فردی از خانواده من نسبت به ادای نماز کمی کاهل است و معمولا آنرا به آخر وقت موکول می کند.وقتی مستقیما تذکر می دهم ناراحت می شود. من چطور اورا امر به معروف کنم که اهمیت بیشتری به نماز بدهد؟
تلاش و کوشش جهت هدایت و تشویق افراد به طرف خدا و تقویت ایمان آنها کاری بس ارزشمند است . دعوت مردم به آشنایی با دین و عبادت خداوند از برجسته ترین و متعالی ترین امور است. چنانچه در روایتی رسول خدا(ص) فرمود: هر کس بتواند یک نفر را هدایت کند و به طرف دین جذب نماید، ارزش آن برتر از تمام چیزهایی است که خورشید بر آنها می تابد.
برای ترغیب و تشویق به انجام فرائض دینی ، ابتدا باید زیربناهای فکری افراد را مورد بررسی قرار داده و در اصلاح آن کوشید. دیدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستی، انسان، معاد و ... اموری است که نتیجه مستقیم بر ایمان فرد دارد . تقویت و اصلاح این مبانی تأثیر زیادی بر ایمان انسان می گذارد.
قدم بعدی چشیدن و مزه کردن ایمان است. اگر کسی شیرینی و لذت ایمان به خدا را حس کند و از انجام کارهای دینی لذت ببرد ، هرگز نسبت به آنها بی تفاوتی نشان نمی دهد. به همین جهت در دعاها آمده است: (اللهم اذقنی حلاوه ذکرک : خدایا شیرینی یاد خودت را به من بچشان).
قدم سوم پرهیز از اموری است که انسان را از توجه به خدا غافل می کند. گر چه یاد خدا و ارتباط عاشقانه با او بسیار لذت بخش است و هیچ لذتی به پای آن نمی رسد ، ولی اگر لذت های مادی و شیطانی که رسیدن به آنها بسیار آسان است و روز به روز متنوع تر و گسترده تر می شود، در زندگی فرد وارد شود، کم کم او را از توجه به خدا باز می دارد و ایمان او را ضعیف می کند.
حال با توجه به این سه مطلب، راهکارهای زیر را جهت تقویت ایمان فرد و نزدیک کردن او به دین پیشنهاد می کنیم، اما قبل از آن این نکته را یادآوری می کنیم که هدایت و ارشاد دیگران به طرف خدا امری تدریجی است که لازمه آن صبر و بردباری و تلاش دائمی است و نمی توان انتظار داشت یک مرتبه افراد به همه چیز برسند. باید سعی کنیم قدم به قدم پیش رویم. این راهکارها عبارتند از:
1. او را به مطالعه کتاب های مفید در زمینه های مذهبی تشویق کنید . گاهی هم کتاب های جالب را که برای او مناسب است خودتان مطالعه کنید و خلاصه آن را برایش بگویید، به این صورت که اگر می توانید با او قرار بگذارید و در یک زمان مناسب این کار را بکنید. شما می توانید این کار را به بهانه اینکه می خواهید از او کمک بگیرید تا اشتباهات شما را اصلاح کند ، انجام دهید. زیرا در غیر اینصورت ممکن است زیر بار این کار نرود.
2. نصیحت و تذکر مستقیم سودی ندارد. سعی کنید مطالبتان را غیر مستقیم به او بگویید.
3. قبل از اینکه بخواهید تذکری به او بدهید بهتر است نکات مثبت او را برجسته کنید. و او را به عنوان فردی موفق جلوه دهید و طوری وانمود کنید که تذکرات شما برای بهتر شدن وضعیت او است.
4. داشتن روابط صمیمی و دوستانه تأثیر سخن شما را چند برابر می کند پس سعی کنید دائما او را مورد محبت و نوازش قرار دهید و او را از بهترین دوستان خود معرفی کنید.
5. گاه گاهی از او بخواهید اشتباهاتتان را به شما تذکر دهد تا احساس کند نظرات او را قبول دارید و به آن احترام می گذارید.
6. سعی کنید وی را به شرکت فعال در تشکلهای مذهبی دانشگاه تشویق کنید و از اعضای آنها بخواهید به او توجه و احترام لازم داشته باشند.
7. او را به شرکت در مراسم جذاب مذهب مثل زیارت عاشورا ، دعای توسل و مانند آن تشویق کنید و روحیه توبه و انابه و مناجات با خدا را در او به وجود آورید.
8. تا جایی که ممکن است ارتباط او را با لذایذ حرام مثل نوارها و سی دی های غیر مجاز و شرکت در مجالس آلوده ، رابطه با جنس مخالف و مانند آن قطع یا محدود کنید، زیرا اینگونه برنامه ها در تخریب ایمان جوانان بسیار مؤثر است.
9. آینده نگری، احساس مسئولیت و توجه به عالم آخرت را در او ایجاد کنید.
10. از صمیم قلب برای موفقیت خودتان و برای هدایت او دعا کنید و بدانید که اگر در کارتان جدیت و اخلاص داشته باشید ، حتما موفق می شوید، اگر هم موفق نشدید اجرتان پیش خدا محفوظ است و از این جهت جای نگرانی نیست.
11. سعی کنید با رفتارتان او را دعوت به دین و ارزشهای دینی کنید (کونوا دعاه الناس بغیر السنتکم) پیامبر فرمود مردم را با غیر زبان به دین دعوت کنید. زیرا مشاهده رفتار دیگران در تأثیر پذیری انسان بسیار مؤثر است. این کار هم به نفع شماست یعنی عملا خود شما کمال پیدا می کنید و هم باعث تشویق و تحریض ایشان برای عمل کردن به احکام و ارزشهای دنیوی می شوید.
12. به نظر می رسد خلأ عمده‌ای که موجب ترک نماز از سوی فرد مزبور شده است مشکل فکری است. ظاهرا ایشان در فلسفه نماز دچار اشتباه شده و آن گاه نتیجه نادرستی گرفته است.
بنابراین راه اصلاح وی نیز تصحیح اندیشه ایشان است که البته کار آسانی هم نیست و نیازمند فرصتی طولانی و نیز استفاده از روش‌های اصولی و تدابیر خردمندانه است.
برای نمونه باید با زبانی خوش و همراه با محبت به ایشان تفهیم کرد که: نماز اولاً، نیاز روحی و روانی هر انسانی است زیرا آدمی بدون یاد خدا گم گشته‌ای حیران در ظلمت سرای جهان است ،الا بذکر اللّه تطمئن القلوب(رعد، آیه 28) بالاخره رابطه این انسان با آفرینش چیست. آیا می‌تواند در قبال آن بی‌تفاوت باشد، نماز پاسخی به این نیاز فکری و این سئوال اساسی انسان است.
ثانیا، نماز دعوت کننده انسان به خیر است. نمازهای پنجگانه همانند چراغ‌هایی هستند که در مسیر طولانی و پیچ در پیچ و ظلمانی زندگی مسیر انسان را مشخص می‌سازند و او را به راه می‌خوانند تا اسیر دیو و دد نگردد و متاع خویش را به دزدان واننهد.
ثالثا، نماز زیر بنای تشکیل جامعه اسلامی و تشکل آن است. هنگامی که در ساعات معین همه مسلمانها رو به یک قبله می‌ایستند و با اذکار و حرکاتی معین به درگاه خدا عبادت می‌کنند. عالی‌ترین هماهنگی عمیق در پرتو عبادت الهی در مسلمانان شکل می‌گیرد و....
نماز، عملی است که در مجموعه عقیده توحیدی، دارای معنا و فلسفه است. پس در آغاز بایستی این مجموعه شناخته شود تا نماز جایگاه خود را در ذهن و اندیشه فرد باز نماید.
آنچه که موجب می‌گردد و برخی از نماز، رویگردان باشند و یا نسبت به آن تساهل کنند، ندانستن فلسفه نماز و یا درکی غلط از آن است. برخی چنین می‌پندارند که نماز انسان، نیازی را از خداوند برطرف می‌کند که البته خیالی واهی است. خداوند نیازی به هیچ مخلوقی ندارد. ازاین‌رو آنچه که به عنوان عبادات بر آن تأکید شده، جملگی در جهت کمال انسان است.
13. ضمنا خودتان نیز با مطالعه در این زمینه سعی کنید آمادگی بیشتری برای مقابله با چنین افکاری در خود پدید آورید کتابهای زیر در مورد نماز توصیه می‌شود.
راز نماز محسن قرائتی
راز نماز بی‌آزار شیرازی
پرواز در ملکوت امام خمینی
از ژرفای نماز آیت‌الله خامنه‌ای
این است نقش عبادات محمد باقر صدر
14. رفتار شما با وی نیز باید به گونه‌ای باشد که تحت تأثیر اخلاق، عواطف و نحوه برخوردتان قرار گیرد به افکار و اندیشه‌های شما - به عنوان یک فرد نماز خوان مذهبی - علاقه‌مند شود و با نفوذ در قلب و دل او، بتوانید تغییری در فکر واندیشه وی ایجاد کنید؛ بنابراین:
الف) حتی المقدور در کارها پیش قدم باشید.
ب) اگر مشکلی برای وی ایجاد شد، با کمال خوش‌رویی به او در جهت رفع مشکلش کمک کنید.
ج) او را سرزنش و توبیخ نکنید (به خصوص در برابر دوستان و آشنایان) و از جر و بحث و مجادله با وی پرهیز کنید.
د) جملات، مقالات و کتاب‌هایی که در زمینه اهمیت و نقش و آثار نماز نوشته شده، تهیه و یا به وی معرفی کنید و یا به گونه‌ای در معرض دید او قرار دهید تا بخواند.
مطمئنا با اصلاح نگرش فکری و اعتقادی وی و پر کردن خلأ فکری وی درباره نماز، اهمیت و فلسفه نماز توجه کافی به نماز خواهد داشت. امید است شما در این مسیر تأثیرگذار باشید
