وظایف مسلمانان در قبال قران چیست؟

در باره این موضوع دو منبع مفید است :
1- کتاب اسلام و مقضیات زمان اثر ارزنده شهید مطهری
2- مقاله قرآن و انتظارات عصر حاضر ، مجله گلستان قرآن ، شماره 156
درمورد نقش دین و وظایف فرد مسلمان و رسالت او در عصر حاضر توجه شما را به مطالب ذیل جلب می نماییم :
اگر از منظر معیار های اصیل اسلامی بخواهیم به تعیین وظیفه و نقشی که از یک مسلمان در دنیای حاضر انتظار می رود ، بپردازیم ؛ در این زمینه لازم است ابتدا به باز شناسی وظایف فردی و اجتماعی یک مسلمان اقدام و سپس با توجه به ویژگی ها و مشخصه هایی که دنیای حاضر ، به تعیین نقش و چگونگی تأثیر گذاری یک مسلمان در آن پرداخت .
یکم . وظایف دینی
همانگونه که می دانیم دین مبین اسلام برنامه هایی جامع و مترقی در جهت هدایت ، رشد و تکامل مادی و معنوی بشر در عرصه های مختلف فردی و اجتماعی در نظر گرفته و با توجه به منابع غنی و حیات بخش خویش از توانایی شگفت انگیزی در ایفای بهینه کارویژه های خود در تمامی زمانها و زمینه ها برخوردار می باشد. اسلام دینی جامع و همه سونگر است که تمام ابعاد زندگی انسان (فردی، اجتماعی، دنیایی، اخروی، مادی و معنوی) را در نظر گرفته است و همان گونه که مردم را به عبادت و یکتا پرستی، دعوت نموده و دارای دستورات اخلاقی و خودسازی فردی است؛ احکام و دستوراتی در مورد مسائل حکومتی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، قضایی، امور مربوط به اداره صحیح جامعه، روابط بین‌الملل و... دارا می‌باشد. ادوارد گیبون‌ در این باره می نویسد: ( قرآن دستور عمومی و قانون اساسی مسلمین است که شامل مجموعه قوانین دینی، اجتماعی ، مدنی ، تجاری ، نظامی ، قضایی ، جنایی و جزایی است. همین مجموعه قوانین از تکالیف زندگی روزانه گرفته تا تشریفات دینی ، از تزکیه نفس تا حفظ بدن و بهداشت ، از حقوق عمومی تا حقوق فردی، از منابع فردی تا منافع عمومی ، از اخلاقیات تا جنایات و از عذاب مکافات این جهان تا عذاب و مکافات جهان آینده همه را در بر دارد . ) . (ر.ک : دیون پورت جان ، عذر تقصیر به پیشگاه محمد (ص) و قرآن ، ترجمه غلامرضا سعیدی، قم:دارالتبلیغ اسلام، ، ب، تا ، صص 98-99)
بر این اساس تعیین نقش یک مسلمان در گام اول نیازمند شناسایی وظایف و مسئولیت های دینی اوست ؛ که با مراجعه به متون دینی و منابع اصیل اسلامی می تواند به تعیین وظایف و تکالیف دینی خویش در حوزه های مختلف اقدام نموده و با توجه به آن به ایفای بهینه نقش خویش بپردازد . علاوه بر وظایف فردی ، مهمترین وظایف و کارویژه های اجتماعی وی عبارتند از : 1. وظایف او در ارتباط با خانواده 2 . وظایف او در ارتباط با دوستان 3 . وظایف او در قبال با محیط تحصیلی ، شغلی و ... 4 . وظایف او در ارتباط با جامعه خویش 5 . وظایف او در مقابل جهان.
بدیهی است ایفای بهینه هر یک از این وظایف در راستای تعیین و تبیین نقش یک مسلمان در دنیای معاصر با دو عامل و متغیر اساسی مرتبط می باشد که عبارتند از :
1-توانایی ها و استعدادهای علمی ، روحی ، و سایر امکانات مادی و معنوی هر فرد .
2 - میزان شناخت وی از دنیای معاصر و نیازمندهای واقعی آن .
دوم . ویژگی های دنیای حاضر
شناسایی ویژگی ها و نیازمندی های دنیای کنونی از ابعاد و سطوح مختلف قابل تحلیل و ارزیابی است ؛ دنیای حاضر از یکسو دنیای فرا مدرن است که آموزه ها و مبانی فکری مدرنیته نظیر اومانیسم و انسان محوری ، ساینتیسم و اصالت علوم تجربی ، سکولاریسم و جدایی دین از سیاست ، نیهیلیسم و نیست انگاری ، کاپتالیسم و سرمایه سالاری ، تکنوکراسی و حاکمیت تکنولوژی مدرن ، جدا کردن اخلاق از تار و پود زندگی بشر ، دموکراسی و اعتقاد به قانونگذاری توسط عقل بشری و حق حاکمیت خود بنیاد بشر ، جهانی شدن و تحولات گسترده آن در عرصه ارتباطات ، اقتصاد ، سیاست ، امنیت و ... ، علاوه بر اینکه شالوده و بن مایه زندگی بسیاری از جوامع بشری را شکل داده و به شدت بر آن تأثیر گذاشته ، از دیگر سو با بحرانها و چالش های بسیار عمیق ، فراگیر و لاینحلی مواجه گردیده و جهان مدرن و ایدئولوژی لیبرال دموکراسی را که داعیه رهبری و تامین سعادت بشری را دارد با ناکارآمدی قطعی مواجه ساخته است . هر چند متاسفانه نظام های سلطه برای سرپوش گذاشتن بر این ناتوانی و ضعف ایدئولوژیک با دامن زدن به تروریسم ، جنگ ،خشونت و ناامنی ، جهان را بیش از پیش به ورطه سقوط می کشانند .
مشخصه دیگر دنیای حاضر ظهور و رشد فزاینده بشر مدرن به جریان های مختلف اجتماعی ، مذهبی ، فرهنگی و ... است . این ویژگی که ناشی و برخواسته از مشکلات و بحرانهای دنیای مدرن می باشد ، موجب گردیده تا بشر کنونی در کنار رواج جریان ها و امواج اجتماعی مختلفی نظیر فمنیسم ، سکسیسم ، هیپیزم، رپ و رپیزم ، مدگرایی افراطی ، گروه‌های شیطان‌پرست، موسیقی‌های شیطانی و شیطان‌پرستی ، پاپ و متال ، هیپ هاپ و تریپ هاپ،و گروه‌های مبتذل و بی‌ارزش وست لایف، بک استریت بویز، بلو و... ،که در سطوح مختلف اجتماعی به صورت کاذب و بسیار سطحی تلاش می نماید بشر را از این آلام و خلأ های عاطفی ، و روحی دنیای مدرن خلاصی بخشد . در کنار این امواج انحرافی رویکرد گسترده جوامع مختلف بشری به معنویت و ادیان الهی خصوصاً دین مبین و مترقی اسلام وجود دارد که پاسخگویی و تامین نیازهای روحی ، فکری و مادی خویش را در آن جستجو می نماید .
سوم . نقش یک مسلمان
در چنین شرایط یک مسلمان که از معارف ناب و حیات بخش دین مترقی اسلام بر خوردار است و انگیزه و دغدغه نجات ، هدایت و تکامل جامعه بشری را در سر می پروراند از توانایی و نقش بسیار مؤثری در سطوح مختلف جوامع بشری از سطح خانواده ، دوستان ، دانشگاه و غیره گرفته تا سطح جهانی ، برخوردار است :
1-. شناسایی و ریشه یابی دقیق مشکلات و بحرانهای مختلف جهان معاصر .
2- یافتن راهکارهای کارآمد و پاسخ به نیازهای فکری و روحی بشر با استفاده از آموزه های حیات بخش بشری .
3- تلاش برای ترویج فرهنگی و تحقق عملی این آموزه ها و ارزشهای مترقی در سطوح مختلف جامعه و جهان خصوصاً درارتباط با ، دوستان ، دانشگاهیان و خانواده با استفاده از امکانات موجود و توانایی های خویش.
4- پاسخگویی متقن و منطقی به شبهات و ابهامات موجود پیرامون مسائل اعتقادی ، ارزشی و دینی .
5- ارائه نقش الگو و نمونه ای موفق در زندگی فردی و اجتماعی خویش به خانواده ، دوستان و ... و استقامت و پایداری در طی این مسیر با تقویت ایمان و اعتقادات مذهبی و پایبندی عملی به رعایت ارزش ها و تکالیف دینی .
6-ترویج امتیازات برجسته و ممتاز اسلام نسبت به سایر ایدئولوژیها و مکاتب بشری با برشمردن پیشینه درخشان تمدن اسلامی و توانای هایی که دین مبین اسلام در اداره جامعه بشری و تامین سعادت دنیوی و اخروی آن دارد در مقابل تبیین چالش ها و بحرانهای موجود جهان خصوصاً برای افرادی که در دام زرق و برق فرینده تمدن رو به انحطاط غرب گرفتار شده اند.چنانکه مقام معظم رهبری در این زمینه می فرماید : ( اگر شما امروز با مسائل دنیای مدرن، دنیای سرشار از فنآوری و علم و صنعتِ برتر و پیشرفتهای علمی که داعیه رهبری جهان را دارند - یعنی اروپا و امریکا - آشنا باشید، خواهید دید که امروز بزرگترین گرفتاری آنها، فقدان این حالت آرامش و اطمینان و سکینه است.آرامش و اطمینان و سکینه‌ای که قرآن به ما آموزش می‌دهد، غیر از حالت خواب‌رفتگی و خواب‌آلودگی است؛ غیر از حالت تخدیر است. اهمیت دینِ صحیح این است که حالت تخدیر به کسی نمی‌دهد؛ بلکه حالت تخدیر فکری و روحی را از انسانهایی که تحت تأثیر عوامل گوناگون دچار آن حالت شده‌اند، به‌کلّی می‌زداید؛ آنها را هوشیار و حسّاس می‌کند و به خود می‌آورد؛ اما در عین حال آنها را از آشفتگی و تشویش و دغدغه فکری نجات می‌دهد. دینِ صحیح، حالت سکینه و اطمینان و آرامش و اعتماد به خود و اعتماد به خدا و اعتماد به آینده را به انسان می‌بخشد. آنچه که امروز جزو وظایف حتمی مبلّغان ماست، القای این حالت به مؤمنین ، به مخاطبان و به آحاد مردم است. )( بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی‌در دیدار روحانیون و مبلّغان در آستانه ماه مبارک رمضان‌، 23/9/1377 )
در یک جمع بندی مهمترین وظایف یک دانشجوی مسلمان در شرایط حاضر عبارتند از:
1- قدردانی از جوانی: مهمترین مظهر قدردانی از جوانی همین است که از این صفا و نورانیت و از این ناآلودگی و پیراستگی طبیعی انسان جوان استفاده کنید و خودتان را در زمینه های تزکیه و اخلاق پیش ببرید. این انشاءالله ذخیره همه زندگی شما خواهد شد. راهش هم رعایت دو نکته است: ذکر و توبه. ذکر یعنی یاد، یاد در مقابل غفلت است. غفلت از خدا، غفلت از وظیفه و مسئولیت، غفلت از آن هنگام حساس مواجهه با مأموران الهی در عالم ملکوت عالم بعد از عبور از جسمانیت و محاسبه بزرگ انسان در مقابل خدا در قیامت، اینها یاد است... نکته دیگر توبه است ممکن است کسی بگوید ما که جوانیم و هنوز عمری از ما نگذشته است که مثل شما ها گناه زیادی کرده باشیم و محتاج توبه باشیم. نه این درست نیست. توبه وظیفه همیشگی انسان است. پاکترین انسانها هم باید توبه کنند. توبه یعنی برگشت به خدا(پرسمان، سال دوم، شماره دهم، تیر، ص2)
2- جدی گرفتن علم و تحقیق: شما باید در محیط دانشگاه مسئله علم و تحقیق را جدی بگیرید ... بدون پیشرفت علم نمی شود کشور را پیش برد. امروز حتی دشمنان بشریت از علم استفاده می کنند. ما برای آرمانهای والا برای ارزشهای حقیقی برای فضایل انسانی و گسترش آنها ناگزیریم از علم و شرافت ذاتی علم استفاده کنیم. (همان، ص8؛ پاسخ و پرسش رهبر معظم انقلاب با دانشجویان )
3- در مقابل جریانهای سیاسی از اندیشه ناب اسلامی بگوید و به فرموده رهبری (درست فکر کردن، درست تحلیل کردن، تحلیل درست را به دیگران منتقل کردن، سعی در روشن و آگاه کردن کسی که فکر می کنید ناآگاه است وظیفه دانشجوی آگاه و آماده است.
4-- هر دانشجوی مسلمانی علاوه بر تحصیل علم و نگهبانی از صفای درونی خویش باید از وظیفه بزرگ امر به معروف و نهی از منکر چشم پوشی نکند و با محبت و مهربانی به اصلاح دیگران بپردازد.
5- شاید بهترین واژه ای که می تواند وظیفه یک مسلمان و جوان شیعه را در عصر غیبت آن حضرت عج روشن نماید، واژه انتظار فرج است.
انتظار فرج در واقع، انتظار حکومت جهانی اسلام است، انتظار تشکیل حکومت توحیدی در سطح جامعه انسانی است، انتظار تحقق عدالت در اجتماع است، انتظار وراثت زمین و دولت مؤمنان و موحدان است. بنابراین (انتظار) نه به معنای (نشستن و دعا کردن) است، (انتظار) یعنی (برخاستن و دعا کردن)، انتظار یعنی بکوشیم هر چه بهتر دین اسلام را به عنوان یک دین توحیدی فراگیر بشناسیم، بفهمیم و بسازیم، این همان زمینه‌سازی برای ظهور حضرت مهدی (عج) است .


(لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 8/100108469)