آیا تشکیل حکومت اسلامی تاثیری در رشد و تعالی انسان ها دارد؟
اساسا یکی از اهداف و آرمان های حکومت دینی یا به همان تعبیر شما حکومت اسلامی ، ارائه و ایفای نقش در رشد و تعالی انسان ها می باشد. در همین راستا و برای بررسی بنیادی تر موضوع ، در نیم نگاهی به بررسی و مقایسه حکومت های دینی و حکومت های غیر دینی و لائیک می پردازیم:
حکومت دینی در ضمن پاره‌ای شباهت‌ها، از چند جهت با نظام‌های غیردینی و لائیک(laic) تفاوت دارد. پاره‌ای از این تفاوت‌ها عبارت‌است از:
1. تفاوت در اهداف:
رژیم‌های نامبتنی بر دین- اعم از مردم‌سالار(Democratic) ، فردسالار(Monarchy) و الیگارشی(Oligarchy) - به یک معنا دولت‌های حداقلی(Minimal) هستند. به عبارت دیگر، اساسی‌ترین هدف آنها، تأمین نیازمندی‌های دنیوی جامعه و شهروندان است و هدفی فراتر از آن در نظر ندارد؛ لیکن نظام دینی دو هدف را پیگیری می‌کند، یکی تأمین نیازمندی‌های این جهانی و دیگر تأمین خیر و سعادت اخروی و جاودانی.
اهداف حکومت دینی: مهم‌ترین فلسفه و اهداف تشکیل حکومت اسلامی عبارت است از:
الف. استقرار توحید و خداپرستی در زمین و رهانیدن مردم از بندگی و فرمانبرداری غیر خدا: وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ .... نحل( 16)، آیه 36.
ب. رشد و تعالی علمی، فرهنگی و تربیتی انسان‌ها و رهایی آنان از نادانی و جهل. هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ. جمعه( 62)، آیه 2.
ج. آزادسازی و رهایی توده‌های مردم و انسان‌های مستضعف از چنگال ظالمان و ستمگران و از زنجیرهای اسارت و بردگی: ... وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِی کانَتْ عَلَیْهِمْاعراف( 7)، آیه 157.
د. برپایی جامعه نمونه و مدینه فاضله آرمانی از راه اقامه قسط و عدل اسلامی: لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ .... حدید( 57)، آیه 25.
ه. اجرای کامل قوانین آسمانی اسلام با تمام ابعاد آن (اعم از قوانین اقتصادی، حقوقی، اجتماعی، سیاسی، نظامی و ...).
2. تفاوت در کارویژه‌های دولت: وظایف و کارویژه‌های(Functions) نظام‌های غیردینی نیز متناسب با هدف آنها حداقلی است؛ یعنی، اساسی‌ترین وظیفه آنها، تأمین بهداشت، آموزش و امنیت است. با شکست دولت حداقلی مسأله (دولت رفاه) نیز مطرح شد و تأمین رفاه و توسعه(Development) مادی نیز در شمار وظایف دولت شناخته شده است.
همچنین در رژیم‌های (مساوات‌طلب)(Equalitarian) ، مسأله برقراری عدالت اجتماعی از کارهای ویژه دولت شناخته می‌شود. در هر صورت هیچ یک‌از این حکومت‌ها، تلاش در راستای ایجاد زمینه رشد و کمال و فضایل عالی انسانی و ایجاد بستری مناسب در جهت تعالی انسان و سعادت جاودان را در دستور کار خود قرار نمی‌دهد.
در مقابل (حکومت دینی) وظایف بیشتری بر عهده دارد؛ یعنی، علاوه بر لزوم ارائه خدمات بالا، باید به برنامه‌ریزی صحیح و تلاش در جهت تربیت دینی و معنوی جامعه، رشد و بالندگی فضایل و کمالات عالی انسانی و گسترش تقوا، همت گمارد. جامعه را به سوی تأمین سعادت پایا و فناناپذیر رهبری کند و با عوامل سقوط و نابودی شخصیت حقیقی و (من) عالی آدمی و موانع رشد و کمال (انسانیت) مبارزه کند.
قرآن مجید در ترسیم سیمای معنوی حکومت صالحان می‌فرماید: الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ حج( 22)، آیه 41.
(کسانی که چون آنان را در زمین قدرت و توانایی دهیم، نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و به کارهای پسندیده وامی‌دارند و از کردارهای ناپسند باز می‌دارند، و فرجام همه کارها از آن خدا است).
در مقایسه ی حکومت دینی با حکومت های سکولار یا لائیک تفاوت های دیگری به ویژه در عرصه هایی مانند . روش‌ها، مبدأ قانون‌گذاری و زمامداران و کارگزاران نیز می توان تصویر نمود که برای رعایت اختصار و عدو ارتباط مستقیم با موضوع پرسش از بیان آنها خودداری می نماییم.
بنابراین از مطالب پیشگفته روشن می گردد که یکی از کارویژه های عمده ی حکومت دینی به صورت اعم و حکومت اسلامی به صورت خاص، اهتمام به رشد و تعالی معنوی انسان ها و برنامه ریزی و تلاش برای ارتقای آن می باشد.
اما اینکه حکومت اسلامی چگونه و از چه طریقی در رشد و تعالی آحاد جامعه تاثیرگذاری می کند، پاسخ روشن است. حکومت اسلامی با اصلاح بنیاد های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و اقتصادی جامعه و تطبیق آنها با آموزه های دینی ، ساز و کار های حاکم بر جامعه را دینی نموده و از این طریق بستری کاملا آماده و مهیا برای افرادی از جامعه فراهم می شود که قصد تعالی و ترقی معنوی دارند.
بدیهی است در جامعه ای که با آموزه های دینی انطباق پیدا کرده و به معنای واقعی کلمه اسلامی شده است، آماده ترین محیط و بهترین بستر برای رشد و تعالی انسان ها فراهم می باشد.
البته لازم است توجه داشته باشید که تشکیل حکومت اسلامی اولین مرحله برای ایجاد و تشکیل جامعه ی اسلامی است که این مساله می بایست در مجال دیگری مورد بررسی و کاوش قرار گیرد.
مجددا از مکاتبه ی شما با این مرکز قدردانی می نماییم.
منتظر سوالات بعدی شما هستیم.
