کلی استفاده مرد از پزشک زن و استفاده زن از پزشک مرد حتی برای بیماریهای تناسلی چه حکمی دا رد؟
- [سایر] چرا دیه زن نصف دیه مرد است؟
- [سایر] دختر 9 ساله ای دارم که اخیرا به اندام تناسلی زن و مرد توجه می کند و مرتب می پرسد مامان من فلانی را دیدم فلان چیز در ذهنم آمد یا به خودم چنین چیزی گفتم. من مانده ام چگونه با این مسئله برخورد کنم زیرا نمی خواهم ادامه داشته باشد و از طرفی به من هم اعتماد کند و راحت باشد.
- [سایر] آیا درست است که در برخی کشورهای آسیایی نظیر هند و ژاپن حتی اندام تناسلی انسان را مورد پرستش قرار می دهند؟
- [آیت الله نوری همدانی] در بعضی از موارد ، معاینه اندام تناسلی به کمک آینه امکان پذیر است . بی توجهی به این موضوع چه حکمی دارد ؟
- [آیت الله مظاهری] دیه زن با مرد تا یک سوّم دیه کشتن، مساوی است و چنانچه بیشتر از آن شد دیه زن نصف دیه مرد میشود.
- [آیت الله مظاهری] دیه مرد مسلمان هزار مثقال شرعی طلا (هر مثقال هیجده نخود) است و دیه زن نصف مرد است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دیه اعضاء بدن زن تا مقداری که به ثلث دیه نرسیده با دیه مرد مساویست و در صورتی که به ثلث برسد دیه او نصف دیه مرد خواهد بود.
- [آیت الله مظاهری] اگر مردی زنی را بکشد میتوانند او را بکشند ولی چون دیه زن نصف دیه مرد است باید برای کشتن مرد، نصف دیه او را بدهند. و اگر زنی مردی را بکشد میتوانند زن را بکشند ولی باید به کشتن او اکتفا کنند و حقّ مطالبه نصف دیه را ندارند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زنی را برای خود عقد کند و بعد معلوم شود که در عدّه بوده چنانچه هیچ کدام نمی دانسته اند زن درعدّه است و نمی دانسته اند که عقد کردن زن در عدّه حرام است، در صورتی که مرد با او نزدیکی کرده باشد، آن زن بر او حرام می شود.
- [امام خمینی] اگر زنی را برای خود عقد کند و بعد معلوم شود که در عده بوده، چنانچه هیچکدام نمی دانسته اند زن در عده است و نمی دانسته اند که عقد کردن زن در عده حرام است، در صورتی که مرد با او نزدیکی کرده باشد آن زن بر او حرام می شود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی را برای خود عقد کند و بعد معلوم شود که در عدّه بوده چنانچه هیچکدام نمی دانسته اند زن در عدّه است و نمی دانسته اند که عقد کردن زن در عدّه حرام است ، در صورتی که مرد با او نزدیکی کرده باشد ،آن زن بر او حرام ابدی می شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ازدواج مسلم یا مسلمه با بهایی جایز نیست و اگر عقد بین آنها واقع شود باطل است، چه زن باشد و چه مرد، و جدا شدن آنها واجب است و بر مسلمانان لازم است آنها را جدا کنند و محتاج به طلاق نیست، لکن اگر زن نمی دانسته که مرد بهایی است یا مسأله را نمی دانسته که نباید به بهایی شوهر کند، بعد از جدایی از او باید عدّه وطی به شبهه که عدّه طلاق است نگهدارد.
- [آیت الله مظاهری] مقصود از عاقله که دیه قتل خطا را باید بدهد خویشان نسبی پدری میباشد، چه مرد باشند یا زن، غیر از بچهها و دیوانهها و کفّار، و تقسیم دیه بر آنان با رعایت مراتب ارث است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مرد نداند که زن در عدّه است و با او ازدواج کند ، چنانچه زن هم نداند و بچّه ای از آنان به دنیا بیاید ، حلال زاده است و شرعاً فرزند هر دو می باشد ؛ ولی اگر زن می دانسته که در عدّه است و می دانسته که در عقد عدّه حرام است شرعاً بچّه ؛ فرزند پدر است و در هر دو صورت عقد آنان باطل است و به یکدیگر حرام می باشند .