امام زمان
امام مهدی به دوازدهمین امام معصوم شیعیان اطلاق می‌شود. از آن بزرگوار به مناسبت در بابهای خمس و حج یاد شده است.
چرا امام زمان علیه السلام مرکز حکومت خودشان را شهر کوفه قرار خواهند داد؟
با توجه به اینکه بی وفایی و عهد شکنی کوفیان در تاریخ اسلام معروف و مشهور است، چرا امام زمان علیه السلام مرکز حکومت خودشان را شهر کوفه قرار خواهند داد؟ در تاریخ اسلام شهر کوفه عراق مَثَل بی‌وفایی است و مردمان آن شهر به پیمان شکنی شهره شده‌اند، با این حال در بعضی روایات که به جزئیات حکومت امام زمان(عج) اشاره شده است، نامی از کوفه نیز برده شده است، با شنیدن نام کوفه بعنوان مقر حکومتی امام زمان(عج) این سؤال مطرح می شود که چرا کوفه معین شده به عنوان مقرّ حکومتی آن حضرت با این که کوفه سابقة بی وفایی داشته است در جواب باید گفت: اولاً، ارادة الهی به این تعلق گرفته که حکومت جهانی آن حضرت، با مرکزیت کوفه مستقر شود و نهضتی که نوید آن را خاتم الانبیا صلّی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السّلام جملگی داده اند و بسیار بر آن تاکید کرده اند برخی از ناحیه پروردگار مشخص شده که شروع انقلاب آن حضرت از مکه باشد و بعدها مقر حکومت او هم در کوفه باشد. ثانیاً، بی وفایی مردم کوفه در برهه ای از زمان دلیل نمی شود که آینده ای که معلوم نیست چه زمانی است باز مردم آن جا متصف به بی وفایی باشند. آینده برای ما معلوم نیست به علاوه این که بی وفایی مردم کوفه در زمان امام علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام باعث بی اعتبار کردن آن سامان نمی شود چون که در روایاتی از ائمه اطهار نقل شده که کوفه و اهل آن را مورد مدح قرار می دهند که از آن جمله این روایات می باشند. عبدالله بن ولید می گوید بر امام صادق علیه السلام وارد شدیم در زمان مروان آن حضرت به ما فرمود شما از کجایید (اهل کجایید) ما گفتیم: از اهل کوفه. حضرت فرمود: نیست سرزمینی از سرزمینها و شهری از شهرها که بیشتر از اهل کوفه به ما محبت داشته باشد (یعنی اهل کوفه بیشتر از تمام شهرها به اهل بیت محبّت می ورزند)....[1] اگر این روایت را خاص آن زمان بدانیم بالاخره این نتیجه را می گیریم که بی وفایی زمان خاصی باعث نمی‌شود که در هر زمان آنها اهل مکه باشند بلکه در زمان امام صادق علیه السلام مورد مدح آن حضرت قرار می گیرند. در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام نقل شده که حضرت فرمود: ولایت ما بر آسمانها و زمین و کوهها و شهرها عرضه شد و هیچ کدام ولایت ما را چون اهل کوفه قبول نکردند.[2] پس با وجود این روایات معلوم می شود بی وفایی گروهی خاصی باعث نمی شود که در تمام زمانها اهالی یک شهر متهم به بی وفایی گردند. بلکه در هر زمانی باید اهل آن جا را به خصوصه مورد امتحان قرار داد تا معلوم شود آیا مؤمنان راسخی در اهداف خود هستند یا نه. ثالثاً، مکان کوفه مکان مقدسی است شاید به اعتبار قداستی که دارد خداوند اراده فرموده که مقر حکومتی تنها منجی عالم و یگانه مصلح جهانی در این مکان مقدس باشد (ما که از مصالح و حکمت الهی بی‌خبریم) و این ربطی به وضعیت مردم آن جا ندارد که آیا در تاریخ سابقه خوبی دارند یا ندارند. روایاتی در این باب وجود دارد که دلالت بر قداست مکان کوفه می باشد از جمله این روایات: امام صادق علیه السلام می‌فرماید: کوفه باغی از باغهای بهشت است در آن قبر نوح و ابراهیم و... قبر سید اوصیاء امیر المؤمنین آن جاست.[3] امام صادق علیه السلام می‌فرماید: یک درهم انفاق در کوفه مانند 100 درهم انفاق در غیر کوفه به حساب می آید و دو رکعت نماز خواندن در کوفه 100 رکعت به حساب می آید.[4] رابعاً: حتی بر فرض اینکه بپذیریم اهل کوفه همگی و همواره دارای چنین ویژگی هستند می‌توان گفت که؛ ما روایاتی در باب نشانه‌های ظهور داریم که اشاره به تخریب کامل کوفه و قتل عام کلیه ساکنان آن به دست سفیانی دارند؛ که از جمله می‌توان به این روایات اشاره کرد:سپاه سفیانی وارد کوفه می‌شوند و احدی را فرو نمی‌گذارند جز اینکه به قتل می‌رسانند.[5] سفیانی سپاهی را به سوی کوفه گسیل می‌دارد که تعدادشان هفتاد هزار نفر می‌باشند، اهل کوفه را می‌کشند و به دار می‌زنند و اسیر می‌گیرند.[6] از این‌رو می‌توان گفت ساکنان کوفه‌ای که مرکز حکومت حضرت قرار می‌گیرد، اهالی سابق آن نیستند بلکه مؤمنانی هستند که از اقصی نقاط جهان به مرکز حکومت حضرت ولی‌عصر(ع) می‌آیند. چنان‌که حدیث شریف می‌فرماید: هنگامی که قائم(ع) وارد کوفه شود، هیچ مؤمنی نمی‌ماند، جزاینکه در آنجا باشد و یا به سوی آن عزیمت نماید.[7] برای مطالعه بیشتر به کتابهای زیر مراجعه نمایید: 1. مهدی موعود، مترجم علی دوانی؛ 2. الارشاد شیخ مفید. پی نوشتها: [1] . ر.ک: سفینة البحار، محدث قمی، ج 7، ص 544، به نقل از المناقب، دار الاسو، چ سوم، 1422. [2] . ر.ک: همان، ص 546، به نقل از بصائر الدرجات. [3] . ر.ک: همان، ص 544، به نقل از فرحة النحری. [4] . ر.ک : همان، ص 543، به نقل از کامل الزیارة. [5] .بحارالانوار، ج52، ص219. [6] .همان، ج52، ص239. [7].شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص455.
با توجه به اینکه بی وفایی و عهد شکنی کوفیان در تاریخ اسلام معروف و مشهور است، چرا امام زمان علیه السلام مرکز حکومت خودشان را شهر کوفه قرار خواهند داد؟ در تاریخ اسلام شهر کوفه عراق مَثَل بی‌وفایی است و مردمان آن شهر به پیمان شکنی شهره شده‌اند، با این حال در بعضی روایات که به جزئیات حکومت امام زمان(عج) اشاره شده است، نامی از کوفه نیز برده شده است، با شنیدن نام کوفه بعنوان مقر حکومتی امام زمان(عج) این سؤال مطرح می شود که چرا کوفه معین شده به عنوان مقرّ حکومتی آن حضرت با این که کوفه سابقة بی وفایی داشته است در جواب باید گفت: اولاً، ارادة الهی به این تعلق گرفته که حکومت جهانی آن حضرت، با مرکزیت کوفه مستقر شود و نهضتی که نوید آن را خاتم الانبیا صلّی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السّلام جملگی داده اند و بسیار بر آن تاکید کرده اند برخی از ناحیه پروردگار مشخص شده که شروع انقلاب آن حضرت از مکه باشد و بعدها مقر حکومت او هم در کوفه باشد. ثانیاً، بی وفایی مردم کوفه در برهه ای از زمان دلیل نمی شود که آینده ای که معلوم نیست چه زمانی است باز مردم آن جا متصف به بی وفایی باشند. آینده برای ما معلوم نیست به علاوه این که بی وفایی مردم کوفه در زمان امام علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام باعث بی اعتبار کردن آن سامان نمی شود چون که در روایاتی از ائمه اطهار نقل شده که کوفه و اهل آن را مورد مدح قرار می دهند که از آن جمله این روایات می باشند. عبدالله بن ولید می گوید بر امام صادق علیه السلام وارد شدیم در زمان مروان آن حضرت به ما فرمود شما از کجایید (اهل کجایید) ما گفتیم: از اهل کوفه. حضرت فرمود: نیست سرزمینی از سرزمینها و شهری از شهرها که بیشتر از اهل کوفه به ما محبت داشته باشد (یعنی اهل کوفه بیشتر از تمام شهرها به اهل بیت محبّت می ورزند)....[1] اگر این روایت را خاص آن زمان بدانیم بالاخره این نتیجه را می گیریم که بی وفایی زمان خاصی باعث نمی‌شود که در هر زمان آنها اهل مکه باشند بلکه در زمان امام صادق علیه السلام مورد مدح آن حضرت قرار می گیرند. در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام نقل شده که حضرت فرمود: ولایت ما بر آسمانها و زمین و کوهها و شهرها عرضه شد و هیچ کدام ولایت ما را چون اهل کوفه قبول نکردند.[2] پس با وجود این روایات معلوم می شود بی وفایی گروهی خاصی باعث نمی شود که در تمام زمانها اهالی یک شهر متهم به بی وفایی گردند. بلکه در هر زمانی باید اهل آن جا را به خصوصه مورد امتحان قرار داد تا معلوم شود آیا مؤمنان راسخی در اهداف خود هستند یا نه. ثالثاً، مکان کوفه مکان مقدسی است شاید به اعتبار قداستی که دارد خداوند اراده فرموده که مقر حکومتی تنها منجی عالم و یگانه مصلح جهانی در این مکان مقدس باشد (ما که از مصالح و حکمت الهی بی‌خبریم) و این ربطی به وضعیت مردم آن جا ندارد که آیا در تاریخ سابقه خوبی دارند یا ندارند. روایاتی در این باب وجود دارد که دلالت بر قداست مکان کوفه می باشد از جمله این روایات: امام صادق علیه السلام می‌فرماید: کوفه باغی از باغهای بهشت است در آن قبر نوح و ابراهیم و... قبر سید اوصیاء امیر المؤمنین آن جاست.[3] امام صادق علیه السلام می‌فرماید: یک درهم انفاق در کوفه مانند 100 درهم انفاق در غیر کوفه به حساب می آید و دو رکعت نماز خواندن در کوفه 100 رکعت به حساب می آید.[4] رابعاً: حتی بر فرض اینکه بپذیریم اهل کوفه همگی و همواره دارای چنین ویژگی هستند می‌توان گفت که؛ ما روایاتی در باب نشانه‌های ظهور داریم که اشاره به تخریب کامل کوفه و قتل عام کلیه ساکنان آن به دست سفیانی دارند؛ که از جمله می‌توان به این روایات اشاره کرد:سپاه سفیانی وارد کوفه می‌شوند و احدی را فرو نمی‌گذارند جز اینکه به قتل می‌رسانند.[5] سفیانی سپاهی را به سوی کوفه گسیل می‌دارد که تعدادشان هفتاد هزار نفر می‌باشند، اهل کوفه را می‌کشند و به دار می‌زنند و اسیر می‌گیرند.[6] از این‌رو می‌توان گفت ساکنان کوفه‌ای که مرکز حکومت حضرت قرار می‌گیرد، اهالی سابق آن نیستند بلکه مؤمنانی هستند که از اقصی نقاط جهان به مرکز حکومت حضرت ولی‌عصر(ع) می‌آیند. چنان‌که حدیث شریف می‌فرماید: هنگامی که قائم(ع) وارد کوفه شود، هیچ مؤمنی نمی‌ماند، جزاینکه در آنجا باشد و یا به سوی آن عزیمت نماید.[7] برای مطالعه بیشتر به کتابهای زیر مراجعه نمایید: 1. مهدی موعود، مترجم علی دوانی؛ 2. الارشاد شیخ مفید. پی نوشتها: [1] . ر.ک: سفینة البحار، محدث قمی، ج 7، ص 544، به نقل از المناقب، دار الاسو، چ سوم، 1422. [2] . ر.ک: همان، ص 546، به نقل از بصائر الدرجات. [3] . ر.ک: همان، ص 544، به نقل از فرحة النحری. [4] . ر.ک : همان، ص 543، به نقل از کامل الزیارة. [5] .بحارالانوار، ج52، ص219. [6] .همان، ج52، ص239. [7].شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص455.
پاسخ:
با توجه به اینکه بی وفایی و عهد شکنی کوفیان در تاریخ اسلام معروف و مشهور است، چرا امام زمان علیه السلام مرکز حکومت خودشان را شهر کوفه قرار خواهند داد؟
در تاریخ اسلام شهر کوفه عراق مَثَل بی‌وفایی است و مردمان آن شهر به پیمان شکنی شهره شده‌اند، با این حال در بعضی روایات که به جزئیات حکومت امام زمان(عج) اشاره شده است، نامی از کوفه نیز برده شده است، با شنیدن نام کوفه بعنوان مقر حکومتی امام زمان(عج) این سؤال مطرح می شود که چرا کوفه معین شده به عنوان مقرّ حکومتی آن حضرت با این که کوفه سابقة بی وفایی داشته است در جواب باید گفت:
اولاً، ارادة الهی به این تعلق گرفته که حکومت جهانی آن حضرت، با مرکزیت کوفه مستقر شود و نهضتی که نوید آن را خاتم الانبیا صلّی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السّلام جملگی داده اند و بسیار بر آن تاکید کرده اند برخی از ناحیه پروردگار مشخص شده که شروع انقلاب آن حضرت از مکه باشد و بعدها مقر حکومت او هم در کوفه باشد.
ثانیاً، بی وفایی مردم کوفه در برهه ای از زمان دلیل نمی شود که آینده ای که معلوم نیست چه زمانی است باز مردم آن جا متصف به بی وفایی باشند. آینده برای ما معلوم نیست به علاوه این که بی وفایی مردم کوفه در زمان امام علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام باعث بی اعتبار کردن آن سامان نمی شود چون که در روایاتی از ائمه اطهار نقل شده که کوفه و اهل آن را مورد مدح قرار می دهند که از آن جمله این روایات می باشند.
عبدالله بن ولید می گوید بر امام صادق علیه السلام وارد شدیم در زمان مروان آن حضرت به ما فرمود شما از کجایید (اهل کجایید) ما گفتیم: از اهل کوفه. حضرت فرمود: نیست سرزمینی از سرزمینها و شهری از شهرها که بیشتر از اهل کوفه به ما محبت داشته باشد (یعنی اهل کوفه بیشتر از تمام شهرها به اهل بیت محبّت می ورزند)....[1]
اگر این روایت را خاص آن زمان بدانیم بالاخره این نتیجه را می گیریم که بی وفایی زمان خاصی باعث نمی‌شود که در هر زمان آنها اهل مکه باشند بلکه در زمان امام صادق علیه السلام مورد مدح آن حضرت قرار می گیرند.
در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام نقل شده که حضرت فرمود:
ولایت ما بر آسمانها و زمین و کوهها و شهرها عرضه شد و هیچ کدام ولایت ما را چون اهل کوفه قبول نکردند.[2]
پس با وجود این روایات معلوم می شود بی وفایی گروهی خاصی باعث نمی شود که در تمام زمانها اهالی یک شهر متهم به بی وفایی گردند. بلکه در هر زمانی باید اهل آن جا را به خصوصه مورد امتحان قرار داد تا معلوم شود آیا مؤمنان راسخی در اهداف خود هستند یا نه.
ثالثاً، مکان کوفه مکان مقدسی است شاید به اعتبار قداستی که دارد خداوند اراده فرموده که مقر حکومتی تنها منجی عالم و یگانه مصلح جهانی در این مکان مقدس باشد (ما که از مصالح و حکمت الهی بی‌خبریم) و این ربطی به وضعیت مردم آن جا ندارد که آیا در تاریخ سابقه خوبی دارند یا ندارند.
روایاتی در این باب وجود دارد که دلالت بر قداست مکان کوفه می باشد از جمله این روایات:
امام صادق علیه السلام می‌فرماید: کوفه باغی از باغهای بهشت است در آن قبر نوح و ابراهیم و... قبر سید اوصیاء امیر المؤمنین آن جاست.[3]
امام صادق علیه السلام می‌فرماید: یک درهم انفاق در کوفه مانند 100 درهم انفاق در غیر کوفه به حساب می آید و دو رکعت نماز خواندن در کوفه 100 رکعت به حساب می آید.[4]
رابعاً: حتی بر فرض اینکه بپذیریم اهل کوفه همگی و همواره دارای چنین ویژگی هستند می‌توان گفت که؛ ما روایاتی در باب نشانه‌های ظهور داریم که اشاره به تخریب کامل کوفه و قتل عام کلیه ساکنان آن به دست سفیانی دارند؛ که از جمله می‌توان به این روایات اشاره کرد:سپاه سفیانی وارد کوفه می‌شوند و احدی را فرو نمی‌گذارند جز اینکه به قتل می‌رسانند.[5]
سفیانی سپاهی را به سوی کوفه گسیل می‌دارد که تعدادشان هفتاد هزار نفر می‌باشند، اهل کوفه را می‌کشند و به دار می‌زنند و اسیر می‌گیرند.[6]
از این‌رو می‌توان گفت ساکنان کوفه‌ای که مرکز حکومت حضرت قرار می‌گیرد، اهالی سابق آن نیستند بلکه مؤمنانی هستند که از اقصی نقاط جهان به مرکز حکومت حضرت ولی‌عصر(ع) می‌آیند. چنان‌که حدیث شریف می‌فرماید:
هنگامی که قائم(ع) وارد کوفه شود، هیچ مؤمنی نمی‌ماند، جزاینکه در آنجا باشد و یا به سوی آن عزیمت نماید.[7]
برای مطالعه بیشتر به کتابهای زیر مراجعه نمایید:
1. مهدی موعود، مترجم علی دوانی؛
2. الارشاد شیخ مفید.
پی نوشتها:
[1] . ر.ک: سفینة البحار، محدث قمی، ج 7، ص 544، به نقل از المناقب، دار الاسو، چ سوم، 1422.
[2] . ر.ک: همان، ص 546، به نقل از بصائر الدرجات.
[3] . ر.ک: همان، ص 544، به نقل از فرحة النحری.
[4] . ر.ک : همان، ص 543، به نقل از کامل الزیارة.
[5] .بحارالانوار، ج52، ص219.
[6] .همان، ج52، ص239.
[7].شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص455.
- [سایر] چرا امام زمان (عج) کوفه را مرکز حکومت خود قرار میدهند، نه شهری از ایران؟
- [سایر] آیا امام زمان علیه السلام کوفه را مرکز حکومت خود قرار میدهد؟ چرا؟
- [سایر] آیا کوفه مقرّ حکومت حضرت مهدی(عج) می شود؟
- [سایر] چرا امام زمان (علیه السلام) با تمام وجود تمام بی وفایی های مردم کوفه از زمان حضرت علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام باز به کوفه می روند و مقر حکومت خود را در آن جا قرار می دهند؟ آیا می شود گفت چون از لحاظ سوق الجیشی کوفه مناسب است امام زمان (علیه السلام) به آنجا می روند، و تشکیل حکومت می دهند؟ چرابه یکی از شهرهای ایران نمی آید؟
- [سایر] چرا علی علیه السّلام شهر کوفه را مرکز حکومت خود قرار داد؟
- [سایر] آیا حکومت امام حسین (ع) بعد از حکومت امام زمان (عج) آخرین حکومت است؟
- [سایر] آیا حضرت مهدی(علیه السلام)تا قیامت حکومت می کنند ؟
- [سایر] زمامداری در حکومت جهانی امام مهدی(علیه السلام) چگونه است؟
- [سایر] وسعت حکومت حضرت مهدی علیه السلام چه مقدار است؟
- [سایر] آیا حکومت امام مهدی علیه السلام نژادی است ؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله وحید خراسانی] مسافر در شهر مکه قدیم که از عقبه مدنیین است تا ذی طوی و مدینه زمان حضرت رسول صلی الله علیه واله وسلم و شهر کوفه و حرم حضرت سید الشهداء علیه السلام مخیر است نمازش را شکسته یا تمام بخواند و تمام افضل است هر چند احوط ان است که در خارج از مسجد الحرام و مسجد النبی صلی الله علیه واله وسلم حتی ملحقات ان دو مسجد بعد از زمان ایمه علیهم السلام و خارج مسجد کوفه و دورتر از اطراف ضریح مقدس نماز را تمام نخواند
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چهار محل مسافر مخیّر است نماز را تمام یا شکسته بخواند: (شهر مکّه)، (شهر مدینه) (در این دو شهر تفاوتی بین شهر قدیم و جدید نیست)، (مسجد کوفه) و (حرم حضرت سیّد الشّهداء(علیه السلام)) و منظور از حرم، قسمت زیر گنبد و رواقها است. البته افضل در این موارد، نماز تمام است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [آیت الله خوئی] مسافر میتواند در مسجد الحرام و مسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم بلکه در تمام شهر مکه و مدینه و مسجد کوفه نمازش را تمام بخواند. و نیز مسافر میتواند در حرم حضرت سید الشهدا علیه السلام نماز را تمام بخواند. اگرچه دورتر از اطراف ضریح مقدس نماز بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .