فال حافظ
فال زدن و مشورت خواستن از کتاب‌های مورد احترام و علاقه عامه، چون کتاب‌های دینی و دیوان شاعران، سنّتی دیرینه است.
فال حافظ تا چه قدر صحیح است؟
فال نیک و بد زدن در همه اقوام بوده و هست. به نظر می رسد سرچشمه آن عدم دسترسی به واقعیات و ناآگاهی از علل واقعی حوادث است. فال اثر طبیعی ندارد، ولی دارای اثر روانی است. فال نیک، امید آفرین است، در حالی که فال بد، موجب ناامیدی، ناتوانی و نگرانی می شود. از آن جایی که اسلام همواره از مسائل مفید و مثبت استفاده می کند و با خرافات و مضرات مبارزه می کند، به فال نیک توصیه فرموده، ولی فال بد را به شدت محکوم کرده است، حتی در بعضی روایات فال بد را در حد شرک به خدا شمرده اند. با توجه به این مطالب، دیوان حافظ گر چه بسیار ارزشمند است و می توان از آن به عنوان فال و بیان حال خود بهره گرفت. اما باید توجه داشت که توقع پیشگویی از حافظ و غیب‌گویی از او، توقعی ساده لوحانه و عبث است، توقع ما از حافظ آن است که به شیرینی ابیات و سخنانش، تلخی های روزگار از کام ما بزداید و با شیرینی سخنانش، اندیشه ای نو و معرفتی تازه در ما بیافریند. معرفتی که ما در دنیای کنونی بیش از هر زمان دیگری به آن نیازمندیم. رویکرد ما به حافظ، رویگردی از سر اخلاص و محبت به کسی است که چون معلمی عزیز می‌تواند گره از مشکلات فکری گشوده و از آلام روحی مان بکاهد و در این راه هیچ گاه نباید حد اعتدال و میانه روی را در استفاده از آن فراموش کنیم. اما از نظر شرعی و فقهی، فقها و دانشمندان گفته اند: فال و رمالی مطلبی است خرافی و مراجعه به رمال و فالگیر جایز نیست و پول گرفتن و پول دادن در برابر آن جائز نیست مگر این که دهنده، پول آن را به عنوان هدیه بدهد.[1] بنابراین به فتوای مراجع محترم تقلید از جمله امام خمینی، اجرت و مزدی که در قبال عمل حرام گرفته می شود، حرام است و باید به مالک آن برگرداند. اگر مالک واقعی آن را نمی شناسد، از طرف او به فقرا صدقه بدهد.[2] [1]. جامع المسائل، ج 1، ص 630، مسئلة 2202؛ آیت الله مکارم، استفتائات جدید، ص 156، س 563. و آیت الله خامنه ای ، رساله اجوبه الاستفتاات ، س 1229 . [2]. استفتائات، ج 2، ص 21، مسئلة 50.
فال نیک و بد زدن در همه اقوام بوده و هست. به نظر می رسد سرچشمه آن عدم دسترسی به واقعیات و ناآگاهی از علل واقعی حوادث است. فال اثر طبیعی ندارد، ولی دارای اثر روانی است. فال نیک، امید آفرین است، در حالی که فال بد، موجب ناامیدی، ناتوانی و نگرانی می شود. از آن جایی که اسلام همواره از مسائل مفید و مثبت استفاده می کند و با خرافات و مضرات مبارزه می کند، به فال نیک توصیه فرموده، ولی فال بد را به شدت محکوم کرده است، حتی در بعضی روایات فال بد را در حد شرک به خدا شمرده اند. با توجه به این مطالب، دیوان حافظ گر چه بسیار ارزشمند است و می توان از آن به عنوان فال و بیان حال خود بهره گرفت. اما باید توجه داشت که توقع پیشگویی از حافظ و غیب‌گویی از او، توقعی ساده لوحانه و عبث است، توقع ما از حافظ آن است که به شیرینی ابیات و سخنانش، تلخی های روزگار از کام ما بزداید و با شیرینی سخنانش، اندیشه ای نو و معرفتی تازه در ما بیافریند. معرفتی که ما در دنیای کنونی بیش از هر زمان دیگری به آن نیازمندیم. رویکرد ما به حافظ، رویگردی از سر اخلاص و محبت به کسی است که چون معلمی عزیز می‌تواند گره از مشکلات فکری گشوده و از آلام روحی مان بکاهد و در این راه هیچ گاه نباید حد اعتدال و میانه روی را در استفاده از آن فراموش کنیم. اما از نظر شرعی و فقهی، فقها و دانشمندان گفته اند: فال و رمالی مطلبی است خرافی و مراجعه به رمال و فالگیر جایز نیست و پول گرفتن و پول دادن در برابر آن جائز نیست مگر این که دهنده، پول آن را به عنوان هدیه بدهد.[1] بنابراین به فتوای مراجع محترم تقلید از جمله امام خمینی، اجرت و مزدی که در قبال عمل حرام گرفته می شود، حرام است و باید به مالک آن برگرداند. اگر مالک واقعی آن را نمی شناسد، از طرف او به فقرا صدقه بدهد.[2] [1]. جامع المسائل، ج 1، ص 630، مسئلة 2202؛ آیت الله مکارم، استفتائات جدید، ص 156، س 563. و آیت الله خامنه ای ، رساله اجوبه الاستفتاات ، س 1229 . [2]. استفتائات، ج 2، ص 21، مسئلة 50.
پاسخ:
فال نیک و بد زدن در همه اقوام بوده و هست. به نظر می رسد سرچشمه آن عدم دسترسی به واقعیات و ناآگاهی از علل واقعی حوادث است. فال اثر طبیعی ندارد، ولی دارای اثر روانی است. فال نیک، امید آفرین است، در حالی که فال بد، موجب ناامیدی، ناتوانی و نگرانی می شود.
از آن جایی که اسلام همواره از مسائل مفید و مثبت استفاده می کند و با خرافات و مضرات مبارزه می کند، به فال نیک توصیه فرموده، ولی فال بد را به شدت محکوم کرده است، حتی در بعضی روایات فال بد را در حد شرک به خدا شمرده اند.
با توجه به این مطالب، دیوان حافظ گر چه بسیار ارزشمند است و می توان از آن به عنوان فال و بیان حال خود بهره گرفت. اما باید توجه داشت که توقع پیشگویی از حافظ و غیب‌گویی از او، توقعی ساده لوحانه و عبث است، توقع ما از حافظ آن است که به شیرینی ابیات و سخنانش، تلخی های روزگار از کام ما بزداید و با شیرینی سخنانش، اندیشه ای نو و معرفتی تازه در ما بیافریند. معرفتی که ما در دنیای کنونی بیش از هر زمان دیگری به آن نیازمندیم.
رویکرد ما به حافظ، رویگردی از سر اخلاص و محبت به کسی است که چون معلمی عزیز می‌تواند گره از مشکلات فکری گشوده و از آلام روحی مان بکاهد و در این راه هیچ گاه نباید حد اعتدال و میانه روی را در استفاده از آن فراموش کنیم.
اما از نظر شرعی و فقهی، فقها و دانشمندان گفته اند: فال و رمالی مطلبی است خرافی و مراجعه به رمال و فالگیر جایز نیست و پول گرفتن و پول دادن در برابر آن جائز نیست مگر این که دهنده، پول آن را به عنوان هدیه بدهد.[1]
بنابراین به فتوای مراجع محترم تقلید از جمله امام خمینی، اجرت و مزدی که در قبال عمل حرام گرفته می شود، حرام است و باید به مالک آن برگرداند. اگر مالک واقعی آن را نمی شناسد، از طرف او به فقرا صدقه بدهد.[2]
[1]. جامع المسائل، ج 1، ص 630، مسئلة 2202؛ آیت الله مکارم، استفتائات جدید، ص 156، س 563. و آیت الله خامنه ای ، رساله اجوبه الاستفتاات ، س 1229 .
[2]. استفتائات، ج 2، ص 21، مسئلة 50.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نظر جنابعالی درباره فال حافظ چیست؟
- [سایر] سلام حاج اقای مهربون و دوست داشتنی. میخواستم نظر شمارو در مورد فال حافظ بدونم من به رمالا و فالگیرا اعتقاد ندارم. و وقتی جایی گیر مینم قرانو باز میکنم گاهی جواب سوالامو میده اما میخواستم بدونم فال حافظ چطوره؟ چون حافظ هم حافظ قران بود و... یا حق
- [آیت الله شبیری زنجانی] با نیتی که داشتیم فال حافظ گرفتیم. آیا عمل کردن به آن لازم است؟
- [سایر] آیا مطالبی که بعد از فال گرفتن از دیوان حافظ بیان می شود صحّت دارد؟ راه درست فال گرفتن را شرح دهید؟
- [سایر] جایگاه حافظ قران کجاست؟
- [سایر] چند نفر از مجتهدان کنونی حافظ قرآن هستند و در گذشته چند نفر از آنها حافظ قرآن بوده اند؟
- [سایر] سلام، آیا روایتی به این مضمون صحت دارد که در قیامت به حافظ قرآن می‌گویند بخوان و بالا برو؟! و آیا فقط مختص حافظ قرآن است؟
- [سایر] آیا اشعار حافظ مانند قرآن بینظیر است؟
- [سایر] فرق بین (حاکم) و (حافظ) در علم حدیث چیست؟
- [سایر] حافظ شیعه بوده است یا سنی؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] در رهن لازم نیست صیغه بخوانند و همین قدر که بدهکار مالی را به قصد گرو به طلبکار بدهد و طلبکار به همین قصد بگیرد رهن صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] در رهن لازم نیست صیغه بخوانند وهمین قدر که بدهکار مال خود را به قصد گرو ، به طلبکار بدهد وطلبکار هم به همین قصد بگیرد ، رهن صحیح است .
- [آیت الله جوادی آملی] .اقامه نماز در حال ناچاری در مکان متحرّک یا لرزان، مانند تلّ شن, با رعایت آرامش در اجزای نماز به قدر امکان و حفظ قبله, صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در رهن لازم نیست صیغه بخوانند و همین قدر که بدهکار مال خود را به قصد گرو، به طلبکار بدهد و طلبکار هم به همین قصد بگیرد رهن صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] در رهن لازم نیست صیغه بخوانند و همین قدر که بدهکار مال خود را به قصد گرو به طلبکار بدهد و طلبکار هم به همین قصد بگیرد رهن صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان می گیرند با یکدیگر شرکت کنند، مثل دو کارگر که قرار می گذارند هر قدر مزد گرفتند با هم قسمت کنند شرکت آنان صحیح نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در رهن لازم نیست صیغه بخوانند و همین قدر که بدهکار مال خود را به قصد گرو به طلبکار بدهد و طلبکار به همین قصد بگیرد رهن صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] در رهن لازم نیست صیغه خاصی بخوانند و همین قدر که بدهکار مال خود را به قصد گرو، به طلبکار بدهد و طلبکار هم به همین قصد بگیرد، رهن صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] در رهن لازم نیست صیغه بخوانند و همین قدر که بدهکار مال خودرا به قصد گرو به طلبکار بدهد و طلبکار هم به همین قصد بگیرد رهن صحیح است
- [آیت الله سبحانی] اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان می گیرند با یکدیگر شرکت کنند، مثل دو کارگر که قرار می گذارند هر قدر مزد گرفتند با هم قسمت کنند شرکت آنان صحیح نیست.