اعتکاف از چه زمانی آغاز شد؟ قرآن می فرماید: (وَ عَهِدْنا إِلی إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ)؛ (و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و مجاوران و رکوع کنندگان و سجده کنندگان، پاک و پاکیزه کنید) بقره (2)، آیه 125. مراسم اعتکاف، به زمان حضرت ابراهیم علیه السلام بر می گردد و بعد از او، در بعضی از شریعت ها و در زندگی برخی از صالحان - حضرت مریم و زکریا (سلاماللهعلیهما)- به چشم می خورد. با ظهور دین اسلام، این امر شکل تازه ای به خود گرفت و در میان مسلمانان، به عنوان یک عبادت مستحب با آداب و شرایط خاص رایج شد. پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآله) همه ساله در ماه رمضان - به ویژه دهه آخر آن - اعتکاف می کرد و دستور می داد رختخوابش را برچینند و چادری در مسجد بر پا کنند و همیشه می فرمود: (ده روز اعتکاف در ماه رمضان، برابر با دو حج و دو عمره است) (اعتکافُ عشرٍ فِی شَهْرِ رَمَضان یَعْدُلُ حَجَّتَیْنِ وَ عُمْرَتَیْنِ). امام حسن و امام حسین (علیه السلام) نیز به سنت اعتکاف عمل نموده و آن را زنده نگاه می داشتند. در حدیث آمده که امام حسن (علیه السلام) با آنکه در حال اعتکاف بودند، برای رفع حاجت برادر دینی خود اقدام و او را از مشکل مالی نجات دادند. بحارالانوار، ج 94، ص 129. امام صادق (علیه السلام) نیز مانند نبی اکرم (صلی الله علیه وآله و سلم) در مسجدالنبی معتکف می شدند. همان، ج 47، ص 53. اعتکاف در دوران غیبت امام زمان(عج) نیز ادامه داشته به ویژه در عصر صفوی که در سایه تلاش های عالمان دینی در شهرهای ایران رونق خاصی یافته است اعتکاف سلوک منتظران، زیر نظر حضرت آیةاللَّه مظاهری، ص 19. و اکنون در بسیاری از شهرهای کشورمان در روزهای 13، 14 و 15 ماه رجب (ایام البیض) برگزار می شود. (احکام اعتکاف، سیدمجتبی حسینی، کد: 3/500034)
اعتکاف از چه زمانی آغاز شد؟
اعتکاف از چه زمانی آغاز شد؟
قرآن می فرماید: (وَ عَهِدْنا إِلی إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ)؛ (و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و مجاوران و رکوع کنندگان و سجده کنندگان، پاک و پاکیزه کنید) بقره (2)، آیه 125.
مراسم اعتکاف، به زمان حضرت ابراهیم علیه السلام بر می گردد و بعد از او، در بعضی از شریعت ها و در زندگی برخی از صالحان - حضرت مریم و زکریا (سلاماللهعلیهما)- به چشم می خورد. با ظهور دین اسلام، این امر شکل تازه ای به خود گرفت و در میان مسلمانان، به عنوان یک عبادت مستحب با آداب و شرایط خاص رایج شد.
پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآله) همه ساله در ماه رمضان - به ویژه دهه آخر آن - اعتکاف می کرد و دستور می داد رختخوابش را برچینند و چادری در مسجد بر پا کنند و همیشه می فرمود: (ده روز اعتکاف در ماه رمضان، برابر با دو حج و دو عمره است) (اعتکافُ عشرٍ فِی شَهْرِ رَمَضان یَعْدُلُ حَجَّتَیْنِ وَ عُمْرَتَیْنِ).
امام حسن و امام حسین (علیه السلام) نیز به سنت اعتکاف عمل نموده و آن را زنده نگاه می داشتند.
در حدیث آمده که امام حسن (علیه السلام) با آنکه در حال اعتکاف بودند، برای رفع حاجت برادر دینی خود اقدام و او را از مشکل مالی نجات دادند. بحارالانوار، ج 94، ص 129.
امام صادق (علیه السلام) نیز مانند نبی اکرم (صلی الله علیه وآله و سلم) در مسجدالنبی معتکف می شدند. همان، ج 47، ص 53.
اعتکاف در دوران غیبت امام زمان(عج) نیز ادامه داشته به ویژه در عصر صفوی که در سایه تلاش های عالمان دینی در شهرهای ایران رونق خاصی یافته است اعتکاف سلوک منتظران، زیر نظر حضرت آیةاللَّه مظاهری، ص 19. و اکنون در بسیاری از شهرهای کشورمان در روزهای 13، 14 و 15 ماه رجب (ایام البیض) برگزار می شود. (احکام اعتکاف، سیدمجتبی حسینی، کد: 3/500034)
- [آیت الله خوئی] در آغاز اخبار رادیو یک نوع صداهایی به نام آغاز پخش اخبار نواخته میشود گوش نمودن آن چه حکمی دارد؟
- [سایر] آغاز و پایان هوسرانی چیست؟
- [سایر] آغاز و فرجام لجاجت چیست؟
- [سایر] غذایمان را به چه چیزی آغاز کنیم؟
- [سایر] حجاب از چه زمانی آغاز شده است؟
- [سایر] آمیزش در آغاز شب چه خطری دارد؟
- [سایر] برای آمیزش از کجا باید آغاز کرد؟
- [سایر] آیا با دیپلماسی فعال می توانستیم کاری کنیم که جنگ آغاز نشود؟اگر ما در عرصه دیپلماتیک کمی پختهتر بودیم میتوانستیم جلوی آغاز جنگ را بگیریم؟
- [سایر] سلام خدمت استاد خوبم آقای مرادی یا علی گفتیم عشق آغاز شد... میلاد با سعادت امام علی (ع) بر شما و بر تمامی پیروانش مبارک باد پیشاپیش روز پدر را به شما تبریک و شادباش میگویم. خصوصی:(امشب دارم میرم برای اعتکاف عجزانه درخواست میکنم دعا کنید بیشترین استفاده را از این روزهای سرشار از خیر و برکت ببرم) التماس دعا یازهرا(س)
- [آیت الله نوری همدانی] آیا انسان میتواند از آغاز هنگام نیت شرط کند که اگر برایش اتفاقی افتاد، یا مشکلی پیش آمد â مثلا بگوید اگر هوا سرد شد â اعتکاف را رها میکنم حتی در روز سوم؟ آیا لازم است اتفاق یا مشکل خاصی را در نظر بگیرد یا نیازی نیست؟
- [آیت الله سیستانی] - انسان میتواند از آغاز هنگام نیتِ اعتکاف در غیر اعتکافِ واجبِ معین شرط کند که اگر مشکلی پیش آمد اعتکاف را رها کند. بنابراین وی میتواند با قرار دادن این شرط، در وقت پیش آمدن مشکل و مانع، اعتکاف را رها کند و اشکالی هم ندارد حتّی در روز سوّم، اما اگر معتکف شرط کند بدون عارض شدن هیچ سببی بتواند اعتکاف را قطع نماید، صحّت چنین شرطی، محلّ اشکال است. شایان ذکر است قرار دادن شرط مذکور (شرط رها کردن اعتکاف در اثنای آن) بعد از شروع اعتکاف یا قبل از شروع آن صحیح نیست بلکه باید همزمان و مقارن با نیت اعتکاف باشد.
- [آیت الله سیستانی] - آغاز زمان اعتکاف، اذان صبح روز اوّل است و انتهای آن بنا بر احتیاط واجب، تا اذان مغرب روز سوّم است و در محقّق شدن اعتکاف، سه روز تلفیقی کافی نیست یعنی فرد نمیتواند بعد از اذان صبح روزِ اوّل معتکف شود هرچند نقصان روز اوّل را از روز چهارم جبران نماید، مثل اینکه معتکف از اذان ظهر روز اوّل تا اذان ظهر روز چهارم در مسجد بماند. اموری که در اعتکاف معتبر است
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر اعتکاف کننده یکی از مبطلات اعتکاف را سهوا انجام دهد صحت اعتکاف محل اشکال است
- [آیت الله اردبیلی] اگر سهوا یکی از مبطلات اعتکاف را انجام دهد، اعتکاف او باطل نمیشود.
- [آیت الله سیستانی] - در اعتکاف، بلوغ شرط نیست و اعتکافِ بچه ممیّز هم صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه در حال اعتکاف به خرید و فروش بپردازد، معامله او درست و اعتکاف او باطل است.
- [آیت الله سبحانی] نوجوان نابالغ که خوب و بد را تشخیص می دهد، اگر اعتکاف کند، اعتکاف او صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] - در اعتکاف اموری معتبر است: اوّل: معتکف مسلمان باشد. دوّم: معتکف عاقل باشد. سوّم: اعتکاف با قصد قربت انجام شود.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف یکی از محرّمات اعتکاف را سهواً و از روی فراموشی انجام دهد، مطلقاً مبطل اعتکاف نیست.
- [آیت الله سیستانی] - اگر شخص معتکف به وسیله ارتکاب یکی از مُفسداتی که در مسائل پیش بیان شد، اعتکافش را باطل کند، پس اگر اعتکاف واجبِ معین باشد، بنا بر احتیاط واجب باید اعتکاف را قضاء کند، و اگر اعتکاف واجبِ غیر معین باشد مثل آنکه اعتکاف را بدون آنکه در وقت معیّنی باشد نذر کند، واجب است که اعتکاف را دوباره از سر گیرد، و اگر در اعتکاف مستحب باشد و بعد از اتمام روز دوّم اعتکاف را باطل کند، بنا بر احتیاط وجوبی اعتکاف را قضاء کند و اگر قبل از اتمام روز دوم، اعتکاف مستحب را باطل کند، چیزی بر عهده او نیست و قضاء ندارد. دهم: معتکف در مکان اعتکاف باقی بماند و از آن خارج نشود مگر در مواردی که خروج شرعاً جایز است.