نفقه
نفقه، به مخارج ضروری مانند خوراک، پوشاک و مسکن گفته می‌شود که برای گذران زندگی مورد نیاز است. ازدواج، خویشاوندی و ملکیت از اسباب وجوب آن هستند.[۱]
آیا نفقه همان زنده‌مانی است؟
نظر شما در خصوص این مطلب چیه؟: (شما بفرمایید قانونی که تمام حقوق انسانی زنها را از آنها سلب کرده و به دست مردان داده است و زن حتی بدون اذن آقای همسر اختیار خارج شدن از منزل را هم ندارد (تا چه رسد به شاغل بودن) چطور می توانست برای زنده مانی زنها چاره ای بی اندیشد؟ یک زن چطور می توانست هم درون چهاردیواری زندانی شود و هم شکمش سیر بشود و توی گرما و سرما هم از زندگی ساقط نشود؟ بالاخره کسی که حق اشتغال و سایر حقوق زن را از آنها سلب کرده باید فکر اینجایش را هم می کرد تا چه بسا تکه نانی دستشان برسد. و اقلا زنده مانی بکنند! نفقه یعنی همان حقوق زندگی زن که قانون به شکلی قانونی از آنها سلب کرده و به شکل یک قانون زنده مانی در اختیار مرد قرار داده است) نویسنده این مطالب در ابتدا مدعی هستند که تمام!!! حقوق زنان از آنان سلب شده است و در ادامه برای اثبات ادعای خویش موضوع بیرون رفتن از منزل ونفقه را مطرح کرده اند. اینکه وی برای اثبات ادعای خویش به این شاهد اکتفا کرده اند دلیل بر این است که مهمترین دلیل ایشان برای اثبات ادعای خود همین مطلب است و اگر شاهد قویتری برای اثبات ادعای خویش می داشتند ارائه می‌نمودند. از اینرو با باطل کردن دلیل ایشان، سستی و بی پایه بودن ادعای ناشی از تفکر فمنیسمی ایشان نیز ثابت خواهد شد. به نظر می‌رسد گوینده این مطالب دچار مغالطه شده و سعی دارد با سفسطه، رای را به نفع خویش صادر کند. بر این مبنا توجه شما را به نکات زیر جلب می‌نمایم: 1- ایشان تعبیر زنده مانی را مساوی با دریافت نفقه دانسته اند. در حالیکه واقعیت جز این است. چرا که ادعای تساوی زنده مانی و نفقه زمانی صحیح است که نفقه تنها شامل خوراک و آن هم در حد ضرورت و حفظ بقائ زن باشد. در حالیکه همه و از جمله ایشان خوب می‌دانند شمولیت نفقه بسیار گسترده تر از آن چیزی است که ایشان ادعا نموده اند. ظاهرا ایشان مواردی چون مسکن، درمان، پوشاک و... را از قلم اندخته‌اند. ضمن اینکه مرد موظف است در پرداخت مهریه شان زوجه را رعایت کند. از اینرو اگر شانیت زن اقتضا می‌کند که منزلی 2000متری! خودرویی چندصدمیلیونی! تجملات و زیور آلات گرانقیمت و فاخر و... داشته باشد، مرد موظف این موارد را برای او تدارک ببیند. آبا این موارد در حد زنده مانی است؟! 2- مرد و زن هم از لحاظ فیزیک و جسم و هم از لحاظ روان و عاطفه ساختاری کاملا متفاوت دارند، این تفاوت اقتضای تفکیک نقشها را دارد. در این بین آنچه که عقل اقتضا می‌کند این است که این نقشها متناسب با استعداد زن و مرد تقسیم شود. این امر به قدری شفاف و بدیهی است که حتی در دوران کهن و به اصطلاح ماقبل تاریخ، در جوامع بدوی و زمانیکه خبری از تمدن بشری نبود به این ضرورت پی برده بودند و از همین رو بود که مردان به عنوان مسئول شکار و تهیه غذا شناخته شدند. 3- تامین نیازهای اولیه مانند خوراک و احساس ایمنی از ضروریات رشد و تربیت نوزاد و فرزند است و این اصلی ثابت در روانشناسی است. به گونه‌ای که نوزاد یا کودکی که از دریافت محبت و عاطفه و همچنین دریافت پاسخ به نیازهای اساسی محروم باشد، ضرورتا فردی رشدنایافته خواهد بود که در ابعاد مختلف روانی، اجتماعی و.. با مشکلات بیشماری مواجه خواهد شد. روشن است در این میان این مادر است که می تواند این نیازها را برآورده سازد نه پدر. و خوب می دانیم تامین این نیازها در بسیاری از موارد با اشتغال مادر تنافی دارد 4- اسلام اشتغال زنان را منع ننموده و آن را جایز دانسته است. بنابراین زن می تواند علاوه بر اشتغال در منزل در بیرون از منزل نیز شاغل باشد. حال اگر زن نگران شغل خویش بعد از ازدواج است می تواند پیش از ازدواج شرط ضمن عقد کند، تا همسرش از اشتغال او جلوگیری نکند. یا شرط ضمن عقد کند که بدون اجازه فعالیت خاص و مورد نظر خود را داشته باشد و... لذا در کنار وجوب نفقه و... واجب دیگری تحت عنوان لزوم عمل به شرط ضمن عقد نیز، برتکالیف مرد نسبت به زن افزوده می‌شود. 5- زن اگر بر حسب معیارهای خود شخصی را برای همسری انتخاب کند، که با او هم فکر است و به اصطلاح کفو یکدیگر باشند، مجالی برای این اشکالات باقی نخواهد ماند و همه چیز برمبنای تفاهم حل و فصل خواهد شد. پس زن هیچگاه ملزم و مجبور به ازدواج با شخصی نیست، که احیانا در آینده اجازه برخی امور را به او نمی‌دهد.
نظر شما در خصوص این مطلب چیه؟: (شما بفرمایید قانونی که تمام حقوق انسانی زنها را از آنها سلب کرده و به دست مردان داده است و زن حتی بدون اذن آقای همسر اختیار خارج شدن از منزل را هم ندارد (تا چه رسد به شاغل بودن) چطور می توانست برای زنده مانی زنها چاره ای بی اندیشد؟ یک زن چطور می توانست هم درون چهاردیواری زندانی شود و هم شکمش سیر بشود و توی گرما و سرما هم از زندگی ساقط نشود؟ بالاخره کسی که حق اشتغال و سایر حقوق زن را از آنها سلب کرده باید فکر اینجایش را هم می کرد تا چه بسا تکه نانی دستشان برسد. و اقلا زنده مانی بکنند! نفقه یعنی همان حقوق زندگی زن که قانون به شکلی قانونی از آنها سلب کرده و به شکل یک قانون زنده مانی در اختیار مرد قرار داده است) نویسنده این مطالب در ابتدا مدعی هستند که تمام!!! حقوق زنان از آنان سلب شده است و در ادامه برای اثبات ادعای خویش موضوع بیرون رفتن از منزل ونفقه را مطرح کرده اند. اینکه وی برای اثبات ادعای خویش به این شاهد اکتفا کرده اند دلیل بر این است که مهمترین دلیل ایشان برای اثبات ادعای خود همین مطلب است و اگر شاهد قویتری برای اثبات ادعای خویش می داشتند ارائه می‌نمودند. از اینرو با باطل کردن دلیل ایشان، سستی و بی پایه بودن ادعای ناشی از تفکر فمنیسمی ایشان نیز ثابت خواهد شد. به نظر می‌رسد گوینده این مطالب دچار مغالطه شده و سعی دارد با سفسطه، رای را به نفع خویش صادر کند. بر این مبنا توجه شما را به نکات زیر جلب می‌نمایم: 1- ایشان تعبیر زنده مانی را مساوی با دریافت نفقه دانسته اند. در حالیکه واقعیت جز این است. چرا که ادعای تساوی زنده مانی و نفقه زمانی صحیح است که نفقه تنها شامل خوراک و آن هم در حد ضرورت و حفظ بقائ زن باشد. در حالیکه همه و از جمله ایشان خوب می‌دانند شمولیت نفقه بسیار گسترده تر از آن چیزی است که ایشان ادعا نموده اند. ظاهرا ایشان مواردی چون مسکن، درمان، پوشاک و... را از قلم اندخته‌اند. ضمن اینکه مرد موظف است در پرداخت مهریه شان زوجه را رعایت کند. از اینرو اگر شانیت زن اقتضا می‌کند که منزلی 2000متری! خودرویی چندصدمیلیونی! تجملات و زیور آلات گرانقیمت و فاخر و... داشته باشد، مرد موظف این موارد را برای او تدارک ببیند. آبا این موارد در حد زنده مانی است؟! 2- مرد و زن هم از لحاظ فیزیک و جسم و هم از لحاظ روان و عاطفه ساختاری کاملا متفاوت دارند، این تفاوت اقتضای تفکیک نقشها را دارد. در این بین آنچه که عقل اقتضا می‌کند این است که این نقشها متناسب با استعداد زن و مرد تقسیم شود. این امر به قدری شفاف و بدیهی است که حتی در دوران کهن و به اصطلاح ماقبل تاریخ، در جوامع بدوی و زمانیکه خبری از تمدن بشری نبود به این ضرورت پی برده بودند و از همین رو بود که مردان به عنوان مسئول شکار و تهیه غذا شناخته شدند. 3- تامین نیازهای اولیه مانند خوراک و احساس ایمنی از ضروریات رشد و تربیت نوزاد و فرزند است و این اصلی ثابت در روانشناسی است. به گونه‌ای که نوزاد یا کودکی که از دریافت محبت و عاطفه و همچنین دریافت پاسخ به نیازهای اساسی محروم باشد، ضرورتا فردی رشدنایافته خواهد بود که در ابعاد مختلف روانی، اجتماعی و.. با مشکلات بیشماری مواجه خواهد شد. روشن است در این میان این مادر است که می تواند این نیازها را برآورده سازد نه پدر. و خوب می دانیم تامین این نیازها در بسیاری از موارد با اشتغال مادر تنافی دارد 4- اسلام اشتغال زنان را منع ننموده و آن را جایز دانسته است. بنابراین زن می تواند علاوه بر اشتغال در منزل در بیرون از منزل نیز شاغل باشد. حال اگر زن نگران شغل خویش بعد از ازدواج است می تواند پیش از ازدواج شرط ضمن عقد کند، تا همسرش از اشتغال او جلوگیری نکند. یا شرط ضمن عقد کند که بدون اجازه فعالیت خاص و مورد نظر خود را داشته باشد و... لذا در کنار وجوب نفقه و... واجب دیگری تحت عنوان لزوم عمل به شرط ضمن عقد نیز، برتکالیف مرد نسبت به زن افزوده می‌شود. 5- زن اگر بر حسب معیارهای خود شخصی را برای همسری انتخاب کند، که با او هم فکر است و به اصطلاح کفو یکدیگر باشند، مجالی برای این اشکالات باقی نخواهد ماند و همه چیز برمبنای تفاهم حل و فصل خواهد شد. پس زن هیچگاه ملزم و مجبور به ازدواج با شخصی نیست، که احیانا در آینده اجازه برخی امور را به او نمی‌دهد.
پاسخ:
نظر شما در خصوص این مطلب چیه؟: (شما بفرمایید قانونی که تمام حقوق انسانی زنها را از آنها سلب کرده و به دست مردان داده است و زن حتی بدون اذن آقای همسر اختیار خارج شدن از منزل را هم ندارد (تا چه رسد به شاغل بودن) چطور می توانست برای زنده مانی زنها چاره ای بی اندیشد؟ یک زن چطور می توانست هم درون چهاردیواری زندانی شود و هم شکمش سیر بشود و توی گرما و سرما هم از زندگی ساقط نشود؟ بالاخره کسی که حق اشتغال و سایر حقوق زن را از آنها سلب کرده باید فکر اینجایش را هم می کرد تا چه بسا تکه نانی دستشان برسد. و اقلا زنده مانی بکنند! نفقه یعنی همان حقوق زندگی زن که قانون به شکلی قانونی از آنها سلب کرده و به شکل یک قانون زنده مانی در اختیار مرد قرار داده است)
نویسنده این مطالب در ابتدا مدعی هستند که تمام!!! حقوق زنان از آنان سلب شده است و در ادامه برای اثبات ادعای خویش موضوع بیرون رفتن از منزل ونفقه را مطرح کرده اند. اینکه وی برای اثبات ادعای خویش به این شاهد اکتفا کرده اند دلیل بر این است که مهمترین دلیل ایشان برای اثبات ادعای خود همین مطلب است و اگر شاهد قویتری برای اثبات ادعای خویش می داشتند ارائه می‌نمودند. از اینرو با باطل کردن دلیل ایشان، سستی و بی پایه بودن ادعای ناشی از تفکر فمنیسمی ایشان نیز ثابت خواهد شد.
به نظر می‌رسد گوینده این مطالب دچار مغالطه شده و سعی دارد با سفسطه، رای را به نفع خویش صادر کند. بر این مبنا توجه شما را به نکات زیر جلب می‌نمایم:
1- ایشان تعبیر زنده مانی را مساوی با دریافت نفقه دانسته اند. در حالیکه واقعیت جز این است. چرا که ادعای تساوی زنده مانی و نفقه زمانی صحیح است که نفقه تنها شامل خوراک و آن هم در حد ضرورت و حفظ بقائ زن باشد. در حالیکه همه و از جمله ایشان خوب می‌دانند شمولیت نفقه بسیار گسترده تر از آن چیزی است که ایشان ادعا نموده اند. ظاهرا ایشان مواردی چون مسکن، درمان، پوشاک و... را از قلم اندخته‌اند. ضمن اینکه مرد موظف است در پرداخت مهریه شان زوجه را رعایت کند. از اینرو اگر شانیت زن اقتضا می‌کند که منزلی 2000متری! خودرویی چندصدمیلیونی! تجملات و زیور آلات گرانقیمت و فاخر و... داشته باشد، مرد موظف این موارد را برای او تدارک ببیند. آبا این موارد در حد زنده مانی است؟!
2- مرد و زن هم از لحاظ فیزیک و جسم و هم از لحاظ روان و عاطفه ساختاری کاملا متفاوت دارند، این تفاوت اقتضای تفکیک نقشها را دارد. در این بین آنچه که عقل اقتضا می‌کند این است که این نقشها متناسب با استعداد زن و مرد تقسیم شود. این امر به قدری شفاف و بدیهی است که حتی در دوران کهن و به اصطلاح ماقبل تاریخ، در جوامع بدوی و زمانیکه خبری از تمدن بشری نبود به این ضرورت پی برده بودند و از همین رو بود که مردان به عنوان مسئول شکار و تهیه غذا شناخته شدند.
3- تامین نیازهای اولیه مانند خوراک و احساس ایمنی از ضروریات رشد و تربیت نوزاد و فرزند است و این اصلی ثابت در روانشناسی است. به گونه‌ای که نوزاد یا کودکی که از دریافت محبت و عاطفه و همچنین دریافت پاسخ به نیازهای اساسی محروم باشد، ضرورتا فردی رشدنایافته خواهد بود که در ابعاد مختلف روانی، اجتماعی و.. با مشکلات بیشماری مواجه خواهد شد. روشن است در این میان این مادر است که می تواند این نیازها را برآورده سازد نه پدر. و خوب می دانیم تامین این نیازها در بسیاری از موارد با اشتغال مادر تنافی دارد
4- اسلام اشتغال زنان را منع ننموده و آن را جایز دانسته است. بنابراین زن می تواند علاوه بر اشتغال در منزل در بیرون از منزل نیز شاغل باشد. حال اگر زن نگران شغل خویش بعد از ازدواج است می تواند پیش از ازدواج شرط ضمن عقد کند، تا همسرش از اشتغال او جلوگیری نکند. یا شرط ضمن عقد کند که بدون اجازه فعالیت خاص و مورد نظر خود را داشته باشد و...
لذا در کنار وجوب نفقه و... واجب دیگری تحت عنوان لزوم عمل به شرط ضمن عقد نیز، برتکالیف مرد نسبت به زن افزوده می‌شود.
5- زن اگر بر حسب معیارهای خود شخصی را برای همسری انتخاب کند، که با او هم فکر است و به اصطلاح کفو یکدیگر باشند، مجالی برای این اشکالات باقی نخواهد ماند و همه چیز برمبنای تفاهم حل و فصل خواهد شد.
پس زن هیچگاه ملزم و مجبور به ازدواج با شخصی نیست، که احیانا در آینده اجازه برخی امور را به او نمی‌دهد.
- [سایر] نفقه چیست و نفقه زن شامل چه چیزهایی می‌شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مورد نفقه لطفا حکم موارد ذیل را بیان فرمایید. الف) نفقه زوجه حق است یا حکم؟ ب) آیا نفقه زوجه در ابتدای هر روز نسبت به همان روز قابل اسقاط است؟ ج) آیا نفقه زوجه نسبت به تمام زن مستقبل قابل اسقاط است؟ د) آیا شرط سقوط نفقه زوجه در ضمن عقد نکاح جایز است؟
- [آیت الله بهجت] نفقه ی زندانی به عهده ی بیت المال است یا خود افراد؟ نفقه افراد واجب النّفقه ی زندانی چه طور؟
- [سایر] نفقه چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] نفقه همسر
- [سایر] مهر و نفقه زن امروز چه و چگونه می باشد؟ نظر دنیای جدید در مورد نفقه چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] ضابطه اصلی در اجراء نفقه به نظر جنابعالی چیست و آیا نفقه ملاک خاصّی دارد یا یک مسئله عرفی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نفقه ولدالزّنا بر عهده کیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا غیر از شوهر، شخص دیگری می تواند نفقه ی زن را بدهد؟ اگر فرد دیگر تعهد بدهد در صورتی که بر سر نفقه بین زن و شوهر اختلافی به وجود آمد، نفقه بر عهده او باشد، صحیح است؟
- [سایر] حقوق و نفقه زن چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان نمیتواند به عنوان نفقه همسر، به زن سیّده خود خمس بدهد که به مصرف مخارج خودش برساند، ولی اگر زن سیّده به خاطر نداشتن شوهر یا ندادن نفقه از سوی شوهر، یا داشتن هزینههایی که پرداخت آن بر شوهر وی واجب نیست، فقیر باشد، می‌تواند برای تأمین نفقه خود یا هزینههایی که شوهر وی نمیپردازد، از شوهر خود یا دیگران خمس دریافت کند، البتّه شوهر نمیتواند خمسی را که می‌پردازد به عنوان حقّ نفقه زن به شمار آورد، بلکه نفقه زن را به وی بدهکار است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخصی نتواند نفقه کسانی را که نفقه آنان بر وی واجب است بدهد و یا کمتر از حدّ مورد نیاز آنان را بتواند بدهد، چنانچه زکات بر وی واجب شود و آنان نیز از مستحقین زکات باشند، می‌تواند نفقه آنان یا کسری آن را از زکات مال خود بپردازد.
- [آیت الله اردبیلی] به کسانی که نفقه آنان بر شخص دیگری واجب است، اگر فقیر باشند میتوان زکات داد، هرچند کسی که نفقه آنها بر او واجب است، خرجی آنها را بدهد؛ ولی به زنی که همسرش نفقه او را می‌پردازد، هرچند فقیر باشد، نمیتوان زکات داد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخص متمکّن از دادنِ نفقه واجب النّفقه خودداری نماید، حاکم شرع او را مجبور می‌کند تا نفقه او را بدهد و اگر ممکن نشد، حاکم شرع از مال او برداشته و هزینه زندگی آنان را تأمین می‌کند.
- [آیت الله سیستانی] انسان نمیتواند مخارج کسانی را که مثل اولاد خرجشان بر او واجب است از زکات بدهد ، ولی اگر مخارج آنان را ندهد ، دیگران می‌توانند به آنان زکات بدهند ، و اگر متمکن از پرداخت نفقه واجب افراد واجب النفقهاش نباشد و زکات بر او واجب باشد می‌تواند از زکات نفقه آنها را بدهد .
- [آیت الله اردبیلی] احکام نفقه زن در مسأله 2880 و بعد از آن گذشت، ولی مخارج دو دسته دیگر در صورتی واجب می‌شود که خود آنها مال و توانایی کسب و کار نداشته باشند و انسان علاوه بر توانایی، نزدیکترین فردی به آنان باشد که نفقه آنان بر وی واجب است و یا به ترتیبی که در مسأله بعد گفته می‌شود نزدیکترین فرد مخارج آنان را ندهد.
- [آیت الله اردبیلی] بر زنی که طلاق رجعی داده شده، احکام همسر شرعی جاری است، بنابر این نفقه و زکات فطره او بر شوهر واجب است و از یکدیگر ارث میبرند و شوهر حق ندارد در عدّه با خواهر او یا زن پنجم ازدواج نماید، ولی در مدّت عدّه طلاق بائن نفقه زن بر شوهر واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] مستحب است که انسان زکات اموال خود را به نزدیکان و خویشاوندانش که مستحق دریافت زکاتند و نفقه آنان بر وی واجب نیست، بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] نفقه اولاد بر پدر و بنابر احتیاط بر پدران او به ترتیب هر کدام که نزدیکتر باشند واجب است، پس (پدر) بر (جدّ) و جدّ بر (پدر جدّ) مقدّمند و اگر هیچ یک از آنان نباشند یا نتوانند و یا به وظیفه خود عمل نکنند و حاکم شرع نتواند آنان را مجبور کند که نفقه را بپردازند، بر (مادر) واجب است و اگر مادر نباشد یا نتواند و یا ندهد، بنابر احتیاط بر (مادرِ مادر) واجب می‌شود. همچنین اگر پدر و مادر انسان از کار افتاده شوند و دارایی نداشته باشند، نفقه آنان بر اولاد و نیز بنابر احتیاط بر نوههای پسری آنان که تمکّن دارند، به ترتیب طبقات، هر چند پایین روند پسر باشند یا دختر واجب است و اگر شخص فقیر، هم پدر و هم فرزند داشته باشد، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند و پسر و دختر در این جهت فرقی ندارند؛ همچنین است بنابر احتیاط اگر شخص فقیر هم مادر و هم فرزند داشته باشد و اگر پدر و نوههای پسری داشته باشد، نفقه او بر پدر واجب است و اگر مادر و نوههای پسری داشته باشد، بر مادر واجب است و اگر نوههای پسری با پدر بزرگ پدری یا مادر بزرگ مادری با هم باشند، باید نفقه او را به شرکت و به طور مساوی بپردازند.
- [آیت الله سیستانی] اگر پدر ، یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرد ، پسر باید بعد از بالغ شدن خرج آن زن را بدهد ، بلکه قبل از بلوغ هم در صورتی که به سنی رسیده باشد که قابلیت تلذّذ را داشته باشد ، و زن هم بحدی کوچک نباشد که قابلیت آنکه شوهر از او تلذّذ ببرد را نداشته باشد ، نفقه زن بر ذمّه پسر ثابت است ، و در غیر این صورت نفقه واجب نیست .