چند نکته : اولاً: اهل سنت به مرده ها اعتقاد دارند به قبر و قیامت ، معتقد هستند یکی از اصول اساسی مسلمین اعتقاد به قیامت و عالم پس از مرگ است و هر کس این را قبول نداشته باشد مشرک است لذا اهل سنت این را قبول دارند منتهی برخی از فرقه های آنها زیارت اهل قبور و سنگ قبر بر آنها را نوعی شرک می دانند که آنها فرقه منحرف اسلام هستند و الا اکثر اهل سنت مرده های خود را تشییع می کنند قبر درست می کنند حتی برخی سنگ قبر هم دارند . ثانیاً: آیه مورد بحث این است : (الهیکم التکاثر *حتی زرتم المقابر) (مسابقه و مفاخره در داشتن مال و نفرات بیشتراست که شما را از سعادت واقعیتان به خود مشغول کرد، تا آنجا که برای شمردن نیاکان خود به قبرستان رفتید) در مفردات می گوید: کلمه لهو به معنای هر کار بیهوده و بی ارزشد است، وقتی می گویند (الهاه کذا) معنایش این است آن کار بیهوده وی را مشغول به خود کرد و از کاری مهم تر بازش داشت، لکم تکاثر و مکاثره که اولی مصدر باب تفاعل و دومی باب مفاعله است هر دو به معنای آنست که جمعی در کثرت مال و اولاد در عزت با یکدیگر مبارات و مفاخره کنند. و در معنای (مقابر) گفته، جمع مقبره است به معنای محل قبر اما در قرآن کریم آمده (حتی زرتم المقابر) و زیارت مقابر، کنایه از مردن است. باتوجه به آنچه توضیح داده شد معنای آیه این است : تکاثر و مفاخرت شما در داشتن مال و زینت دنیا، مسابقه گذشتنشان در جمع عده و عده شما را از آنچه واجب بود بر شما بازداشت و آن عبارت بود از ذکر خدا در نتیجه عمری را به غفلت گذراندید تا مرگ تان فرا رسید (1) ( این معنای آیه است بحث از سنگ قبر نمی باشد، آیا مرده جایز است زیارت آن یا خیر نمی باشد) بعضی چنین معنا کرده اند : مباهات کردن و افتخار نمودن به کثرت نفرات شما را به خود مشغول نموده ما عمری را به این کار لغو گذراندید که این عده بگویند رجال ما بیشتر است ، و آن عده دیگر بگویند ما بیشتریم به این هم اکتفا نکردید تا آنکه بر سر قبر مردگان خود رفته، عدد آنها را به عدد زنده هایتان افزودید و به مردگان بیشتر خود مباهات کردید(2) دیدار قبرستان ها برای شمارش مردگان قبیله، مهمترین اقدام برخی از قبایل عصر جاهلی در مقام اثبات برتری تعداد خویش بر قبایل دیگر بود) با زیارت اهل قبور برای تفاخر بر دیگران، ناپسند و مایه غفلت از اهداف اصلی نعمت هاست(3) خلاصه تفاخر به مردگان نهی شده است در اسلام آنچه تأکید شد رفتن زیارت اهل قبور و درس گرفتن از اینکه روزی هم ما جای آنها خواهیم رفت و حساب و کتابی خواهد بود به نظر می رسد آیه ربطی به مباحث اهل سنت ندارد. منابع: 1- تفسیر المیزان، محمدحسین طباطبایی، ج20، ص600 2- مجمع البیان، علامه طبرسی، ج10، ص534 3- تفسیر راهنما، 1383، ج20، ص705، ذیل آیه مربوطه 4- تفاسیر گوناگون، ذیل آیه مربوطه به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 77/400008)
چند نکته :
اولاً: اهل سنت به مرده ها اعتقاد دارند به قبر و قیامت ، معتقد هستند یکی از اصول اساسی مسلمین اعتقاد به قیامت و عالم پس از مرگ است و هر کس این را قبول نداشته باشد مشرک است لذا اهل سنت این را قبول دارند منتهی برخی از فرقه های آنها زیارت اهل قبور و سنگ قبر بر آنها را نوعی شرک می دانند که آنها فرقه منحرف اسلام هستند و الا اکثر اهل سنت مرده های خود را تشییع می کنند قبر درست می کنند حتی برخی سنگ قبر هم دارند .
ثانیاً: آیه مورد بحث این است : (الهیکم التکاثر *حتی زرتم المقابر) (مسابقه و مفاخره در داشتن مال و نفرات بیشتراست که شما را از سعادت واقعیتان به خود مشغول کرد، تا آنجا که برای شمردن نیاکان خود به قبرستان رفتید)
در مفردات می گوید: کلمه لهو به معنای هر کار بیهوده و بی ارزشد است، وقتی می گویند (الهاه کذا) معنایش این است آن کار بیهوده وی را مشغول به خود کرد و از کاری مهم تر بازش داشت، لکم تکاثر و مکاثره که اولی مصدر باب تفاعل و دومی باب مفاعله است هر دو به معنای آنست که جمعی در کثرت مال و اولاد در عزت با یکدیگر مبارات و مفاخره کنند.
و در معنای (مقابر) گفته، جمع مقبره است به معنای محل قبر اما در قرآن کریم آمده (حتی زرتم المقابر) و زیارت مقابر، کنایه از مردن است.
باتوجه به آنچه توضیح داده شد معنای آیه این است : تکاثر و مفاخرت شما در داشتن مال و زینت دنیا، مسابقه گذشتنشان در جمع عده و عده شما را از آنچه واجب بود بر شما بازداشت و آن عبارت بود از ذکر خدا در نتیجه عمری را به غفلت گذراندید تا مرگ تان فرا رسید (1) ( این معنای آیه است بحث از سنگ قبر نمی باشد، آیا مرده جایز است زیارت آن یا خیر نمی باشد) بعضی چنین معنا کرده اند : مباهات کردن و افتخار نمودن به کثرت نفرات شما را به خود مشغول نموده ما عمری را به این کار لغو گذراندید که این عده بگویند رجال ما بیشتر است ، و آن عده دیگر بگویند ما بیشتریم به این هم اکتفا نکردید تا آنکه بر سر قبر مردگان خود رفته، عدد آنها را به عدد زنده هایتان افزودید و به مردگان بیشتر خود مباهات کردید(2) دیدار قبرستان ها برای شمارش مردگان قبیله، مهمترین اقدام برخی از قبایل عصر جاهلی در مقام اثبات برتری تعداد خویش بر قبایل دیگر بود) با زیارت اهل قبور برای تفاخر بر دیگران، ناپسند و مایه غفلت از اهداف اصلی نعمت هاست(3) خلاصه تفاخر به مردگان نهی شده است در اسلام آنچه تأکید شد رفتن زیارت اهل قبور و درس گرفتن از اینکه روزی هم ما جای آنها خواهیم رفت و حساب و کتابی خواهد بود به نظر می رسد آیه ربطی به مباحث اهل سنت ندارد.
منابع:
1- تفسیر المیزان، محمدحسین طباطبایی، ج20، ص600
2- مجمع البیان، علامه طبرسی، ج10، ص534
3- تفسیر راهنما، 1383، ج20، ص705، ذیل آیه مربوطه
4- تفاسیر گوناگون، ذیل آیه مربوطه
به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 77/400008)
- [سایر] معرفی اجمالی از سوره تکاثر ارایه نمایید.
- [سایر] فایده زیارت قبور چیست؟
- [سایر] آیا اهل قبور با توجه به آیات ذیل می شنوند؟ سوره فاتر آیه 22 و سوره روم آیه 52 و سوره نمل آیه 80.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زیارت اهل قبور در شب چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا نماز زیارت قبور ائمّه صلوات اللّه علیهم اجمعین را، می شود با غسل زیارت خواند؟
- [سایر] آیا جایز است زنان قبور را زیارت کنند ؟
- [سایر] آیا جایز است زنان قبور را زیارت کنند ؟
- [سایر] پیامبر ص در مورد زیارت اهل قبور چه سفارشی داشتند؟
- [سایر] آیا زن حامله می تواند به زیارت قبور رود؟ با تشکر
- [سایر] چرا به زیارت اهل قبور میریم؟ آیا دعای ما برای آنها فایده ای دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در رکعت اوّل و دوم نمازهای واجب روزانه باید بعد از تکبیرة الاحرام سوره حمد را قرائت کند و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام از قرآن مجید را بخواندن. و باید توجّه داشت که سوره (فیل) و (ایلاف) یک سوره حساب می شود و همچنین سوره (والضّحی) و (الم نشرح).
- [آیت الله مکارم شیرازی] در رکعت اول و دوم نمازهای واجب روزانه باید بعد از تکبیرة الاحرام سوره حمد را قرائت کند و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام از قرآن مجید را و خواندن یک یا چند آیه کافی نیست. و باید توجه داشت که سوره (فیل) و (ایلاف) یک سوره حساب می شود و همچنین سوره (والضحی) و (الم نشرح).
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلًا به زیارت حضرت اباعبدالله (علیهالسلام) مشرف شود چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست، و اگر بواسطة عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است انسان برای نماز میت و زیارت اهل قبور و رفتن به مسجد و حرم معصومین علیهمالسلام و برای همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن آن و مسّ حاشیه قرآن و برای خوابیدن وضو بگیرد و نیز مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد و اگر برای یکی از این کارها وضو بگیرد، هر کاری را که میتوان با وضو انجام داد، میتواند انجام دهد، مثلاً میتواند با آن وضو نماز بخواند. چیزهایی که وضو را باطل میکند
- [آیت الله اردبیلی] مستحب است انسان برای نماز میّت، زیارت اهل قبور، رفتن به مسجد و حرم امامان علیهمالسلام ، همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن و لمس حاشیه آن و برای خوابیدن، وضو بگیرد و نیز مستحب است کسی که وضو دارد، دوباره وضو بگیرد و اگر برای یکی از این اعمال وضو بگیرد، میتواند هر عملی را که انجام دادن آن احتیاج به وضو دارد بجا آورد، مثلاً میتواند با آن وضو نماز بخواند.
- [آیت الله بهجت] مستحب است انسان برای امور زیر وضو بگیرد: برای نماز میت، زیارت اهل قبور، رفتن به مسجد و حرم ائمه علیهمالسلام، برای همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن آن، و نیز برای مس حاشیه قرآن، و برای خوابیدن. و نیز مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد. و اگر برای یکی از این کارها وضو بگیرد هرکاری را که باید با وضو انجام داد، میتواند بهجا آورد، مثلاً میتواند با آن وضو نماز بخواند.
- [امام خمینی] مستحب است انسان برای نماز میت و زیارت اهل قبور و رفتن به مسجد و حرم امامان علیهمالسلام وضو بگیرد، و همچنین برای همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن آن و نیز برای مس حاشی? قرآن و برای خوابیدن، وضو گرفتن مستحب است، و نیز مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد، و اگر برای یکی از این کارها وضو بگیرد هر کاری را که باید با وضو انجام داد، میتواند به جا آورد مثلاً میتواند با آن وضو نماز بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که نذر کرده زیارت برود وغسل زیارت ونماز آن را نذر نکرده، لازم نیست آنها را بجا آورد.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نذرکرده زیارت برود و غسل زیارت ونماز آن نذر را نکرده ، لازم نیست آن را بجا آورد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان - مثلاً به زیارت حضرت ابا عبد اللَّه علیهالسلام - مشرّف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند، چیزی بر او واجب نیست.