فکر جدایی دین از سیاست از چه زمانی شروع و به وسیله چه کسانی ترویج شد؟
فکر جدایی دین از سیاست از چه زمانی شروع و به وسیله چه کسانی ترویج شد؟ خاستگاه اصلی اندیشه جدایی دین از سیاست، غرب است. در قرون وسطی و پس از آن، عواملی دست به دست هم داد و این اندیشه را بر فرهنگ غرب حاکم ساخت. مسیحیت تحریف شده با مفاهیمی نارسا و غیر معقول، در کنار حاکمیت استبداد و اختناق رجال کلیسا و نیز تعارض عقل و علم با آموزه‌های انجیل متحرَّف، باعث شد تعارضی آشکار میان دین و تجدد در گیرد. تعارضی که سرانجام به تفکیک دو حوزه (علم) و (دین) انجامید و در نتیجه دین از همه عرصه‌هایی که ادعا می‌شد علم در آن سخن می‌گوید، کنار رفت. در جهان اسلام اندیشه جدایی دین از سیاست، از سوی سه قشر مطرح شده است: گروه نخست حاکمان ستمگر و جوری بودند که در صدر اسلام می‌خواستند جریان خلافت را به سلطنت تبدیل کنند. به عنوان مثال وقتی معاویه در سال چهلم هجری به خلافت رسید، به عراق آمد و گفت: (من با شما بر سر نماز و روزه نمی‌جنگیدم؛ بلکه می‌خواستم بر شما حکومت کنم و به مقصود خود رسیدم)ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج 4، ص 160.. پس از او حکومت در جامعه اسلامی، عملاً از جنبه دینی خارج و به سلطنت تبدیل شد. سلاطین جور در هر دوره‌ای، برای مبارزه با عالمان دین، همواره سیاست را جدای از دین و شأن علما را بالاتر از دخالت در سیاست، معرفی می‌کردندصحیفه نور، ج 13، ص 217: (درباره سخن رضا شاه به آیت الله کاشانی).. گروه دوم استعمارگران خارجی بودند. بزرگ ترین ضربه‌هایی که استعمار از ممالک اسلامی دید، از سوی تعالیم دینی و علمای دین، رهبری می‌شد. ازاین‌رو فرهنگی که همواره از سوی استعمارگران برای ممالک اسلامی نسخه بندی و ترویج می‌شد، فرهنگ (جدایی دین از سیاست) بود. ر.ک: سروش، محمد، دین و دولت در اندیشه اسلامی، صص 120 - 126. قشر سوم، جریان روشنفکری بیمار بود که از سوی تحصیل‌کرده‌های غرب آغاز شد. آنان سعی در تطبیق همان جریان جدایی دین از سیاست در فضای غرب بر حوزه اسلام کردند؛ ولی از چند مطلب غافل بودند: یکم. اسلام غیر از مسیحیت است. دوم. آنچه به نام مسیحیت در غرب قرون وسطی بود، آیین ناب حضرت مسیح(ع) نبود. سوم. علمای اسلام، نه تنها دارای حاکمیت استبداد و اختناق نبودند و هرگز با علم سر ستیز نداشتند؛ بلکه هرگاه قدرت به دست آنان یا در کنارشان بود، دوره شکوفایی و رشد علم شناخته می شد. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/500015)
عنوان سوال:

فکر جدایی دین از سیاست از چه زمانی شروع و به وسیله چه کسانی ترویج شد؟


پاسخ:

فکر جدایی دین از سیاست از چه زمانی شروع و به وسیله چه کسانی ترویج شد؟

خاستگاه اصلی اندیشه جدایی دین از سیاست، غرب است. در قرون وسطی و پس از آن، عواملی دست به دست هم داد و این اندیشه را بر فرهنگ غرب حاکم ساخت.
مسیحیت تحریف شده با مفاهیمی نارسا و غیر معقول، در کنار حاکمیت استبداد و اختناق رجال کلیسا و نیز تعارض عقل و علم با آموزه‌های انجیل متحرَّف، باعث شد تعارضی آشکار میان دین و تجدد در گیرد. تعارضی که سرانجام به تفکیک دو حوزه (علم) و (دین) انجامید و در نتیجه دین از همه عرصه‌هایی که ادعا می‌شد علم در آن سخن می‌گوید، کنار رفت.
در جهان اسلام اندیشه جدایی دین از سیاست، از سوی سه قشر مطرح شده است:
گروه نخست حاکمان ستمگر و جوری بودند که در صدر اسلام می‌خواستند جریان خلافت را به سلطنت تبدیل کنند. به عنوان مثال وقتی معاویه در سال چهلم هجری به خلافت رسید، به عراق آمد و گفت: (من با شما بر سر نماز و روزه نمی‌جنگیدم؛ بلکه می‌خواستم بر شما حکومت کنم و به مقصود خود رسیدم)ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج 4، ص 160..
پس از او حکومت در جامعه اسلامی، عملاً از جنبه دینی خارج و به سلطنت تبدیل شد. سلاطین جور در هر دوره‌ای، برای مبارزه با عالمان دین، همواره سیاست را جدای از دین و شأن علما را بالاتر از دخالت در سیاست، معرفی می‌کردندصحیفه نور، ج 13، ص 217: (درباره سخن رضا شاه به آیت الله کاشانی)..
گروه دوم استعمارگران خارجی بودند. بزرگ ترین ضربه‌هایی که استعمار از ممالک اسلامی دید، از سوی تعالیم دینی و علمای دین، رهبری می‌شد. ازاین‌رو فرهنگی که همواره از سوی استعمارگران برای ممالک اسلامی نسخه بندی و ترویج می‌شد، فرهنگ (جدایی دین از سیاست) بود. ر.ک: سروش، محمد، دین و دولت در اندیشه اسلامی، صص 120 - 126.
قشر سوم، جریان روشنفکری بیمار بود که از سوی تحصیل‌کرده‌های غرب آغاز شد. آنان سعی در تطبیق همان جریان جدایی دین از سیاست در فضای غرب بر حوزه اسلام کردند؛ ولی از چند مطلب غافل بودند:
یکم. اسلام غیر از مسیحیت است.
دوم. آنچه به نام مسیحیت در غرب قرون وسطی بود، آیین ناب حضرت مسیح(ع) نبود.
سوم. علمای اسلام، نه تنها دارای حاکمیت استبداد و اختناق نبودند و هرگز با علم سر ستیز نداشتند؛ بلکه هرگاه قدرت به دست آنان یا در کنارشان بود، دوره شکوفایی و رشد علم شناخته می شد. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/500015)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین