تفاوت حکومت ولایت فقیه با دیگر نظام‌های سیاسی (سکولار و لائیک) را بیان کنید؟
جواب دقیق و جامع به این پرسش، پژوهشی ژرف و گسترده می‌طلبد و از حوصله این مختصر بیرون است؛ لیکن با فشردگی و اختصار نکاتی چند یادآوری میشود:
حکومت دینی از چند جهت با نظام‌های سکولار (secular)، لائیک (laic) و بی‌اعتنا به دین تفاوت دارد. پاره‌ای از این تفاوت‌ها عبارت است از:
یک. تفاوت در اهداف
رژیم‌های نامبتنی بر دین، اساسی‌ترین هدفشان تأمین نیازمندی‌های دنیایی است و هدفی فراتر از آن در نظر ندارند. اما نظام دینی، خیر و سعادت اخروی و جاودانی را نیز مد نظر دارد. دو. تفاوت در کار ویژه‌های دولت
وظایف و کار ویژه نظام‌های غیردینی، حداکثر تأمین بهداشت، آموزش، امنیت، رفاه و توسعه مادی است. در مقابل حکومت دینی، وظایف بیشتری بر عهده دارد؛ یعنی، علاوه بر لزوم ارائه خدمات بالا، باید به برنامه‌ریزی صحیح و تلاش در جهت تربیت دینی و معنوی جامعه، رشد و بالندگی فضایل و کمالات عالی انسانی و گسترش تقوا همت گمارد و جامعه را به سوی تأمین سعادت پایا و فناناپذیر رهبری کند. به عبارت دیگر حکومت غیر دینی، صرفا نقش اداره جامعه را بر عهده دارد؛ ولی حکومت دینی و ولایی افزون بر آن، نقش تربیت معنوی و دینی را عهده دار است. سه. تفاوت در روش‌ها
روش‌های اجرایی نظام‌های سکولار و دینی، در پاره‌ای از موارد متفاوت است. تفاوت در اهداف و کار ویژه‌ها، در گزینش شیوه‌ها مؤثر است؛ به عبارت دیگر در نظام‌های بی‌اعتنا به دین، انگاره (هدف وسیله را توجیه می‌کند)، امری پذیرفته شده و عقلانیت ابزاری(Instrumental Reason) آخرین مرجع تصمیم‌گیری است. اما در حکومت دینی، استفاده از روش‌های معارض با کرامت الهی و ارزش‌های والای اخلاقی و ویرانگر سعادت جاودانی بشر مجاز نیست. بنابراین عقل ابزاری در کادر قوانین الهی و احکام عقل فرا ابزاری و توحیدی فعالیت دارد. چهار. تفاوت در خاستگاه قانون
در نظام‌های نامبتنی بر دین، خاستگاه قانون چیزی جز تمایلات، خواسته‌ها، هوس‌ها و گرایش‌های آدمیان -اعم از خواسته‌های فرد، گروه و حزب حاکم و یا خواسته‌ها و تمایلات عمومی نیست.
اما در حکومت دینی منشأ اصلی قانون (خداوند) است و تنها قانونی رسمیت دارد که از سوی او جعل شده و یا لااقل با اصول و قواعد کلی مورد قبول شارع، سازگار باشد. بنابراین کارکرد مجاری قانون‌گذاری در چنین نظامی، کشف و استنباط قوانین الهی و تطبیق آن بر نیازمندی‌های زمان است. پنجم. تفاوت در مبانی مشروعیت
هر یک از نظام‌های سیاسی مبتنی بر یکی از منابع مشروعیت پیش گفته (وراثت، قهر و غلبه، قرارداد اجتماعی و...) است؛ اما مبنای مشروعیت ولایت فقیه نصب الهی است. ششم. تفاوت در زمامداران و کارگزاران
در نظام‌های لائیک و سکولار معمولاً شرایطی برای رهبری اجتماعی، تعیین نشده و اگر شرایطی در کار باشد، عمدتاً بیش از توانایی نسبی مدیریت کلان اجتماعی نیست. اما در نظام اسلامی شرایط بیشتری لازم است که مهمترین آن، صلاحیت علمی و اخلاقی است. حد اعلای این شرایط عصمت و مرتبه نازل‌تر آن ولایت فقیه است. برای آگاهی بیشتر نمودار زیر را ملاحظه فرمایید. نحوه و شرایط انتخاب مقامات عالی کشورهای ایران، انگلستان، فرانسه و امریکا
ردیف
نام کشورها و مقامات اجرایی
جمهوری اسلامی ایران
پادشاه
رئیس جمهور
رئیس جمهور
عناوین
ولی‌فقیه
رئیس‌جمهور
انگستان
فرانسه
آمریکا
1
شرایط انتخاب شدن
1. صلاحیت لازم برای افتا در ابواب مختلف فقه
2. عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلام
3. بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری
1. ایرانی الاصل
2. تابعیت ایران
3. مدیر و مدبر
4. دارای حسن سابقه و امانت و تقوا
5. مؤمن و معتقد به مذهب رسمی کشور
موروثی
معرفی به شورای قانون اساسی از طرف حداقل پانصد نفر از شهروندان
1. تابعیت کشور ایالات متحده آمریکا
2. دارا بودن حداقل 35 سال سن
3. چهارده سال اقامت متوالی
2. نحوه انتخاب شدن عالی‌ترین مقام رسمی
دو مرحله‌ای توسط خبرگان منتخب مردم
رأی مستقیم مردم
موروثی
رأی مستقیم مردم
دو مرحله‌ای توسط هیئت انتخاب‌کنندگان
3
موقعیت و جایگاه
عالی‌ترین مقام رسمی
بعد از ولی فقیه عالی‌ترین مقام رسمی
عالی‌ترین مقام رسمی
عالی‌ترین مقام رسمی
عالی‌ترین مقام رسمی
4
مسئولیت
دارد
دارد
ندارد
اصل بر عدم مسئولیت جز در مورد ارتکاب خیانت سنگین
دارد
رئیس جمهور
5
مدت دوره تصدی
نامحدود ولی قابل عزل
چهار سال
مادام‌العمر
پنج سال
چهار سال
6
انتخاب مجدد
-
دو دوره متوالی
-
محدودیتی ندارد
دو دوره متوالی (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 50/500015)
