آیا از نظر اسلام زن وظیفه ای برای کار کردن در منزل دارد؟

علی و فاطمه علیهما السّلام از رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم تقاضا کردند که آن حضرت کارها را بین آنها تقسیم نماید. پیامبر(ص) انجام کارهای داخل خانه را به عهده فاطمه(س) نهاد و امور خارج از منزل را به عهده علی(ع) علیه السّلام گذاشت. امام باقر علیه السّلام می‌گوید: فاطمه علیها السّلام می‌گفت: هیچ کس جز خداوند نمی‌داند که من چقدر خوشحال شدم از اینکه رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم کارهای بیرون از خانه را به عهده من قرار نداد و مرا از مراوده با مردان نجات داد. (قرب الإسناد، ص: 52)

مساله 2414 : مسأله زن وظیفه ندارد خدمت خانه را انجام دهد و غذا تهیّه کند و نظافت و مانند آن را انجام دهد مگر به میل خود و اگر مرد او را مجبور بر این کارها نماید زن می‌تواند حقّ الزحمه خود را در برابر این کارها از او بگیرد. (توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌2، ص: 478)

نکته ای که از مقایسه دو پاراگراف فوق به دست می آید، این است که از منظر اسلامی رابطه زن و شوهر با یکدیگر، رابطه ای فراتر از قواعد خشک حقوقی است. و اصل و اساس این پیوند بر مبنای توافق و همدلی بین زن و شوهر است و تنها در جایی که زن و شوهر از رسیدن به توافق و همدلی عاجز شده اند، به خاطر آنکه بنای ازدواج نابود نشود، در سطوح دیگری (مثل قواعد حقوقی) از این رابطه صیانت می شود.

به تعبیری اصل کانون خانواده، بنایی عاطفی است که قواعدی حقوقی در اطراف این بنا قرار داده شده، تا در صورت فرو ریختن ستون بنای عاطفی تا حد ممکن از فروپاشی کانون خانواده جلوگیری شود. و این نوع نگاه در جای جای دیدگاه قرآنی دیده می شود.

مثلا اگر اختلافی بین زن و شوهر ایجاد شود، در قدم اول توصیه می شود که خود آنها به نوعی سعی در حل مشکل بنمایند. حتی اگر توافق آنها خلاف اصول اولیه تعیین شده در قاعده حقوقی ازدواج باشد:

فَلا جُناحَ عَلَیْهِما أَنْ یُصْلِحا بَیْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ  (128 نساء) مانعی ندارد با هم صلح کنند (و زن یا مرد، از پاره‌ای از حقوق خود، بخاطر صلح، صرف نظر نماید.) و صلح، بهتر است.

و اگر آنها نیز نتوانند به گونه ای به سازش برسند؛ مساله را به نهادهای قضائی احاله نمی کند و این مساله را به تاخیر می اندازد، و پای خویشاوندان را باز می کنند تا شاید آنها بتوانند سازش را ایجاد کنند:

وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَیْنِهِما فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ یُریدا إِصْلاحاً یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنَهُما إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلیماً خَبیراً (35 نساء) و اگر از جدایی و شکاف میان آن دو (همسر) بیم داشته باشید، یک داور از خانواده شوهر، و یک داور از خانواده زن انتخاب کنید (تا به کار آنان رسیدگی کنند). اگر این دو داور، تصمیم به اصلاح داشته باشند، خداوند به توافق آنها کمک می‌کند زیرا خداوند، دانا و آگاه است.

ویژگی این دیدگاه ها زمانی برجسته تر می شود که آنها را با تمدن پر ادعای امروز غربی مقایسه کنیم که به محض اختلاف در همان گام اول، نزاع را به نهادهای قضائی می کشاند در حالی که این امر می تواند به سرعت کانون خانواده را به فروپاشی برساند! چرا که تلاش دو طرف در نزد یک غریبه برای محق نشان دادن خود و سخن گفتن علیه طرف مقابل، ثمره اش نابودی هر گونه مودت و دوستی بین آن دو است.

بنابراین باید در نوع روابط زن و شوهر دقت نماییم که زن و شوهر دو رقیب برای یکدیگر نیستند. بلکه دو مکمل هم هستند که بناست با دوستی و محبت در کنار یکدیگر به هم آرامش ببخشند:
وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی‌ ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ (21  روم) و از نشانه ‌های او اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد در این نشانه ‌هایی است برای گروهی که تفکّر می‌ کنند.