اگر امام مهدی(عج) انسانی زنده است که در طول یازده قرن با نسل‌های پیاپی هم عصر بوده و در قید حیات به سر برده، چگونه توانسته چنین عمر طولانی را به دست آورد؟ اساساً چگونه ممکن است پذیرفت وی از گستره شمول قوانین طبیعی و زیست شناختی که موجب پیری و ناتوانی و سرانجام مرگ، برکنار مانده است؟
پرسش درباره طول عمر حضرت مهدی و توجیهات مختلف در این زمینه، همواره و از سوی افراد و گروه‌های مختلف مطرح بوده است. این مسئله را می‌توان از چشم اندازهای مختلفی بررسی و از نظر علمی و تجربی، منطقی و عقلی، قرآنی، تاریخی و روایی بررسی نمود و طول عمر حضرت مهدی(عج) و سایر معمّرین را اثبات کرد.
برای اثبات این انگاره، ابتدا دلایل مختلفی بر امکان یا وقوع (طول عمر) ارائه می‌گردد ؛ سپس این مسئله در مورد حضرت مهدی(عج) تطبیق داده می‌شود.
ابتدا گفتنی است که برای مدت زندگی انسان، حدّی که تجاوز از آن محال باشد، تعیین نشده است.
از طرف دیگر، پیری معلول گذشت زمان نیست ؛ بلکه معلول اختلالاتی است که در اعضای بدن حادث می‌شود. چه بسا اگر اختلالی در اعضای بدن یک فرد رخ ندهد، امکان دارد تا سال‌های متمادی با بدنی سالم و شاداب، زندگی کند.
پس باید روشن شود که مسئله طول عمر امام زمان(عج)، هرگز امری بعید یا غیر قابل قبول نیست و علم و دانش، نه تنها عمر طولانی را محال نمی‌داند ؛ بلکه امکان آن را نیز به اثبات می‌رساند. از نظر معارف اسلامی نیز، این امر جزو مسلّمات ؛ بلکه حتی بدیهیات است.
برخی از دلایل مهم اثبات (طول عمر) حضرت مهدی، به شرح زیر است :
یک. از لحاظ علمی و تجربی
علوم امروز، امکان طول عمر را تأیید کرده و کوشش بشر را در این راه، نتیجه‌بخش، موفقیت‌آمیز و لازم می‌شناسد و برای طول عمر، حد و اندازهای معلوم نمی‌کند.
تقلیل مرگ و میرها و طولانی شدن عمر، وارد مرحله عملی شده و با سرعت رو به تکامل است و حد متوسط عمر از 47 سال به 74 سال رسیده است. در این زمینه می‌توان نظر علوم مختلف را چنین تبیین کرد :
الف. زیست شناسان می‌گویند : اگر اختلالات و آسیب‌هایی که به انسان می‌رسد و موجب کوتاهی عمر او می‌شود، رفع گردد، عمر او به دویست سال خواهد رسید. برخی می‌گویند : انسان باید سیصد سال عمر کند ؛ اینکه می‌بینیم هفتاد یا هشتاد سال عمر می‌کند، بر اثر آن است که عضوی از او فرسوده می‌شود و به عضوهای دیگر سرایت می‌کند مجله دانشمند، سال 6، ش 1، ص 43..
بر اساس نظر دانشمندان، پیری جز فرسوده شدن سلول‌های بدن نیست و اگر روزی بشر بتواند سلول‌های بدن انسان را جوان نگه دارد، خواهد توانست به راز طول عمر دست یابد و از عمری دراز برخوردار گردد. از نظر دانش جدید، جسم انسان برای سالیانی دراز، دارای قابلیت حیات و بقا است. دانشمندانی که نظریات آنان مورد اعتماد است، می‌گویند : همه بافت‌های اصلی در جسم انسان و حیوان، تا بی‌نهایت قابلیت دارد و از این جهت کاملاً ممکن است که انسانی هزاران سال زنده بماند ؛ البته مشروط به اینکه عوارضی بر او عارض نشود که ریسمان حیات او را پاره کند برای آگاهی بیشتر ر.ک : ائمتنا، ج 2، ص 371 ؛ منتخب الاثر، ص 281 ؛ المهدی، ص 141..
ب. در قوانین طبیعی، در مورد مقدار عمر طبیعی بشر، هیچ اصل ثابت و غیر قابل تغییری وجود ندارد. به همین دلیل، دانشمندان علوم تجربی، همواره در حال مطالعه و آزمایش‌اند و می‌کوشند تا متوسط طول عمر انسان را افزایش دهند. بدون شک اگر مقدار عمر طبیعی انسان، دارای اصول ثابت و غیر قابل تغییر بود، این مطالعات و آزمایش‌ها، به معنا و مفهومی نداشت. دانشمندان با تحقیقاتی که به عمل آورده‌اند. موفق شده‌اند عمر برخی از حشرات را تا نهصد برابر عمر طبیعی آن، افزایش دهند. اگر این قضیه روزی در مورد انسان به حقیقت بپیوندد، عمر هزار ساله برای انسان، امری پیش پا افتاده خواهد بود فصلنامه انتظار، ش 6، ص 242 و 243 ؛ به نقل از : علی محمد علی دخیل، ائمتنا، ج 2، ص 372..
امام زمان(عج) هم عالم کامل و هم عامل به قوانین و پدیده‌های الهی است و این دو در سایه تقدیر الهی، دیرزیستی و سالم زیستی را به همراه داشته است سید محمد تقی آیت اللهی، مقاله طول عمر، کتاب نینوا و انتظار، ص 269 - 272..
دو. امکان منطقی و عقلی
حکما و فلاسفه گفته‌اند : بهترین دلیل بر امکان هر چیزی، واقع شدن آن چیز است. همین که طول عمر در میان پیشینیان روی داده و تاریخ، افراد زیادی را به ما نشان می‌دهد که عمری دراز داشته‌اند، خود دلیل روشنی است بر اینکه طول عمر، از دیدگاه عقل، امری ممکن است و بنابراین طول عمر حضرت مهدی(عج) امکان‌پذیر است.
خواجه نصیر الدین طوسی می‌گوید : (طول عمر مهدی(عج) اتفاق افتاده و محقق شده است ؛ چون چنین است ؛ بعید شمردن طول عمر در مورد مهدی(عج) جهل محض است) خورشید مغرب، ص 214..
علامه طباطبایی نیز می‌نویسد : (هیچ قاعده و برهان عقلی وجود ندارد که بر محال بودن طول عمر دلالت کند. به همین جهت نمی‌توانیم، طول عمر را انکار کنیم) المیزان، ج 12، ص 52-35..
سه. طول عمر از نظر ادیان
مسئله طول عمر تا حدودی مورد پذیرش ادیان قرار گرفته و آنها از عمر بسیار طولانی جمعی از افراد بشر خبر داده‌اند. تورات فعلی، در سِفر تکوین (اصحاح 5، 9 و 11) و... افرادی از پیغمبران و دیگران را نام برده و عمرهای طولانی هر یک را - که متجاوز از چهارصد، ششصد، هفتصد، هشتصد و نهصد بوده - به صراحت بیان داشته است.
علاوه بر این معتقدند : (ایلیا)، زنده به آسمان برده شده است ر.ک : اظهار الحق، ج 2، ص 124..
ادیان باستانی دیگر (مثل زرتشتی و بودایی) نیز از عمرهای طولانی جمعی از افراد بشر، خبر داده‌اند و همه قائل به طول عمر ؛ بلکه بقای حیات اشخاص تا این زمان هستند صافی گلپایگانی، امامت و مهدویت، ج 2، ص 372 و 373..
مسیحیان نیز معتقدند : حضرت عیسی پس از قتل، زنده شد و تاکنون زنده است.
چهار. تجربه تاریخی
نظر تاریخ نیز به عنوان یکی از دلایل امکان طول عمر، مطرح می‌باشد. در طول تاریخ، فراوان بوده‌اند کسانی که مدت زمان بسیار طولانی و غیر عادی زندگی کرده ودر تاریخ به (معمّرین) مشهور شده‌اند. بر این اساس اگر مسئله (طول عمر) در تاریخ زندگی بشر اتفاق افتاده باشد - اگر چه در مواردی نه چندان زیاد - تکرار موارد یا مورد مشابه آن، امری طبیعی، معقول و قابل تحقق و پذیرفتنی خواهد بود. فلاسفه می‌گویند : بهترین دلیل، برای امکان چیزی، واقع شدن آن است.
روشن است که نقل تاریخی - به ویژه نقل متواتر و مشهور - سبب یقین و باور می‌گردد. این نقل، یکی از راه‌های حصول علم و یقین و یکی از مهمترین منابع اطلاعات بشر است. منابع روایی و کتاب‌های تاریخی، افراد زیادی از (معمّرین) را نام برده و شرح نسب و احوال زندگی و فرزندان و حوادث حیات آنان را ثبت کرده‌اند. اینان معمولاً عمرهایی بسیار دراز داشته‌اند ؛ مانند :
1. آدم(ع) : 930 تا 1000 ؛
2. شیث بن آدم : 912 تا 1000 سال ؛
3. انوش بن شیث : 950 سال ؛
4. ذوالقرنین : 3000 سال ؛
5. طهمورث : 1500 سال ؛
6. سطیع کاهن : 600 سال ؛
7. مهلائیل : 895 سال ؛
8. سلمان فارسی : 250 سال ؛
9. ادریس(ع) : 965 سال ؛
10. اسماعیل(ع) : 137 سال ؛
11. اسحاق(ع) : 180 سال ؛
12. یردبن مهلائیل : 962 سال ؛
13. متوشلح (متوشالح) : 969 سال و... برای مطالعه در این زمینه : امامت و مهدویت، ج 2، ص 402 و 404 ؛ علی محمد دخیل، الامام المهدی ؛ محمد رضا حکیمی، خورشید مغرب ؛ ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص 199 ؛ خورشید تابناک، ص 151 و 152 ؛ حیدری کاشانی، حکومت عدل گستر ؛ علامه مجلسی، بحار الانوار..
پنج. قرآن و روایات
در دین اسلام، امکان عمر طولانی، یکی از مسائل مورد اتفاق است و آیات بسیاری در قرآن هست که امکان طول عمر زیاد را یادآوری می‌کند و در تفاسیر و کتاب‌های روایی نیز آمده است.
قرآن به صراحت از عمر طولانی نوح(ع) خبر می‌دهد : (وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلی قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِیهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلاَّ خَمْسِینَ عاماً)؛ عنکبوت (29)، آیه 14.
؛ (به راستی نوح را به سوی قومش فرستادیم ؛ پس در میان آنان 950 سال درنگ کرد).
عموم مسلمانان اتفاق دارند که عیسی و بلکه خضر و ادریس و الیاس نیز زنده هستند و عیسی(ع) در آخرالزمان به زمین خواهد آمد و به حضرت مهدی(عج) در نماز اقتدا خواهد کرد امامت و مهدویت، ج 2، ص 373..
قرآن درباره عیسی(ع) می‌فرماید :
(وَ قَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِیحَ عِیسَی ابن مَرْیَمَ رسول اللَّهِ وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ... وَ ما قَتَلُوهُ یَقِیناً. بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ...)؛ نساء (4)، آیه 157 و 158. ؛ (گفته ایشان - که ما مسیح عیسی بن مریم، رسول خدا را کشتیم - صحیح نیست، زیرا آنها نه او را کشتند و نه به دار آویختند ؛ بلکه (امر) بر آنها مشتبه شد... او یقیناً کشته نشده ؛ بلکه خدا او را به سوی خود بالا برده است).
در روایات زیادی نیز به زنده بودن عیسی و بازگشت او در آخرالزمان و همراهی‌اش با مهدی موعود، اشاره شده است ؛ به عنوان نمونه : (کیف انتم اذا نزل ابن مریم فیکم و امامکم منکم)؛ چگونه خواهید بود هنگامی که عیسی بن مریم در میان شما فرود آید و پیشوای شما (مهدی) از خودتان باشد؟)
علاوه بر این در روایات طول عمر دجّال نیز مطرح شده است : رسول خدا(ص) فرمود : (دجّال زنده است و غذا می‌خورد و در بازارها راه می‌رود) مسند احمد، ج 4، ص 444..
شش. اعجاز و قدرت الهی
یکی از راه‌های مهم اثبات امکان (طول عمر)، (اعجاز) و قدرت الهی است. با توجه به نصوص معتبر روایی، حضرت مهدی(عج)، با قدرت الهی زنده است و در میان مردم به حیات خود ادامه می‌دهد، همان خدایی که آتش را برای ابراهیم سرد و وسیله سلامتی قرار می‌دهد، عیسی و خضر را پس از قرن‌ها زنده نگه‌می‌دارد ؛ می‌تواند مهدی موعود را نیز با قدرت بی‌کران خود، زنده نگه‌دارد.
علامه طباطبائی نیز از مسئله (طول عمر) به عنوان (خرق عادت) یاد کرده، می‌نویسد :
(نوع زندگی امام غایب را به طریق خرق عادت می‌توان پذیرفت. البته خرق عادت، غیر از محال است و از راه علم، هرگز نمی‌توان خرق عادت را نفی کرد ؛ زیرا هرگز نمی‌توان اثبات کرد که اسباب و عواملی که در جهان کار می‌کنند، تنها همان‌ها هستند که ما آنها را دیده‌ایم و می‌شناسیم و دیگر اسبابی - که ما از آنها خبر نداریم، یا آثار و اعمال آنها را ندیده‌ایم یا نفهمیده‌ایم - وجود ندارد. از این رو ممکن است در فردی و یا افرادی از بشر، اسباب و عواملی به وجود آید که عمری بسیاری طولانی - هزار یا چندین هزار ساله - برای ایشان تأمین نماید) شیعه در اسلام، ص 151..
در هر صورت ؛ پیغمبر(ص) خبر داده و ائمه معصومین نیز بشارت داده‌اند که حضرت حجت، فرزند امام حسن عسکری، همان کسی است که در بامداد روز نیمه شعبان سال 255ه .ق عالم را به نور جمال خود منوّر ساخته است. او بعد از غیبت بسیار طولانی، ظهور نموده و جهان را پر از عدل و داد می‌کند امامت و مهدویت، ج 2، ص 374 و 375..
با توجه به اینکه این بشارت‌ها قطعی، مسلّم و متواتر است و خداوند نیز بر هر کاری قادر و توانا است ؛ دیگر جای شبهه و شک و تردید نیست.
امام صادق(ع) فرموده است :
(در نظرتان شگفت نیاید که خداوند، عمر صاحب این امر را طولانی کند ؛ همچنان که عمر نوح را طولانی نمود).
امام حسن مجتبی(ع) نیز فرموده است :
(فرزند نهم از فرزندان برادرم حسین(ع) ؛ خداوند عمرش را در غیبتش طولانی کند، سپس به قدرت خود آشکار سازد، به صورت جوانی که کمتر از چهل سال داشته باشد) منتخب الاثر، ص 206، ح 2.. (مهدویت1، رحیم کارگر، کد: 18/500027)
