تاریخ
زمان وقوع یک پدیده را، تاریخ گویند. از عنوان تاریخ در فقه در باب هایى نظیر طهارت، حج، نکاح و ارث و نیز در اصول فقه سخن رفته است.
خوارج در تاریخ به چه شکلی رشد کرده است؟
خوارج در تاریخ به چه شکلی رشد کرده است؟ شمشیر جهاد با مشرکان را بر فرق توحید ناب فرود آوردند و تکبیر گویان به جنگ (اللّه اکبر) رفتند و به نام جهاد و تقوا و اسلام‌خواهی و دین‌باوری، مسلمانان و حتی کودکانشان را به تیغ کشیدند و به نام عدالت‌خواهی و حق جویی، حق و عدل را سر بریدند و... علی را کشتند. اینان خوارج هستند: گروه نادان و بی‌شعوری که با تعصب‌های احمقانه خود بزرگترین ضربت را بر پیکر اسلام زدند، آن هم با این باور که تنها مسلمانان واقعی آنها هستند و اسلام در گرو هوس‌هایشان قرار دارد. خوارج از آغاز پیدایش تا قرنهای متمادی در بطن جامعه اسلامی به کشتار مسلمانان پرداختند و اگر چه پس از شهادت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام بیشتر با حکومت‌های جور جنگیدند، اما به عنوان یک انحراف شدید فکری و یک جریان ضدّ ارزشی خطرناک با کج اندیشی‌های مقدس مآبانه خود آفت جامعه مسلمین بودند. هم اینک نیز گروه خوارج و پیروان اندیشه آنان در گوشه و کنار بلاد اسلامی کم نیستند. انشعاب خوارج از سپاه امیرالمؤمنین و پیدایش گروه پرخاشگری در جامعه اسلامی که در ستیز با حکومت رسمی و اکثر مسلمانان سنگ تمام گذاشتند و خود را ملتزم به ظواهر نصوص دینی قلمداد کردند، مسأله‌ای نیست که بتوان از کنار آن بی‌اهمیّت گذشت، به خصوص اینکه فکر خارجی‌گری در تاریخ اسلام ماندگار شد و در طول قرون همواره کسانی پیدا شدند که این خط فکری و این مکتب ستیز و پرخاش را دنبال کردند. پیدایش خوارج و ایستادگی آنها در مقابل کارگزاران رسمی اسلام، آن هم پس از گذشت حدود ربع قرن از رحلت بنیان‌گذار اسلام، در مذاق نویسندگان غربی طعم خاص خود را دارد. آنها برای زیر سؤال بردن اسلام شناخته شده‌ای که اکثریت قاطع مسلمانان از آن طرفداری می‌کنند از خوارج قهرمانانی ساخته‌اند که نه تنها صلابت و شجاعت آنها در میدان‌های جنگ قابل تقدیر است، بلکه اندیشه‌ها و آرمان‌ها و مکتب فکری آنها نیز هم. ولهاوزن در کتابی که درباره خوارج نوشته است، در جای جای نوشتار خود از خوارج تمجید کرده و تقوای اسلامی و غیرت دینی آنها را ستوده و آنها را قابل مقایسه با Zeloten گروه متعصب یهود که در اورشلیم علیه فریسین قیام کردند می‌داند(1) و در جایی عبداللّه بن وهب راسبی اولین فرمانده خوارج را هم شأن با یعقوب قدیس یکی از حواریون حضرت مسیح که شهید شد می‌انگارد.(2) جمعی از نویسندگان روسی در کتابی که به نام تاریخ ایران به فارسی منتشر شده است، برای توجیه خوارج، سخنان و افکار به اصطلاح مترقیانه‌ای به خوارج نسبت داده‌اند که خود خوارج از آن بیگانه‌اند و چنین سخنانی را نگفته‌اند. این نویسندگان می‌گویند: (به گفته خوارج، دولت اسلامی یعنی خلافت، باید طوری سازمان یابد که جمله مسلمانان با حقوق مساوی یک جامعه دینی را تشکیل دهند و در میان اعضای این جامعه تفاوت شدید از لحاظ تقسیم آن به غنی و فقیر وجود نداشته باشد... زمین باید ملک 1. الخوارج و الشیعه، ص41. 2. همان، ص47. جامعه اسلامی باشد).(1) همچنین گلدزیهر مستشرق معروف، ضمن تعریف از افکار دموکراتیک خوارج و آزاداندیشی آن ها از اینکه بعضی از نویسندگان اروپایی به خوارج لقب (پاکان اسلام) داده‌اند خوشش می‌آید.(2) چنین داوری‌هایی درباره خوارج سوءِظن شدید ما را نسبت به این نویسندگان برمی انگیزد و ما را در اصالت تحقیقات آنان دچار تردید می‌سازد. کتابی که پیش رو دارید، با تکیه بر منابع فراوان تاریخی و حدیثی و کلامی و ادبی و با استفاده از منابع موجود خوارج، به تحلیل تاریخ خوارج و چگونگی پیدایش و نشو و نما و انتشار آنها در بلاد اسلامی می‌نشیند و همچنین به بررسی عقاید و اندیشه‌ها و بیان فرقه‌های گوناگون و معرفی شخصیت‌های نظامی و سیاسی و فکری و ادبی آنان می‌پردازد. در فصل آخر کتاب نیز خطبه‌ها و سخنان امیرالمؤمنین علیه‌السلام درباره خوارج که در نهج‌البلاغه آمده، به عنوان منبعی مطمئن و بی‌نظیر در جهت شناخت خوارج، با تبویب خاصی، آورده شده است. در واقع، خطبه‌ها و سخنان امام در این زمینه رنجنامه‌های اوست که بر زبانش جاری شده تا به جهانیان اعلام کند که چگونه آن روح بزرگ در قفس تنگ‌نظری‌ها و کج اندیشی‌های مشتی مقدس مآب بی‌شعور محصور شده بود و از دوست و دشمن چه بر سرش آمد... مظلوم بزرگ تاریخ. یعقوب جعفری 1. تاریخ ایران، ترجمه کریم کشاورز، ص168. 2. گلدزیهر: العقیدة والشریعة فی الاسلام، ص191.
خوارج در تاریخ به چه شکلی رشد کرده است؟ شمشیر جهاد با مشرکان را بر فرق توحید ناب فرود آوردند و تکبیر گویان به جنگ (اللّه اکبر) رفتند و به نام جهاد و تقوا و اسلام‌خواهی و دین‌باوری، مسلمانان و حتی کودکانشان را به تیغ کشیدند و به نام عدالت‌خواهی و حق جویی، حق و عدل را سر بریدند و... علی را کشتند. اینان خوارج هستند: گروه نادان و بی‌شعوری که با تعصب‌های احمقانه خود بزرگترین ضربت را بر پیکر اسلام زدند، آن هم با این باور که تنها مسلمانان واقعی آنها هستند و اسلام در گرو هوس‌هایشان قرار دارد. خوارج از آغاز پیدایش تا قرنهای متمادی در بطن جامعه اسلامی به کشتار مسلمانان پرداختند و اگر چه پس از شهادت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام بیشتر با حکومت‌های جور جنگیدند، اما به عنوان یک انحراف شدید فکری و یک جریان ضدّ ارزشی خطرناک با کج اندیشی‌های مقدس مآبانه خود آفت جامعه مسلمین بودند. هم اینک نیز گروه خوارج و پیروان اندیشه آنان در گوشه و کنار بلاد اسلامی کم نیستند. انشعاب خوارج از سپاه امیرالمؤمنین و پیدایش گروه پرخاشگری در جامعه اسلامی که در ستیز با حکومت رسمی و اکثر مسلمانان سنگ تمام گذاشتند و خود را ملتزم به ظواهر نصوص دینی قلمداد کردند، مسأله‌ای نیست که بتوان از کنار آن بی‌اهمیّت گذشت، به خصوص اینکه فکر خارجی‌گری در تاریخ اسلام ماندگار شد و در طول قرون همواره کسانی پیدا شدند که این خط فکری و این مکتب ستیز و پرخاش را دنبال کردند. پیدایش خوارج و ایستادگی آنها در مقابل کارگزاران رسمی اسلام، آن هم پس از گذشت حدود ربع قرن از رحلت بنیان‌گذار اسلام، در مذاق نویسندگان غربی طعم خاص خود را دارد. آنها برای زیر سؤال بردن اسلام شناخته شده‌ای که اکثریت قاطع مسلمانان از آن طرفداری می‌کنند از خوارج قهرمانانی ساخته‌اند که نه تنها صلابت و شجاعت آنها در میدان‌های جنگ قابل تقدیر است، بلکه اندیشه‌ها و آرمان‌ها و مکتب فکری آنها نیز هم. ولهاوزن در کتابی که درباره خوارج نوشته است، در جای جای نوشتار خود از خوارج تمجید کرده و تقوای اسلامی و غیرت دینی آنها را ستوده و آنها را قابل مقایسه با Zeloten گروه متعصب یهود که در اورشلیم علیه فریسین قیام کردند می‌داند(1) و در جایی عبداللّه بن وهب راسبی اولین فرمانده خوارج را هم شأن با یعقوب قدیس یکی از حواریون حضرت مسیح که شهید شد می‌انگارد.(2) جمعی از نویسندگان روسی در کتابی که به نام تاریخ ایران به فارسی منتشر شده است، برای توجیه خوارج، سخنان و افکار به اصطلاح مترقیانه‌ای به خوارج نسبت داده‌اند که خود خوارج از آن بیگانه‌اند و چنین سخنانی را نگفته‌اند. این نویسندگان می‌گویند: (به گفته خوارج، دولت اسلامی یعنی خلافت، باید طوری سازمان یابد که جمله مسلمانان با حقوق مساوی یک جامعه دینی را تشکیل دهند و در میان اعضای این جامعه تفاوت شدید از لحاظ تقسیم آن به غنی و فقیر وجود نداشته باشد... زمین باید ملک 1. الخوارج و الشیعه، ص41. 2. همان، ص47. جامعه اسلامی باشد).(1) همچنین گلدزیهر مستشرق معروف، ضمن تعریف از افکار دموکراتیک خوارج و آزاداندیشی آن ها از اینکه بعضی از نویسندگان اروپایی به خوارج لقب (پاکان اسلام) داده‌اند خوشش می‌آید.(2) چنین داوری‌هایی درباره خوارج سوءِظن شدید ما را نسبت به این نویسندگان برمی انگیزد و ما را در اصالت تحقیقات آنان دچار تردید می‌سازد. کتابی که پیش رو دارید، با تکیه بر منابع فراوان تاریخی و حدیثی و کلامی و ادبی و با استفاده از منابع موجود خوارج، به تحلیل تاریخ خوارج و چگونگی پیدایش و نشو و نما و انتشار آنها در بلاد اسلامی می‌نشیند و همچنین به بررسی عقاید و اندیشه‌ها و بیان فرقه‌های گوناگون و معرفی شخصیت‌های نظامی و سیاسی و فکری و ادبی آنان می‌پردازد. در فصل آخر کتاب نیز خطبه‌ها و سخنان امیرالمؤمنین علیه‌السلام درباره خوارج که در نهج‌البلاغه آمده، به عنوان منبعی مطمئن و بی‌نظیر در جهت شناخت خوارج، با تبویب خاصی، آورده شده است. در واقع، خطبه‌ها و سخنان امام در این زمینه رنجنامه‌های اوست که بر زبانش جاری شده تا به جهانیان اعلام کند که چگونه آن روح بزرگ در قفس تنگ‌نظری‌ها و کج اندیشی‌های مشتی مقدس مآب بی‌شعور محصور شده بود و از دوست و دشمن چه بر سرش آمد... مظلوم بزرگ تاریخ. یعقوب جعفری 1. تاریخ ایران، ترجمه کریم کشاورز، ص168. 2. گلدزیهر: العقیدة والشریعة فی الاسلام، ص191.
پاسخ:
خوارج در تاریخ به چه شکلی رشد کرده است؟
شمشیر جهاد با مشرکان را بر فرق توحید ناب فرود آوردند و تکبیر گویان به جنگ (اللّه اکبر) رفتند و به نام جهاد و تقوا و اسلام‌خواهی و دین‌باوری، مسلمانان و حتی کودکانشان را به تیغ کشیدند و به نام عدالت‌خواهی و حق جویی، حق و عدل را سر بریدند و... علی را کشتند. اینان خوارج هستند: گروه نادان و بی‌شعوری که با تعصب‌های احمقانه خود بزرگترین ضربت را بر پیکر اسلام زدند، آن هم با این باور که تنها مسلمانان واقعی آنها هستند و اسلام در گرو هوس‌هایشان قرار دارد.
خوارج از آغاز پیدایش تا قرنهای متمادی در بطن جامعه اسلامی به کشتار مسلمانان پرداختند و اگر چه پس از شهادت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام بیشتر با حکومت‌های جور جنگیدند، اما به عنوان یک انحراف شدید فکری و یک جریان ضدّ ارزشی خطرناک با کج اندیشی‌های مقدس مآبانه خود آفت جامعه مسلمین بودند. هم اینک نیز گروه خوارج و پیروان اندیشه آنان در گوشه و کنار بلاد اسلامی کم نیستند.
انشعاب خوارج از سپاه امیرالمؤمنین و پیدایش گروه پرخاشگری در جامعه اسلامی که در ستیز با حکومت رسمی و اکثر مسلمانان سنگ تمام گذاشتند و خود را ملتزم به ظواهر نصوص دینی قلمداد کردند، مسأله‌ای نیست که بتوان از کنار آن بی‌اهمیّت گذشت، به خصوص اینکه فکر خارجی‌گری در تاریخ اسلام ماندگار شد و در طول قرون همواره کسانی پیدا شدند که این خط فکری و این مکتب ستیز و پرخاش را دنبال کردند.
پیدایش خوارج و ایستادگی آنها در مقابل کارگزاران رسمی اسلام، آن هم پس از گذشت حدود ربع قرن از رحلت بنیان‌گذار اسلام، در مذاق نویسندگان غربی طعم خاص خود را دارد. آنها برای زیر سؤال بردن اسلام شناخته شده‌ای که اکثریت قاطع مسلمانان از آن طرفداری می‌کنند از خوارج قهرمانانی ساخته‌اند که نه تنها صلابت و شجاعت آنها در میدان‌های جنگ قابل تقدیر است، بلکه اندیشه‌ها و آرمان‌ها و مکتب فکری آنها نیز هم.
ولهاوزن در کتابی که درباره خوارج نوشته است، در جای جای نوشتار خود از خوارج تمجید کرده و تقوای اسلامی و غیرت دینی آنها را ستوده و آنها را قابل مقایسه با Zeloten گروه متعصب یهود که در اورشلیم علیه فریسین قیام کردند می‌داند(1) و در جایی عبداللّه بن وهب راسبی اولین فرمانده خوارج را هم شأن با یعقوب قدیس یکی از حواریون حضرت مسیح که شهید شد می‌انگارد.(2)
جمعی از نویسندگان روسی در کتابی که به نام تاریخ ایران به فارسی منتشر شده است، برای توجیه خوارج، سخنان و افکار به اصطلاح مترقیانه‌ای به خوارج نسبت داده‌اند که خود خوارج از آن بیگانه‌اند و چنین سخنانی را نگفته‌اند. این نویسندگان می‌گویند:
(به گفته خوارج، دولت اسلامی یعنی خلافت، باید طوری سازمان یابد که جمله مسلمانان با حقوق مساوی یک جامعه دینی را تشکیل دهند و در میان اعضای این جامعه تفاوت شدید از لحاظ تقسیم آن به غنی و فقیر وجود نداشته باشد... زمین باید ملک
1. الخوارج و الشیعه، ص41.
2. همان، ص47.
جامعه اسلامی باشد).(1)
همچنین گلدزیهر مستشرق معروف، ضمن تعریف از افکار دموکراتیک خوارج و آزاداندیشی آن ها از اینکه بعضی از نویسندگان اروپایی به خوارج لقب (پاکان اسلام) داده‌اند خوشش می‌آید.(2)
چنین داوری‌هایی درباره خوارج سوءِظن شدید ما را نسبت به این نویسندگان برمی انگیزد و ما را در اصالت تحقیقات آنان دچار تردید می‌سازد.
کتابی که پیش رو دارید، با تکیه بر منابع فراوان تاریخی و حدیثی و کلامی و ادبی و با استفاده از منابع موجود خوارج، به تحلیل تاریخ خوارج و چگونگی پیدایش و نشو و نما و انتشار آنها در بلاد اسلامی می‌نشیند و همچنین به بررسی عقاید و اندیشه‌ها و بیان فرقه‌های گوناگون و معرفی شخصیت‌های نظامی و سیاسی و فکری و ادبی آنان می‌پردازد. در فصل آخر کتاب نیز خطبه‌ها و سخنان امیرالمؤمنین علیه‌السلام درباره خوارج که در نهج‌البلاغه آمده، به عنوان منبعی مطمئن و بی‌نظیر در جهت شناخت خوارج، با تبویب خاصی، آورده شده است.
در واقع، خطبه‌ها و سخنان امام در این زمینه رنجنامه‌های اوست که بر زبانش جاری شده تا به جهانیان اعلام کند که چگونه آن روح بزرگ در قفس تنگ‌نظری‌ها و کج اندیشی‌های مشتی مقدس مآب بی‌شعور محصور شده بود و از دوست و دشمن چه بر سرش آمد... مظلوم بزرگ تاریخ.
یعقوب جعفری
1. تاریخ ایران، ترجمه کریم کشاورز، ص168.
2. گلدزیهر: العقیدة والشریعة فی الاسلام، ص191.
- [سایر] نحوه پیدایش خوارج به چه شکلی بوده است؟
- [سایر] آیا دلیل امام علی-ع از پذیرفتن حکمیت اجبار خوارج و تهدید جان امام توسط خوارج بود یا چیز دیگر؟
- [سایر] خوارج در کجا به چگونه شکل گرفت؟
- [آیت الله سیستانی] آیا ذبیحه خوارج حلال است ؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا ذبیحه خوارج حلال است؟
- [سایر] خوارج چگونه بوجود آمده است لطفا بیان کنید؟
- [سایر] پیدایش خوارج و رواج آنها چگونه بوده است؟
- [سایر] ویژگی های خوارج و مشخصات شناسایی آنها چیست؟
- [سایر] خوارج در چه جنگی بوجود آمدند و چگونه می باشند؟
- [سایر] نقطه اشتراک وهابیت و خوارج چیست؟
- [آیت الله مظاهری] معاملات هرمی که هر روزی به شکلی عرضه می‌شود، حرام است و درآمدهای حاصل از آن مشروع نمیباشد.
- [آیت الله اردبیلی] هر جنس و مالی که یک بار خُمس آن داده شود، دیگر خُمس به آن تعلّق نمیگیرد، مگر این که رشد کرده یا قیمت آن افزایش یابد که مقدار رشد کرده یا افزایش یافته، متعلّق خمس است؛ ولی اگر رشد قیمت بر اثر کاهش ارزش پول باشد به گونه‌ای که درآمد و غنیمت محسوب نشود خُمس آن لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اختلاط زن و مرد در مراکز و مجامع عمومی به شکلی که در معرض فساد و گناه قرار بگیرند، جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی چیزی را غصب کند و آن چیز در دست او رشد و نموّ پیدا کند، همه آن متعلّق به صاحب مال است؛ مثلاً اگر نهالی را غصب کند و در زمین خود بکارد، درخت هرچه رشد و نموّ پیدا کند متعلّق به صاحب نهال است و غاصب اجرت زمین را طلبکار نیست؛ همچنین اگر پیوندی را غصب کند و به درخت خود پیوند بزند، بنابر اقوی نموّ و میوه آن برای صاحب پیوند است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مالک گاو، گوسفند، شتر، طلا و نقره در بین سال بالغ شود، اوّل سال او برای تعلّق زکات، از تاریخ بلوغ او حساب می‌شود.
- [آیت الله بهجت] افراد تمام مذاهب مختلفی که محکوم به اسلام هستند، همه از یکدیگر ارث میبرند، چه حق باشند چه باطل، مگر غُلاة و خوارج و نواصب و منکرین ضروری دین، که محکوم به کفرند و از مسلمان ارث نمیبرند، ولی مسلمان از آنها ارث میبرد چنانکه از کافر ارث میبرد.
- [آیت الله اردبیلی] پس از آن که کودک دختر باشد یا پسر به سنّ بلوغ و رشد فکری و جسمی رسید، حقّ حضانت پایان میپذیرد و هیچ کس، حتّی پدر و مادر، حقّ حضانت بر او را ندارند.
- [آیت الله بهجت] روییدن مو اگر بهسبب معالجه و استعمال دارو باشد، بنابر اظهر نشانه بلوغ نیست، مگر آنکه معالجه از قبیل تقویت و تفریحات باشد که در رشد قوه بدنی مؤثر است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود، یا حکم ضروری دین یعنی حکمی را که مسلمانان جزء دین اسلام می دانند مثل واجب بودن نماز و روزه انکار کند، در صورتی که منکر شدن آن حکم، به انکار خدا یا پیغمبر برگردد مرتد می شود، و همچنین است اگر از خوارج و نواصب و غلات گردد.
- [آیت الله جوادی آملی] .داد و ستد غوره, پیش از چیدن از درخت، همچنین معامله سایر میوه ها, مانند خرما، آلو و ... که به رشد کامل نرسیدهاند, صحیح است . البته مقدار همه اینها باید معلوم باشد.