چرا در پایان نماز سلام می دهیم؟
سلام در برخوردهای مسلمانان در جامعه اسلامی ، یکی از آداب معاشرت و ادب و اخلاق بشمار می آید، که جلب محبّت و دوستی می کند، نشان تواضع و فروتنی است ، و پاداش بسیار دارد. و معنای آن نیز بیان سلم و سلامتی و همین معنا سبب سلام خدا و رسول و فرشتگان شده است: (سَلَامٌ قَوْلًا مِّن رَّبٍ‌ رَّحِیمٍ[یس/58] بر آنها سلام (و درود الهی) است این سخنی است از سوی پروردگاری مهربان!) (وَ إِذَا جَاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِایَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَیْکُمْ[انعام/54] هر گاه کسانی که به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، به آنها بگو: سلام بر شما) (سَلَامٌ عَلَیْکمُ بِمَا صَبرَتمُ‌  فَنِعْمَ عُقْبیَ الدَّارِ[رعد/24] (و فرشتگان به آنان می‌گویند) سلام بر شما بخاطر صبر و استقامتتان! چه نیکوست سرانجام آن سرا (ی جاویدان)!) مردی از امیرمؤمنان(ع) پرسید: معنای "السلام علیکم..." چیست؟ امام‌ فرمود "پیشوای مترجمان فرمایش خداست و در وقتی که "السلام علیکم..." خطاب به همگان می‌گوید، به معنای آن است که همگی از عذاب خدا در روز قیامت مصون هستید".[1] و همین (معنای سلام) و (جایگاه) آن سبب شده است که در پایان نماز نیز سلام بگوییم: چون کسی که فریضه نماز را انجام داده، به نوعی خود را از عذاب سلامت بخشیده است. امام صادق (ع) می فرمایند:  معنی سلام در آخر هر نماز امان است، یعنی کسی که امر پروردگار متعال را به جا آورد و به سنت پیغمبر خدا به حال خضوع و خشوع عمل کند پس او از بلاء دنیا و از عذاب آخرت در امن می ‌شود.[2] و چون انسان با تکبیره الاحرام در آغاز نماز، افعالی از جمله سخن گفتن با دیگران را برای خود حرام کرده، با پایان نماز این حرمت برداشته می شود و شخص در ابتدای معاشرت با دیگران است، از این رو سلام می گوید:  امام رضا(ع) می‌فرماید: "سلام برای پایان نماز قرار داده شد و به جای آن تکبیر یا تسبیح یا چیز دیگری قرار داده نشده است؛ از این رو که وقتی نمازگزار داخل در نماز شد و تکبیرة الاحرام را گفت، دیگر سخن گفتن با مخلوقین حرام است و باید توجّه او به سوی خدا باشد. وقتی که سلام نماز را داد، از نماز خارج می‌شود و می‌تواند با مخلوقین سخن بگوید و ابتدای سخن با مخلوقین با سلام است"[3] [1]. وسائل الشیعه، ج 4، ص 1005، ح 9، ابواب التسلیم. [2]. مصباح الشریعة-ترجمه مصطفوی، ص72. [3]. وسائل الشیعه، ج 4، ص 1005، ح 10، ابواب التسلیم.
عنوان سوال:

چرا در پایان نماز سلام می دهیم؟


پاسخ:

سلام در برخوردهای مسلمانان در جامعه اسلامی ، یکی از آداب معاشرت و ادب و اخلاق بشمار می آید، که جلب محبّت و دوستی می کند، نشان تواضع و فروتنی است ، و پاداش بسیار دارد. و معنای آن نیز بیان سلم و سلامتی و همین معنا سبب سلام خدا و رسول و فرشتگان شده است:
(سَلَامٌ قَوْلًا مِّن رَّبٍ‌ رَّحِیمٍ[یس/58] بر آنها سلام (و درود الهی) است این سخنی است از سوی پروردگاری مهربان!)
(وَ إِذَا جَاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِایَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَیْکُمْ[انعام/54] هر گاه کسانی که به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، به آنها بگو: سلام بر شما)
(سَلَامٌ عَلَیْکمُ بِمَا صَبرَتمُ‌  فَنِعْمَ عُقْبیَ الدَّارِ[رعد/24] (و فرشتگان به آنان می‌گویند) سلام بر شما بخاطر صبر و استقامتتان! چه نیکوست سرانجام آن سرا (ی جاویدان)!)

مردی از امیرمؤمنان(ع) پرسید: معنای "السلام علیکم..." چیست؟ امام‌ فرمود "پیشوای مترجمان فرمایش خداست و در وقتی که "السلام علیکم..." خطاب به همگان می‌گوید، به معنای آن است که همگی از عذاب خدا در روز قیامت مصون هستید".[1]

و همین (معنای سلام) و (جایگاه) آن سبب شده است که در پایان نماز نیز سلام بگوییم:
چون کسی که فریضه نماز را انجام داده، به نوعی خود را از عذاب سلامت بخشیده است. امام صادق (ع) می فرمایند:  معنی سلام در آخر هر نماز امان است، یعنی کسی که امر پروردگار متعال را به جا آورد و به سنت پیغمبر خدا به حال خضوع و خشوع عمل کند پس او از بلاء دنیا و از عذاب آخرت در امن می ‌شود.[2]

و چون انسان با تکبیره الاحرام در آغاز نماز، افعالی از جمله سخن گفتن با دیگران را برای خود حرام کرده، با پایان نماز این حرمت برداشته می شود و شخص در ابتدای معاشرت با دیگران است، از این رو سلام می گوید:
 امام رضا(ع) می‌فرماید: "سلام برای پایان نماز قرار داده شد و به جای آن تکبیر یا تسبیح یا چیز دیگری قرار داده نشده است؛ از این رو که وقتی نمازگزار داخل در نماز شد و تکبیرة الاحرام را گفت، دیگر سخن گفتن با مخلوقین حرام است و باید توجّه او به سوی خدا باشد. وقتی که سلام نماز را داد، از نماز خارج می‌شود و می‌تواند با مخلوقین سخن بگوید و ابتدای سخن با مخلوقین با سلام است"[3]

[1]. وسائل الشیعه، ج 4، ص 1005، ح 9، ابواب التسلیم.
[2]. مصباح الشریعة-ترجمه مصطفوی، ص72.
[3]. وسائل الشیعه، ج 4، ص 1005، ح 10، ابواب التسلیم.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین