ازدواج و تشکیل خانواده چه فایده‌ای دارد؟ آیا بهتر نیست خودمان را گرفتار مخارج، دردسرها و مشکلات ازدواج نکنیم؟ آیا واقعاً به زحمتش می‌ارزد؟

ازدواج و تشکیل خانواده چه فایده‌ای دارد؟ آیا بهتر نیست خودمان را گرفتار مخارج، دردسرها و مشکلات ازدواج نکنیم؟ آیا واقعاً به زحمتش می‌ارزد؟

گرچه عوامل بسیاری در کنار آرزوها، ایده‌آل‌ها و تصویری که دختران و پسران از آینده و زندگی مشترک دارند در تصمیم برای ازدواج شان مؤثّر است که برخی از آنها  مانند تغییر در الگوی مسکن و سطح انتظارات خانواده‌ها، واقعی و برخی دیگر ساخته و پرداخته ذهنیات خود جوانان هستند؛ امّا نباید از نظر دور داشت که فرار از قانون طبیعت، ممکن نیست و غریزه و فطرت را نمی‌توان سرکوب کرد.
ازدواج در کنار مشکلات و مسؤولیت‌هایی که به همراه خود دارد اگر با اندیشه و طبق معیارهای صحیح انجام گیرد فواید و منافع مهمی در بر دارد که فرد را وارد دنیایی بسیار زیبا و دلنشین می‌نماید. پاره ای از این فواید عبارتند از:
 
کمالات معنوی
ازدواج، پیوندی مقدس است که عاملی مؤثر در حفظ پاک‌دامنی و طهارت دل‌هاست. رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در این زمینه می‌فرماید:
(الْمُتَزَوِّجُ النَّائِمُ أَفْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ مِنَ الصَّائِمِ الْقَائِمِ الْعَزَبِ؛[1] کسی که ازدواج کرده است، خواب و استراحتش نزد خداوند، از روزه‌داری و شب زنده‌داری افراد مجرد (بدون همسر) با فضیلت‌تر است).
 
عفّت و دوری از گناه
در اثر ازدواج، غریزه جنسی که یکی از قوی‌ترین غرایز انسانی است، در مسیر طبیعی خود قرار می‌گیرد و فرد از گناهانی که به خاطر میل جنسی انجام می‌دهد تا حد زیادی مصون می‌ماند. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره حفظ عفّت به واسطه ازدواج می‌فرماید:
(یَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْکُمُ الْبَاهَ فَلْیَتَزَوَّجْ فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ وَ أَحْصَنُ لِلْفَرْج ؛[2] ای گروه جوانان! هر یک از شما که می‌تواند ازدواج کند، اقدام نماید؛ زیرا ازدواج موجب می‌گردد تا چشم و دامن انسان از گناه باز داشته شود و عفت انسان حفظ گردد).
 
جلب رحمت الهی
خداوند متعال نسبت به برخی کارها و رفتارهای انسان همچون ازدواج عنایت ویژه‌ای دارد و رحمت خود را بر افراد دارای همسر نازل می‌کند. پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره نزول رحمت الهی به همسرداران فرمود:
(یُفْتَحُ أَبْوَابُ السَّمَاءِ بِالرَّحْمَةِ فِی أَرْبَعِ مَوَاضِعَ عِنْدَ نُزُولِ الْمَطَرِ وَ عِنْدَ نَظَرِ الْوَلَدِ فِی وَجْهِ الْوَالِدِ وَ عِنْدَ فَتْحِ بَابِ الْکَعْبَةِ وَ عِنْدَ النِّکَاحِ؛[3] درهای رحمت الهی در چهار زمان به طور ویژه گشوده می‌شود؛ در موقع بارش باران، در موقع نگاه کردن فرزند به چهره والدین و موقع باز شدن درب خانه کعبه و موقع نکاح و وصلت زناشویی).
 
احساس انس و آرامش
یکی از نیازهای طبیعی انسان، انس، مودّت و الفت است، به گونه‌ای که تنها زندگی کردن برایش بسیار دردناک است؛ بنابراین به کسی نیاز دارد که غم خوار و راز نگه دارش باشد تا با او انس گرفته، درد دل کند و رازهایش را در میان بگذارد تا از دلجویی ها و غم خواری هایش بهره مند گشته و بدین وسیله آسودگی و آرامش خاطر پیدا کند.
در این میان بهترین فردی که می تواند این نیاز طبیعی را تأمین کند، همسر انسان است؛ زیرا همه محبت ها و دوستی ها، موقت و محدود می باشند جز دوستی و محبت زن و شوهر که چون یک واحد را تشکیل داده و هدفی مشترک دارند و بیش از هر فرد دیگری به یکدیگر نیازمندند، دائم و غیر محدود است. خداوند متعال در این زمینه می فرماید:
(وَ مِنْ ءَایَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکمُ مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُواْ إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً  إِنَّ فی ذَالِکَ لاََیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُون)؛[4]
(و از نشانه های او اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد در این نشانه هایی است برای گروهی که تفکّر می کنند).
 
تولید نسل
یکی از ثمرات بزرگ ازدواج، بقای نسل بشریت است که مطابق هدف آفرینش است؛ زیرا تولید و پرورش انسان های خداپرست و نیکوکار، مطلوب خدای جهان آفرین است. همسران جوان از طریق فرزنددار شدن موجب پیوند بین نسل‌ها می‌گردند و با پرورش فرزندان صالح و مؤمن، در اصلاح جامعه انسانی شریک می‌شوند و روح بندگی خالق متعال را که هدف اساسی خلقت انسان است، در عرصه گیتی گسترش می‌دهند. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید:
(تَنَاکَحُوا تَنَاسَلُوا أُبَاهِی بِکُمُ الْأُمَمَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ؛[5] ازدواج کنید تا صاحب فرزند شوید. قطعاً من به زیادی شما در روز قیامت بر امت‌های دیگر مباهات می‌کنم).
 
سلامت و امنیت اجتماعی
ازدواج و تشکیل خانواده، برای سلامت و امنیت جامعه مفید است و زمینه ارتکاب جرم و بزه‌کاری را کم می‌کند.
اگر بنیاد خانواده ها مستحکم باشد و جوان ها به موقع ازدواج کنند و به کانون گرم خانواده دلبسته باشند به  طور محسوس از فساد، ولگردی، بی بندوباری، طغیان، قتل و سرقت، جنایت و ناامنی، تجاوز، انحراف، اعتیاد و خودکشی کاسته خواهد شد؛ زیرا چنان که آمار نشان می دهد اکثر این امور از افرادی سرمی زند که از وجود کانون گرم خانوادگی محرومند.
در یک تحقیق میدانی که بر 500 تن از جوانان انگلستان انجام گرفت، این نتیجه به دست آمد که جوانان پس از ازدواج و تشکیل خانواده، کمتر به انجام اعمال مجرمانه روی می‌آورند و خلاف‌کاری و جرم در آنان کاهش می‌یابد و در مقابل، افرادی که مجردند به اعمال خلاف و بزه‌کاری اجتماعی بیشتری روی می‌آورند و زمینه کارهای ناهنجار در آنان بیشتر است.[6]
 
رشد و شکوفایی استعدادها
ازدواج زمینه بروز خلاقیت‌ها و موفقیت‌ها را در همسران افزایش داده و موجب می‌شود تا فضایل اخلاقی و انسانی در آنان به فعلیت برسد. وقتی از مرد خانواده انتظار می‌رود تا هنگام ضرورت برای حمایت از خانواده خویش، ایستادگی کند؛ این انتظار روحیه دفاع و جوانمردی را در او تقویت خواهد کرد.
همچنین به وجود آمدن شرایط مادری برای زنان، موجب می‌شود تا با تحمل مشکلات فرزندپروری و شوهر‌داری، به کمال روحی بیشتری رسیده و روح خود را در اثر شکیبایی و ایثار بالنده کنند تا از طریق مسؤولیتی که در خانه و خانواده دارند، به تلاش بیشتر روی آورده و استعدادهای خود را برای اداره مناسب خانواده به کار گیرند و به موفقیت بیشتری نایل آیند.
پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
(زَوِّجُوا أَیَامَاکُمْ فَإِنَّ اللَّهَ یُحْسِنُ لَهُمْ فِی أَخْلَاقِهِمْ وَ یُوَسِّعُ لَهُمْ فِی أَرْزَاقِهِمْ وَ یَزِیدُهُمْ فِی مُرُوَّاتِهِمْ؛[7] به جوانان خود، همسر دهید، به درستی که خداوند در سایه همسر اخلاق‌شان را نیکو می‌کند، رزق‌شان را زیاد می‌کند و جوانمردی آنان را زیاد می‌کند).
 
رشد اقتصادی
همسران جوان به دلیل احساس مسؤولیت بیشتر و به دلیل اینکه خود را مدیر خانواده می‌دانند بعد از ازدواج تلاش بیشتری در راستای رشد اقتصادی خویش و تأمین مایحتاج زندگی و تهیه مسکن و غیره می‌نمایند. انسان‌ها به طور ذاتی به گونه‌ای هستند که تا فشار اجتماعی و نیازهای زندگی وجود نداشته باشد، کمتر به تلاش و کوشش مبادرت می‌کنند و لذا پسر و دختر تا زمانی که خانه پدرشان هستند و از جیب پدر، هزینه می‌کنند، کمتر به فکر مسایل اقتصادی، پس انداز و توسعه زندگی هستند.
وقتی ازدواج می‌کنند و مسؤولیت خانواده و فرزندان را به دوش می‌گیرند، زمینه تلاش و فعالیت در آنان بیشتر شده و به صورت طبیعی امکانات زندگی نیز در سایه تلاش و کوشش، توسعه پیدا می‌کند. علاوه بر این‌، افراد دارای همسر، مورد عنایت افراد جامعه بوده و به طور معمول در مراکز اقتصادی و کاری، به این‌ها اعتماد بیشتری دارند و کار را به این‌ها واگذار می‌کنند.
همچنین از عوامل بسیار مهم در رشد اقتصادی افراد دارای همسر و خانواده، عنایت ویژه خداوند به اینها می‌باشد تا جایی‌که خداوند متعال رزق و روزی این افراد را تضمین نموده است،‌ آن‌جا که می‌فرماید:
(وَ أَنکِحُواْ الْأَیَامَی  مِنکمُ  وَ الصَّالِحِینَ مِنْ عِبَادِکمُ  وَ إِمَائکُمْ  إِن یَکُونُواْ فُقَرَاءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ  وَ اللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیم )؛‌[8]
(مردان و زنان بی همسر خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی نیاز می سازد خداوند گشایش دهنده و آگاه است) .

پی نوشت ها
[1]. محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار، ج100، ص221، ح25.
[2]. حسین نوری، مستدرک  الوسائل، ج 14، ص153، ح 16350.
[3]. همان، ج 14، ص 152، ح 16343.
[4]. روم، آیه 21.
[5]. حسین نوری، مستدرک  الوسائل، ج 14، ص153، ح 16346.
[6]. علی‌احمد پناهی، همسرداری، ص20.
[7]. محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار، ج100، ص222، ح38.
[8]. نور، آیه 32.