بعد از روز عاشورا، هنگامی که حضرت زینب(س) با ابن زیاد ملعون سخن می گوید، ابن زیاد می گوید: دیدی خدا با برادر و خاندانت چه کرد؟ حضرت زینب (س) می فرمایند: به جز خوبی ندیدم اینان افرادی بودند که خداوند سرنوشتشان را شهادت تعیین کرده بود لذا آنان نیز بخوابگاههای ابدی خود رفتند.[1] این نوع نگاه، از دیدن یک روز، در یک منطقه کوچک فراتر رفته و تمام هستی را می نگرد. از همین روست که جز زیبایی نمی بیند! در این دیدگاه زیبایی عبودیت و بندگی امام حسین(ع) که خواست خدای متعال را این گونه، تحقق می بخشد دیده می شود؛ زیبایی وفاداری و ولایت پذیری اصحاب و یارانی که با تمام وجود، در راه دفاع از ولایت، هستی خویش را تقدیم می کنند، فهمیده می شود و استمرار این جریان برای همیشه تاریخ مد نظر قرار می گیرد. در این نگاه، خباثت و رذالت یزیدیان، تنها سبب تجلی کامل تر، زیبایی های عالم می شود. اگر شب ظلمانی نباشد، ماه و ستارگان دیده نمی شوند، تا زیبایی آن ها فهمیده شود. و اگر اوج خباثت ها و رذالت ها در کربلا رخ نمی داد، اوج ایثار و عبودیت و ... این گونه تجلی نمی یافت. پس می توان کربلا را زیبا دید. و انسان موحد، با دیدن هر زیبایی، زبان به حمد خدای متعال می گشاید! زیرا او رب العالمین است و تمام زیبایی ها، از او ناشی شده است. البته با دیدگاه های دیگری نیز می توان به شکر پرداخت! که به چند نمونه آن اشاره می شود: 1. اگر امام حسین (ع) و یاران با وفایشان، آن گونه در کربلا اقدام نمی کردند، امروز چه چیزی از مسیر سعادت باقی مانده بود؟ آیا ما انسان ها، می توانستیم دین نجات بخش را بیابیم؟ چراغ جهان افروزی که مسیر را برای همیشه روشن نگاه داشته است، چقدر جای شکر گذاری دارد؟ کسی که این مساله را بفهمد، چگونه به خود جرات کوچکترین گناهی را می دهد؟ و در مقابل چقدر مدیون امام حسین(ع) و خدای امام حسین(ع) می باشد؟ 2. مومن با عزاداری در مصیب مولای خود، چه اجر و فضیلتی کسب می کند؟ امام رضا علیه السّلام می فرمایند: (کسی که یاد آور مصیبت ما شود و برای آن ستمهائی که در حق ما شده گریه کند درجه وی فردای قیامت نظیر درجه ما خواهد بود. کسی که متذکر مصیبت ما گردد و گریان شود و دیگران را هم گریان کند چشم وی در آن روزی که همه چشمها گریانند گریان نخواهد بود.)[2] مومن با سوز و گداز در مصیبت مولای خود، اقامه عزا می کند، و برای این کار متوقع پاداش نیست. اما حال که پاداش می دهند، آیا نباید شکر گزار باشد؟ 3. اما شاید مهم ترین دلیلی که برای این حمد بتوان گفت، این است که یاد بگیریم، هرگز به خدا اعتراض نکنیم! در مقابل سخت ترین مصائب و دردها، باید خدا را حمد کرد. آن نوع عزاداری که همراه با اعتراض به خدای متعال صورت بگیرد، در اسلام نهی شده، و قرار گرفتن حمد و سجده شکر در آخر زیارت عاشورا، ما را به خوبی از افتادن به این خطا می رهاند. ما باید بیاموزیم که در نظام خلقت هر چیز به درستی در جای خود قرار گرفته است و حتی مصیبت ها نیز لازم و ضروری است و اعتراض به خدای متعال جایی ندارد. [1]. بحار الأنوار ج45، ص116. [2]. بحار الأنوار ج44، ص278.
بعد از روز عاشورا، هنگامی که حضرت زینب(س) با ابن زیاد ملعون سخن می گوید، ابن زیاد می گوید: دیدی خدا با برادر و خاندانت چه کرد؟ حضرت زینب (س) می فرمایند: به جز خوبی ندیدم اینان افرادی بودند که خداوند سرنوشتشان را شهادت تعیین کرده بود لذا آنان نیز بخوابگاههای ابدی خود رفتند.[1]
این نوع نگاه، از دیدن یک روز، در یک منطقه کوچک فراتر رفته و تمام هستی را می نگرد. از همین روست که جز زیبایی نمی بیند! در این دیدگاه زیبایی عبودیت و بندگی امام حسین(ع) که خواست خدای متعال را این گونه، تحقق می بخشد دیده می شود؛ زیبایی وفاداری و ولایت پذیری اصحاب و یارانی که با تمام وجود، در راه دفاع از ولایت، هستی خویش را تقدیم می کنند، فهمیده می شود و استمرار این جریان برای همیشه تاریخ مد نظر قرار می گیرد. در این نگاه، خباثت و رذالت یزیدیان، تنها سبب تجلی کامل تر، زیبایی های عالم می شود. اگر شب ظلمانی نباشد، ماه و ستارگان دیده نمی شوند، تا زیبایی آن ها فهمیده شود. و اگر اوج خباثت ها و رذالت ها در کربلا رخ نمی داد، اوج ایثار و عبودیت و ... این گونه تجلی نمی یافت.
پس می توان کربلا را زیبا دید. و انسان موحد، با دیدن هر زیبایی، زبان به حمد خدای متعال می گشاید! زیرا او رب العالمین است و تمام زیبایی ها، از او ناشی شده است.
البته با دیدگاه های دیگری نیز می توان به شکر پرداخت! که به چند نمونه آن اشاره می شود:
1. اگر امام حسین (ع) و یاران با وفایشان، آن گونه در کربلا اقدام نمی کردند، امروز چه چیزی از مسیر سعادت باقی مانده بود؟ آیا ما انسان ها، می توانستیم دین نجات بخش را بیابیم؟ چراغ جهان افروزی که مسیر را برای همیشه روشن نگاه داشته است، چقدر جای شکر گذاری دارد؟ کسی که این مساله را بفهمد، چگونه به خود جرات کوچکترین گناهی را می دهد؟ و در مقابل چقدر مدیون امام حسین(ع) و خدای امام حسین(ع) می باشد؟
2. مومن با عزاداری در مصیب مولای خود، چه اجر و فضیلتی کسب می کند؟ امام رضا علیه السّلام می فرمایند: (کسی که یاد آور مصیبت ما شود و برای آن ستمهائی که در حق ما شده گریه کند درجه وی فردای قیامت نظیر درجه ما خواهد بود. کسی که متذکر مصیبت ما گردد و گریان شود و دیگران را هم گریان کند چشم وی در آن روزی که همه چشمها گریانند گریان نخواهد بود.)[2] مومن با سوز و گداز در مصیبت مولای خود، اقامه عزا می کند، و برای این کار متوقع پاداش نیست. اما حال که پاداش می دهند، آیا نباید شکر گزار باشد؟
3. اما شاید مهم ترین دلیلی که برای این حمد بتوان گفت، این است که یاد بگیریم، هرگز به خدا اعتراض نکنیم! در مقابل سخت ترین مصائب و دردها، باید خدا را حمد کرد. آن نوع عزاداری که همراه با اعتراض به خدای متعال صورت بگیرد، در اسلام نهی شده، و قرار گرفتن حمد و سجده شکر در آخر زیارت عاشورا، ما را به خوبی از افتادن به این خطا می رهاند. ما باید بیاموزیم که در نظام خلقت هر چیز به درستی در جای خود قرار گرفته است و حتی مصیبت ها نیز لازم و ضروری است و اعتراض به خدای متعال جایی ندارد.
[1]. بحار الأنوار ج45، ص116.
[2]. بحار الأنوار ج44، ص278.
- [آیت الله سیستانی] اگر در سجده اخر عبارت پایان زیارت عاشورا از "اللهم ارزقنی شفاعة الحسین" تا پایان خوانده شود چه حکمی دارد ؟
- [سایر] معنای دقیق " اللهم لک الحمد حمد الشاکرین علی مصابهم " که در سجده زیارت عاشورا می خوانیم چیست؟ چرا ما خداوند را برای این مصیبت فجیع شکر می کنیم و سر این سجده چیست؟ اگر شرح این عبارت های سجده زیارت عاشورا را از مبانی عرفان و حکمت متعالیه برای این موضوع استفاده بکنید بیشتر استفاده می برم به همراه احادیث أهل بیت (علیهم السلام).
- [آیت الله خامنه ای] آیا سجده زیارت عاشورا برای خانم هایی که عذر شرعی دارند، جایز است؟
- [سایر] آیا درسجده¬های مستحب (مانند سجده زیارت عاشورا) باید تمام شرائط سجده نماز رعایت گردد؟ اگر این سجده بدون مهر انجام شود صحیح است؟
- [سایر] علت اینهمه لعن در زیارت عاشورا چیست؟
- [سایر] مهم ترین پیام زیارت عاشورا چیست؟
- [سایر] در لعن های زیارت عاشورا، لعنت فرزند یزید را که آدم خوبی بود نیز شامل می شود، پس چطور متن زیارت عاشورا معتبر است؟
- [سایر] لطفاً اسامی کتب معتبر و صحیح در مورد واقعة کربلا از مکه تا پایان روز عاشورا را بنویسید.
- [سایر] سلام خسته نباشید ضمن قبولی طاعات وعبادات ببخشید آیا خواندن سجده زیارت عاشورا در دوران حیض اشکال دارد؟لطفا توصیح دهید.واگر فردی ختم عاشورا برداشته باشد وحیض باشد چه باید بکند؟
- [سایر] علت اهمیت زیارت عاشورا چیست و چه فوایدی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر در رکعت سوّم یا چهارم امام اقتدا کند، باید حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر به خیال این که امام در رکعت اول یا دوم است، حمد و سوره نخواند، و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوم یا چهارم بوده، نمازش صحیح است ولی اگر پیش از رکوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند، و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.
- [آیت الله مظاهری] اگر به خیال این که امام در رکعت اوّل یا دوّم است حمد و سوره نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوّم یا چهارم بوده نمازش صحیح است، ولی اگر پیش از رکوع بفهمد باید حمد و سوره را بخواند، و اگر وقت ندارد، فقط حمد را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.
- [امام خمینی] اگر به خیال این که امام در رکعت اول یا دوم است حمد و سوره نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوم یا چهارم بوده نمازش صحیح است. ولی اگر پیش از رکوع بفهمد باید حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به خیال اینکه امام در کعت اول یا دوم است ، حمد و سوره نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوم یا چهارم بوده ، نمازش صحیح است . ولی اگر پیش از رکوع بفهمد ، باید حمد و سوره را بخواند و. اگر وقت ندارد ،فقط حمد را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند .
- [آیت الله بروجردی] اگر به خیال این که امام در رکعت اوّل یا دوم است، حمد و سوره نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوم یا چهارم بوده، نمازش صحیح است، ولی اگر پیش از رکوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در رکعت سوم یا چهارم امام اقتدا کند، باید حمد و سوره را بخواند، و اگر برای سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام کند و در رکوع خود را به امام برساند، و اگر درک رکوع هم نمی کند احتیاط واجب آن است که حمد را تمام کند و در سجده خود را به امام برساند ، ولی اگر در سجده به امام برسد، بهتر است که نماز را دوباره بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند، شک کند که سجده یا تشهد را به جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند. و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهد را به جا آورده یا نه، باید به جا آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه باید بجا آورد.
- [آیت الله سیستانی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز میخواند ، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات میخواند شک کند که سجده یا تشهّد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنا نکند ، و اگر پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده ، یا تشهّد را بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد .