با سلام. چرا در ایران برای امامزاده ها بارگاه ساخته شده است؟ مگر نواده یک معصوم بودن لزوما برای فرد تقدس ایجاد می‌کند؟

با سلام. چرا در ایران برای امامزاده ها بارگاه ساخته شده است؟ مگر نواده یک معصوم بودن لزوما برای فرد تقدس ایجاد می‌کند؟

پاسخ: در پاسخ به این سوال توجه به چند امر ضروری است:
یکم: ساختن بارگاه برای امامان و امامزادگان عظیم الشان به این جهت است که مسلمانان با این کار می خواهند به بزرگان خود احترام بگذارند و مقام و منزلت آن بزرگان را در انظار عمومی به رخ جهانیان بکشانند.
از طرف دیگر این عشق و علاقة شیعیان و طرف‌داران اهل بیت است که آن‌ها را وادار می‌کند تا گنبد و بارگاه برای بزرگان خود بسازند.
قرآن مجید تعظیم شعائر الهی را نشانة تقوای قلوب می داند و می فرماید: تعظیم شعائر الهی ، نشانة تقوای دلها است.( حج ، 32)
بدیهی است که منظور از شعائر، نشانه های وجود خدا نیست، زیرا همة عالم نشانة وجود او است، بلکه مقصود، نشانه های دین او است. از این رو مفسران آن را به نشانه های دین خدا تفسیر کرده اند.( مجمع البیان، ج 4، ص 83)
در این صورت انبیا و اولیای الهی از بزرگ ترین نشانه های دین الهی هستند و یکی از راه های بزگداشت آن ها، حفظ آثار و قبور آنان و صیانت از فرسودگی و نابودی است.خداوند در آیة دیگر قرآن مجید می فرماید: این نور الهی در خانه هایی است که خدا اذن داده است که رفعت یابد.( نور، 36) مقصود از رفعت، رفعت ظاهری و معنوی را شامل می شود و مراد از رفعت ظاهری، تعمیر و آبادی خانة انبیا و اولیای الهی است.
قرآن مجید می فرماید: و رفعنا لک ذکرک؛ آوازة تو را در جهان بلند کردیم.( انشراح ، 4) مسلمانان به پیروی از قرآن با ساخت بارگاه برای بزرگان خود در صدد بالا بردن نام و نشان و آوازة ایشان هستند و از این طریق عشق و علاقة خود را نشان می دهند. از این رو در طول تاریخ هیچ عالمی با این کار نه تنها مخالفتی نکرده، بلکه به طور مستقیم و غیر مستقیم از آن حمایت کرده اند. این امر اختصاص به دین شیعیان ندارد بلکه اهل سنت نیز بزرگان خود را با ساخت مساجد بزرگ و گنبد و بارگاه و ضریح تعظیم می کنند. نیز در دنیا اگر کلیساها را ملاحظه کنید، در می یابید که در بهترین نقطة شهر و با بهترین شکل ساخته شده است.
همچنین بزرگداشت مقام بزرگان دین از طریق آبادانی و زیباسازی قبور آنان و به وجود آوردن امکانات رفاهی برای زائران و ارائه خدمات فرهنگی و مادی می‌تواند نقش ارزنده‌ای در گسترش و ترویج فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و اسوه قراردادن ائمه اطهار (ع) و تمسّک به سیرة آن بزرگواران برای عموم مردم داشته باشد. این خود، نتایج مهم و ارزشمندی در حوزه فردی و اجتماعی به دنبال دارد و در نهادینه کردن ارزش‌های الهی و انسانی مؤثر است. بسیاری از امور عام‌المنفعه (مانند خیرات، نذورات، اوقاف، مدرسه‌سازی، سرپرستی ایتام، پرداخت وجوهات شرعی، کمک به نیازمندان و) از تأثیرات و نتایج بسیار ارزندة ساخت و ساز صحن و بارگاه امامان و امامزاده‌ها است زیرا شکوه این مکان‌های مقدس، در جذب مردم برای زیارت و انجام دادن خیرات مؤثر است. به عبارت دیگر، صرف هزینه‌های مالی به وسیلة افراد نیکوکار، برای زیباسازی و تجلیل بارگاه بزرگان دین، سبب یادآوری مقام و عظمت والای آن بزرگان وتعظیم شعائر الهی است و مردم بسیار زیادی را به سوی خود جلب می‌کند و در گسترش فرهنگ و ارزش‌های الهی و سیره و منش فردی و اجتماعی آن بزرگواران مؤثر است.
دوم: از دیدگاه عرفانی هر جایی که مردم متوجه خداوند و مقربان درگاه او شوند محل نزول فرشتگان و ارواح مقدس و مقرب خداوند است و خداوند از باب رحمت خود - حتی جایی که آن امامزاده و ... اصلا وجود خارجی نداشته باشد یا چنین کسی بوده باشد ولی جای دیگری مدفون باشد یا آن امامزاده و ... از مقربان درگاه الهی نباشد - ملائکه و ارواح مقدس را مأمور می کند که برای مردمی که با عشق و امید به آنجا آمده اند دعا کنند. در واقع هر جا که نام خدا و مقربان درگاه او برده می شود محل نزول و توجه و عنایت خداوند است و او ارواح مقدس را مأمور می کند که برای مردم دعا و طلب رحمت کنند . این گونه مکانها از مصادیق آیه 36 از سوره ( نور ) است که می فرماید: ( فی بیوت اذن الله ان ترفع و یذکر فیها اسمه...) است . یعنی خانه هایی که خداوند اذن داده و خواسته است که نام او(اسمای الهی) بلند شود و آنجا یاد او شود.
ممکن است گفته شود که : ارواح مقدس و مقرب الهی که مقید و محدود به مکان خاصی نیستند و ما می توانیم هرجا که باشیم دعا کنیم و به آنها متوسل شویم .پس رفتن به این مکانها چه فایده ای دارد؟
در پاسخ باید گفت :
1- رفتن بر سر این زیارتگاهها از جهتی ابراز عشق به بندگان مقرب الهی است و این ابراز عشق و صرف کردن وقت و مال و ... ارزشمند است و خداوند اجر نیکوکاران را ضایع نمی کند حتی اگر اجابت دعای فرد به صلاح او نباشد، خداوند خیر دیگری به او عنایت می کند.
2- خداوند اراده کرده است که نام او و مقربان درگاهش در این مکانها بلند شود.
3- این مکانها سبب نزدیکی اهل ایمان به هم و سبب همدلی آنها می شود.
4- این مکانها به سبب اینکه در آنجا بسیار یاد خدا و مقربانش می شود مورد رحمت و عنایت خاص خداوند است و دعا در این مکانها به استجابت نزدیکتر است .
سوم: همه سادات , امام زاده هستند , چه فرزندان بلافصل و چه نواده هایشان تا به امروز، اما آنانکه دارای کمالات معنوی فراوان بودند مورد احترام بیشتری بوده اند.به عنوان مثال اگر سیدی مانند حضرت امام خمینی قدس سره باشد احترام بیشتری خواهد داشت و اگر سیدی باشد که نسبت به اسلام هیچگونه کاری نتوانسته انجام بدهد احترام کمتری دارد. بنا بر این همه امام زاده ها از نظر مقام یکسان نیستند. و آنانی که با واسطه کمتری به امامان می رسند نیز از مقام بالاتری برخوردارند.
احترام و اکرام همه امامزادگان و سادات از بنی هاشم مطابق آیات و روایات معتبر اسلامی بر هر مسلمانی واجب می باشد. با بررسی آیات قرآن تمامی پیامبران که در زمینه اجر و مزد رسالت و زحمات در این راه را سخن گفته اند این تعبیر را دارند که ما از هیچ کس اجر و مزدی نمی طلبیم بلکه اجر ما تنها بر خداوند بزرگ است, (سوره ی شعراء, آیات : 109, 127, 145, 164 و 180 - سوره هود آیات 29 و 51 و ... ), ولی درباره ی پیامبر اکرم در قرآن آمده است : بگو از شما اجری نمی طلبیم مگر رعایت و محبت کردن شما نسبت به خویشان و اقربایم را. (سوره سبا, آیه 47). که پیامبر اکرم بدستور خود خداوند اجر و مزد رسالتش را دوستی و احترام و محبت به خویشان و ذریه اش قرار داده است و از آنجایی که برای پیامبر (ص) تنها از فرزندش فاطمه زهرا سلام الله علیها نسلی مانده است و سادات تنها از وی باقی مانده و تنها خویشان و اقربای پیامبر آنان می باشند لذا آنان مورد احترام هستند.