نماز و روزه در دین یهود چگونه است؟
در تمام ادیان الهی دستور العمال های بندگی و عبادت خداوند، که به آنها احکام یا شرعیّات گفته می شود وجود دارد، هر چند از حیث کیفیّت و کمیّت متفاوت بوده اند. و از جمله آن احکام، نماز و روزه است که از قوانین شرعی ادیان الهی محسوب می شوند .
امّا در رابطه با چگونگی و کمیّت نماز و روزه دین یهود باید گفت: نماز و روزه در آیین یهود همانند دین مقدّس اسلام نیست، که به صورت مفصّل در کتب فقهی و حدیثی مسلمانان ذکر شده است، بلکه در کتب یهودیان و مسلمانانی که در رابطه با احکام و شرعیّات یهود تحقیقاتی انجام داده اند به صورت خلاصه و بدون اشاره به جزئیّات ذکر گردیده است. که ذیلاً به آنها اشاره می شود:
1. نماز: یهودیها روزی سه بار نماز می خوانند[1] و در بعضی از کتب خود به چگونگی و اوقات نماز پرداخته اند که به قرار زیر می باشد:
برای هر فرد یهودی لازم است که روزی سه نوبت نماز بخواند: الف: نماز اوّل یا نماز سحری (شحریت) از سحرگاه تا طلوع خورشید خوانده می شود. در این نماز دست دعا به سوی خداوند یکتا دراز شده و از او می خواهند که به آنها سلامتی و روزی و عقل و فهم عطا کند.
ب: نماز دوّم (مینحا) از نیم بعد از ظهر تا پیش از غروب خورشید خوانده می شود .
ج: نماز سوّم ( عرویت) که بعد از غروب آفتاب تا نیمة شب خوانده می شود.
این سه تا نماز از نمازهای یومیّة یهودیان است. امّا نمازهایی هم هست که در روزها و اعیاد مخصوص می خوانند. مانند نماز (سوسف) که در روزهای شنبه و اعیاد دینی که بعد از نماز سحر با خواندن فصلی از تورات آن را بجا می آورند. [2]
و برای نمازهای خود شرایطی هم ذکر می کنند که در موقع خواندن نماز این شرایط باید رعایت شود:
1. اذکار مخصوص در نماز باید بدون فاصله گفته شود.
2. هنگام خواندن نماز باید پاها به هم چسبیده شود و چشمها به پائین نگاه کند یا به کتابی که در دست دارد.
3. اگر کتابی در دست ندارد باید دستها را روی پائین سینه روی هم بگذارد.
4. به چیزی یا به کسی تکیه نکند. و از جلو او کسی عبور نکند.
5. نه سلام دهد و نه جواب سلام و غیر اینها.
و می گویند هر نمازی مورد قبول خداوند است ولی بهتر است که نماز به صورت جماعت خوانده شود و در جماعت باید حداقل ده مرد عاقل یهودی حضور داشته باشند، و بعضی از نماز ها را فقط با جماعت می خوانند که غیر از نمازهای یومیه است[3].
2. روزه: روزه داشتن قوم یهود به پرهیز از غذا و آب محدود نمی باشد و با لوازم و شعائر دیگر تؤام بوده که به آنها اشاره می شود:
الف: با قربانی.
ب: با دعا، اعتراف به گناه و توبه.
ج: با پلاس پوشیدن و خاک یا خاکستر بر سر نهادن.
د: با قرائت تورات.
امّا ایام روزه داری در دین یهود، بر اساس یک طبقه بندی به سه طبقة اصلی تقسیم می شود:
1. روزه های حکم شده در کتاب مقدس:
الف: روزة یوم کیپور یا روزة کفاره، که مطابق تفسیر علمای یهود، آیه29 تا 31 باب 16 سفر لاویان اشاره به آن دارد.
ب: روزة روز نهم از ماه(آو)، به مناسبت یاد کرد مصیبت ویرانی بیت المقدّس.
ج: روزة روز هفدهم ماه (تموز)، به مناسبت رخنة دشمنان یهود به شهر اورشلیم.
د: روزة روز دهم ماه (طوت)، در یادبود محاصرة شهر اورشلیم توسط پادشاه بابل.
ه: روزة روز سوّم ماه (تیشری)، موسوم به روزة جه لیا.
و: روزه روز سیزدهم از ماه آذار، موسوم به روزه استر[4].
2. روزه های تعیین شده توسط ربی ها: ربی ها و علمای یهود روزه هایی را، بویژه برای تقویت روح معنوی مردم مشخص کرده اند.
الف: دوره ده روزة توبه و تأدیب نفس، از روز اوّل ماه (تیشری) تا دهم (تیشری).
ت: اوّلین دوشنبه پس از عید فصح و سکوت.
ج: روزه در طول سه هفته سوگواری، از 17 ماه تموز تا نهم ماه (آو).
د: روزة آخر هر ماه موسوم به یوم کیپور کوچک.
ه: روزة نخست زادة پسر، این روزه نمادی از تقدیس نخست زادة یهودی.
و: روزه گرفتن به منظور یا دکرد وقایع تاریخی که در طول تاریخ یهود اتّفاق افتاده است.
3. روزه هایی که شخصی است. این روزه ها وقت مشخصی ندارد و با توجّه به رخداد پیش آمده برای افراد از سوی آنها روزه گرفته می شود. مانند:
الف: سالگرد فوت والدین یا معلم.
ب: روزة عروس و داماد در روز ازدواج تا هنگام مراسم.
ج: اگر صفحه ای از اسفار خمسه در حضور کسانی به زمین افتد، افراد حاضر یک روز روزه می گیرند[5].
د: در روزة میثنائی، اعضای دادگاه ها، روزی که حکم مرگ کسی را صادر می کردند روزه می گرفتند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. نیایش روزانة یهود، سیدور، یشارم، ترجمه: دکتر یونس حمامی.
2. احکام و مقدّرات حضرت موسی علیه السلام- لوی، حبیب.
3. اصل و نسب دینهای ایران باستان، عبدالعظیم، رضایی.
پی نوشت ها:
1. آل اسحاق، مذاهب و ادیان، انتشارات حوزة علمیة. 1357 شمسی، جلد 1، صفحه 225.
2. فرهنگ و بینش یهود (مقطع ابتدائی و متوسطه)، ناشر: تعلیمات دینی کلیمیان، 1382 شمسی، تهران.
3. شرعیّات یهود، به اهتمام: هارا، یدیدیا، آذر حیان، بی نا، و بی تا، صفحه 22 و 25.
4. مبلغی آبادی، عبدالله، تاریخ ادیان و مذاهب جهان تا قرن 20، سینا، قم،1373 شمسی. جلد 2، صفحه 638 -618، ره توشةْ راهیان نور، سازمان تبلیغات اسلامی قم، سال 1376 شمسی، صفحه 206 و 209.
5. همان، صفحه 207، 209 و کتاب تاریخ ادیان و مذاهب جهان، صفحه 637 619 و شرعیّات یهود صفحه 24.
