روحانی شهرمون واسم استخاره کرد، گفت خیر اومد واسه ازدواج، خوب خیر یعنی مصلحت و حکمت و رضایت خدا، از طرفی حافظ که فالش تا حالا به من اشتباه نگفته، گفته که در آینده دچار مشکل میشی، این یعنی خدا مصلحت میدونه ازدواج کنم اما بعد یه مدت طلاق بگیرم، آیا من دچار مشکل میشم، درسته؟
پرسشگر محترم، خوب است بدانید، پیش بینی آینده بر اساس فال، نه مورد قبول دین است و نه امضای عقل پای آن نشسته است. به چه دلیل گمان می‌کنید همیشه درست همان اتفاقی می‌افتد که در فال آمده؟ گاهی تقویت چنین توهمی به شایعاتی است که دهان به دهان می‌گردد و علاقه بجای مردم به حضرت حافظ ، به این داستان دامن می‌زند. هرچند ممکن است تصادفا مواردی هم پیش بیاید که با برداشت از شعر، موافق باشد اما این امر اتفاقی، دلیلی قانع کننده است برای مختل کردن زندگی عادی و گرفتار شدن به مشکلاتی روحی؟ اگر حافظ نبود، دنیا و آخرتمان را به کجا می‌بردیم؟! خدای حکیم آنچه برای یک زندگی آرام و سالم دنیوی و آخروی لازم است در اختیار انسان قرار داده است : وحی و عقل. اگر این دو را توشه اندیشه و رفتار خود نماییم، قطعاً هیچ ابهامی در مسیر زندگی نخواهیم داشت و جز سعادت و لذت نصیبمان نخواهد شد.
حال، کمی بیشتر در مورد فال با شما سخن خواهیم گفت :
1-اصل فال زدن به حافظ و مانند آن بدون مبنا قرار دادن آن در امور زندگی و اعتقاد به ترتب اثری خاص بر آن اشکالی ندارد.
2- در مورد دیوان حافظ و یا مثنوی و بعضی کتاب های دیگر، دلیلی در مورد صحت تفأل به آنها در دست نیست. البته دیوان حافظ و یا مثنوی، به دلیل آن که دارای مفاهیم بسیار متنوع و قابل تفسیرهای گوناگون است، در بسیاری از موارد با معنویات فرد نوعی انطباق حاصل می کند. آنچه که در این بین توجه به آن لازم است، پرهیز از معتقد شدن به نتیجه تفأل است؛ چرا که نوعا اعتقاد به مضامین آنها، زمینه را برای بروز همان معتقدات، ایجاد میکند.
3- تفال به اشعار حافظ و ...اگر فقط در حد خواندن شعر او است که وقتی که شخص دلتنگ شده و دوست دارد اشعاری از حافظ بخواند اشکال ندارد اما اگر فال می‌گیرد که مبنای کار و اقدام یا اقدام نکردن یا پیش بینی قرار می‌دهد هیچ ارزشی ندارد و فال حافظ و غیر آن در این جهت مساوی است که هیچ کدام خبر از آینده و پیشنهادی به انجام یا عدم انجام کار خاصی نمی‌دهند.
4- آنچه که در برخی روایات آمده است استخاره است که انسان قبل از عمل به کارهای مهم استخاره کند البته استخاره نوعی هدایت غیر مستقیم الهی است و هدایت مستقیم همان ارشاد و هدایت عقل و قلب است که انسان با عقل و قلب خود بفهمد که کاری که جزء مباحات الهی است یعنی جزء حرامها و واجبات نیست آیا برای او مفید هست یا نه؟
5- بنابراین فال گیری با حافظ یا شاه نعمت الله ولی و ... ارزشی برای انجام یا انجام ندادن کار یا پیش بینی آینده ندارد.
اما در مورد استخاره :
پرسشگر محترم، توجه داشته باشید که انسان موجودی دارای عقل و اختیار است و برای تصمیم گیری خود بهتر است به صورت یک اصل از آگاهی خود و اطرافیان خود با مشورت استفاده کند و برای انتخاب هایش تحقیق و مشورت و تعقل را اصل قرار دهد. قرآن کریم هم می گوید : وشاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوکل علی الله. مشورت کنید و سپس با توکل به خداوند دست به انتخاب و تصمیم گیری بزنید؛ ولی گاهی از مواقع با تمام دقتی که انسان به خرج می دهد و مشورت و تحقیق می کند، باز دچار حیرت می شود و نمی تواند تصمیم بگیرد، در این موارد استخاره و طلب خیر از خداوند بسیار راهگشا است و برای تصمیم گیری به انسان کمک فراوان می کند که مورد تایید روایات اسلامی نیز هست. در صورتی که منظور شما از استخاره و مشورت با خداوند، تفال و پی بردن به عاقبت کارتان بوده است، این کار در روایات نهی شده است. برای روشن شدن مسئله توجه شما را به نکاتی جلب می نمائیم :
- در انجام کارها، به ویژه کارهایی که از اهمیت ویژه ای برخوردارند مانند ازدواج، بهترین راه استفاده از نیروی عقل و اندیشه است که خداوند در ما به ودیعه گذارده و باید از آن استفاده کنیم.
- برای اینکه در بکارگیری نیروی عقل و اندیشه دچار لغزش نشویم باید با موازین شرعی و معیارهای دینی آشنا باشیم و در صورت آشنا نبودن مسئله را با کارشناسان دینی در میان بگذاریم و نظر شارع را از آنها پیرامون مسئله ای که با آن درگیر هستیم سؤال کنیم. - علاوه بر به کارگیری نیروی عقل و اندیشه و در نظر گرفتن معیارها و ارزش های دینی باید در اطراف آن موضوع قدری مطالعه نیز داشته باشیم. مثلاً در امر ازدواج که از تصمیم گیری های مهم زندگی است، مطالعه بعضی از کتابهایی که در مورد انتخاب همسر و معیارهای صحیح ازدواج می باشد، راهگشاست چرا که رهنمودهای مفیدی را جمع آوری کرده اند.
- بعد از طی مراحی که بیان شد نوبت می رسد به استفاده کردن از عقل و اندیشه و تجارب و اطلاعات افراد مجرب و کارشناس؛ به عبارت دیگر باید با افراد کارشناس مشورت کنیم.
- اگر ما در انجام کارهای خود مراحلی که بیان شد را طی کنیم معمولاً در بیشتر مسائل به یک نتیجه اطمینان آور می رسیم و می توانیم با توکل به خداوند و استمداد از او، کار خود را شروع کنیم و نیازی به استخاره کردن نیست؛ زیرا ما هم از عقل و هم از معیارهای دینی و هم از نظر کارشناسی افراد مطلع و مجرّب استفاده کرده ایم و همه آنها اتفاق نظر داشته اند که انجام این کار به صلاح شما هست پس انجام بده یا به صلاح شما نیست پس انجام نده.
- گاهی اوقات ممکن است ما علیرغم اینکه همه راه های ممکن را رفته ایم باز هم دچار تردید شویم و اطمینان لازم را برای انجام آن کار یا ترک آن بدست نیاوریم؛ در اینجا استخاره می کنیم یعنی از خداوند طلب خیر می کنیم. در واقع نقش استخاره در اینجا اینست که از نظر روانی یک حالتی را در ما ایجاد می کند که کار را با یک جدیت و اطمینان بیشتری انجام دهیم یا اینکه اگر انجام آن به صلاح ما نیست با اطمینان بیشتر آن را رد کنیم و دیگر دچار وسوسه های فکری که ای کاش این کار را انجام نداده بودم یا انجام داده بودم نشویم. زیرا همه راه هایی که ممکن است رفته ایم و همه آنها اتفاق نظر بر این دارند که مثلاً فلان کار را انجام بده. حالا اگر ما آن کار را انجام دادیم و احتمالاً با مشکلاتی مواجه شدیم دیگر خودمان را سرزنش نمی کنیم که چرا من این کار را انجام دادم ای کاش انجام نداده بودم و بالعکس.
پرسشگر محترم، یگانه راهی که انسانها را به مقصد بلند موفقیت‌های مادی و معنوی خواهد رساند، عمل به آموزه‌های دین و عقل پاک است.
باز هم با ما بگویید.
نویسنده : گروه روانشناسی پرسمان
