اسماعیلیه خالصه چه گروهی بودند؟

اسماعیلیه خالصه چه گروهی بودند؟

با تمام تمهیداتی که امام صادق(علیه السلام) در مرگ فرزندش اسماعیل اندیشید و با شهودی که گرفت، باز هم عده ای مرگ وی را نپذیرفتند و گفتند که این رفتار امام به خاطر مصلحتی بود که ایشان دید و صرفاً به قصد پوشش و مخفی کاری و برای فریب دستگاه عباسی که درصدد متوقف ساختن حرکت امامان شیعی بود، صورت گرفت. مهمترین دلیل امام از این عمل حفظ جان امام بعدی یعنی اسماعیل بود، تا او را از آسیب دشمنان محفوظ دارد[1]. این افراد که از قبل با سیاست تقیّه امام صادق(علیه السلام) مخالف بوده و درصدد شرعی ساختن فعالیتهای خویش بودند، این فرصت ویژه را از دست نداده و گفتند که اسماعیل نمرده و نخواهد مرد. او همان مهدی موعود و امام قائم است که پس از چندی ظهور خواهد کرد و جهان را مالک شده، کارهای مردم را استوار گردانیده و حاکم جهان خواهد شد. این افراد برای محکم ساختن پایه های اعتقادی خود، به دروغ به امام صادق نسبت دادند که وی به امامت اسماعیل بعد از خود اشاره کرده است و ما از فرمایشات ایشان پیروی می کنیم. او به ما خبر داد که اسماعیل صاحب شماست و امام نیز که غیر از حق نمی گوید. پس فرمایش ایشان را که فرمود اسماعیل صاحب شماست، پذیرفته و اسماعیل را امام خویش می دانیم. قائم نیز تا زمان ظهورش نمی میرد، پس او نمرده و عمل امام صادق ترفندی برای حفظ جان قائم بود. این گروه را به خاطر پایبندی به امامت اسماعیل و توقف بر آن، اسماعیلیه خالصه یا اسماعیلیه واقفه نامیدند[2]. این تفکر توانست عده ای قلیل از اسماعیلیه را راضی و قانع سازد و به همین علت بسیار زود و در همان زمان مضمحل شدند.[3]
منابع
1. المقالات و الفرق، ص 80.
2. نوبختی، فرق الشیعة، ص 69 - 71.
3. درسنامه تاریخ و عقائد اسماعیلیه، مهدی فرمانیان، ص 39.