اغاز
آغاز به حالتی در مقابل پایان گفته می شود.
حجاب از چه زمانی آغاز شده است؟
اطلاع تاریخی ما آنگاه کامل است که بتوانیم درباره همه مللی که قبل از اسلام بوده اند اظهار نظر کنیم. قدر مسلم این است که قبل از اسلام در میان بعضی ملل حجاب وجود داشته است. از جمله در ایران باستان و در میان قوم یهود و در هند حجاب وجود داشته و از آنچه در قانون اسلام آمده سخت تر نیز بوده است، اما در بعضی مناطق نیز حجاب وجود نداشته است مثل جامعه جاهلی اعراب که حجاب نداشته اند و به وسیله اسلام در عرب پیداشده است. ویل دورانت در صفحه 30 جلد 12 تاریخ تمدن (ترجمه فارسی) راجع به قوم یهود و قانون تلمود می نویسد: (اگر زنی به نقض قانون یهود می پرداخت چنانکه مثلا بی آنکه چیزی بر سر داشت به میان مردم می رفت و یا در شارع عام نخ می رشت یا با هر سنخی از مردان درد دل می کرد یا صدایش آنقدر بلند بود که چون در خانه اش تکلم می نمود همسایگانش می توانستند سخنان او را بشنوند، در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه او را طلاق دهد.) بنابراین حجابی که در قوم یهود معمول بوده است از حجاب اسلامی بسی سخت‌تر و مشکلتر بوده است. در جلد اول تاریخ تمدن صفحه 552 راجع به ایرانیان قدیم می گوید:( پس از داریوش مقام زن مخصوصا در طبقه ثروتمندان تنزل پیدا کرد. زنان فقیر چون برای کار کردن ناچار از آمد و شد در میان مردم بودند آزادی خود را حفظ کردند ولی در مورد زنان دیگر گوشه نشینی زمان حیض که برایشان واجب بود رفته رفته امتداد پیدا کرد و سراسر زندگی اجتماعی شان را فرا گرفت، ... زنان طبقات بالای اجتماع جرات آن را نداشتند که جز در تخت روان روپوش‌دار از خانه بیرون بیایند ... زنان شوهردار حق نداشتند هیچ مردی را ولو پدر یا برادرشان باشد ببینند. در نقشه ایی که از ایران باستان بر جای مانده هیچ صورت زن دیده نمی شود و نامی از ایشان به نظر نمی رسد...) چنانکه ملاحظه می فرمایید حجاب سخت و شدیدی در ایران باستان حکم فرما بوده، حتی پدران و برادران نسبت به زن شوهردار نامحرم شمرده می شده اند. در اسلام نیز با دستور صریح قرآن، حجاب برقرار شد: عایشه همواره زنان انصار را اینچنین ستایش می کرد: (مرحبا به زنان انصار. همینکه آیات سوره نور نازل شد یک نفر از آنان دیده نشد که مانند سابق بیرون بیابد. سر خود را با روسریهای مشکی می پوشیدند. گویی کلاغ روی سرشان نشسته است.)[1] به هر حال گسترش حجاب قبل از اسلام به گونه ای بوده است که عده ای با شناخت اندک از اسلام و عدم توجه به دستور صریح حجاب در قرآن، حتی حجاب مسلمانان را تحت تاثیر ایرانیان و رومیان دانسته اند: (کنت گوبینو) در کتاب سه سال در ایران نیز معتقد است که حجاب شدید دوره ساسانی، در دوره اسلام در میان ایرانیان باقی ماند. او معتقد است که آنچه در ایران ساسانی بوده است تنها پوشیدگی زن نبوده است بلکه مخفی نگه داشتن زن بوده است. مدعی است که خودسری موبدان و شاهزادگان آن دوره به قدری بود که اگر کسی زن خوشگلی در خانه داشت نمی گذاشت کسی از وجودش آگاه گردد و حتی الامکان او را پنهان می کرد زیرا اگر معلوم می شد که چنین خانم خوشگلی در خانه اش هست دیگر مالک او و احیاناً مالک جان خودش هم نبود. به هر حال آنچه مسلّم است این است که قبل از اسلام حجاب در جهان وجود داشته است و اسلام مبتکر آن نیست، اما اینکه حدود حجاب اسلامی با حجابی که در ملل باستانی بود یکی است یا نه، و دیگر اینکه علت و فلسفه‌ای که از نظر اسلام حجاب را لازم می سازد همان علت و فلسفه است که در جاهای دیگر جهان منشأ پدید آمدن حجاب شده است یا نه، محتاج بحث است. * برگرفته از مجموعه آثار استاد شهیدمطهری، ج19، ص386. [1]. تفسیر کشاف ذیل آیه 31 نور.
اطلاع تاریخی ما آنگاه کامل است که بتوانیم درباره همه مللی که قبل از اسلام بوده اند اظهار نظر کنیم. قدر مسلم این است که قبل از اسلام در میان بعضی ملل حجاب وجود داشته است. از جمله در ایران باستان و در میان قوم یهود و در هند حجاب وجود داشته و از آنچه در قانون اسلام آمده سخت تر نیز بوده است، اما در بعضی مناطق نیز حجاب وجود نداشته است مثل جامعه جاهلی اعراب که حجاب نداشته اند و به وسیله اسلام در عرب پیداشده است. ویل دورانت در صفحه 30 جلد 12 تاریخ تمدن (ترجمه فارسی) راجع به قوم یهود و قانون تلمود می نویسد: (اگر زنی به نقض قانون یهود می پرداخت چنانکه مثلا بی آنکه چیزی بر سر داشت به میان مردم می رفت و یا در شارع عام نخ می رشت یا با هر سنخی از مردان درد دل می کرد یا صدایش آنقدر بلند بود که چون در خانه اش تکلم می نمود همسایگانش می توانستند سخنان او را بشنوند، در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه او را طلاق دهد.) بنابراین حجابی که در قوم یهود معمول بوده است از حجاب اسلامی بسی سخت‌تر و مشکلتر بوده است. در جلد اول تاریخ تمدن صفحه 552 راجع به ایرانیان قدیم می گوید:( پس از داریوش مقام زن مخصوصا در طبقه ثروتمندان تنزل پیدا کرد. زنان فقیر چون برای کار کردن ناچار از آمد و شد در میان مردم بودند آزادی خود را حفظ کردند ولی در مورد زنان دیگر گوشه نشینی زمان حیض که برایشان واجب بود رفته رفته امتداد پیدا کرد و سراسر زندگی اجتماعی شان را فرا گرفت، ... زنان طبقات بالای اجتماع جرات آن را نداشتند که جز در تخت روان روپوش‌دار از خانه بیرون بیایند ... زنان شوهردار حق نداشتند هیچ مردی را ولو پدر یا برادرشان باشد ببینند. در نقشه ایی که از ایران باستان بر جای مانده هیچ صورت زن دیده نمی شود و نامی از ایشان به نظر نمی رسد...) چنانکه ملاحظه می فرمایید حجاب سخت و شدیدی در ایران باستان حکم فرما بوده، حتی پدران و برادران نسبت به زن شوهردار نامحرم شمرده می شده اند. در اسلام نیز با دستور صریح قرآن، حجاب برقرار شد: عایشه همواره زنان انصار را اینچنین ستایش می کرد: (مرحبا به زنان انصار. همینکه آیات سوره نور نازل شد یک نفر از آنان دیده نشد که مانند سابق بیرون بیابد. سر خود را با روسریهای مشکی می پوشیدند. گویی کلاغ روی سرشان نشسته است.)[1] به هر حال گسترش حجاب قبل از اسلام به گونه ای بوده است که عده ای با شناخت اندک از اسلام و عدم توجه به دستور صریح حجاب در قرآن، حتی حجاب مسلمانان را تحت تاثیر ایرانیان و رومیان دانسته اند: (کنت گوبینو) در کتاب سه سال در ایران نیز معتقد است که حجاب شدید دوره ساسانی، در دوره اسلام در میان ایرانیان باقی ماند. او معتقد است که آنچه در ایران ساسانی بوده است تنها پوشیدگی زن نبوده است بلکه مخفی نگه داشتن زن بوده است. مدعی است که خودسری موبدان و شاهزادگان آن دوره به قدری بود که اگر کسی زن خوشگلی در خانه داشت نمی گذاشت کسی از وجودش آگاه گردد و حتی الامکان او را پنهان می کرد زیرا اگر معلوم می شد که چنین خانم خوشگلی در خانه اش هست دیگر مالک او و احیاناً مالک جان خودش هم نبود. به هر حال آنچه مسلّم است این است که قبل از اسلام حجاب در جهان وجود داشته است و اسلام مبتکر آن نیست، اما اینکه حدود حجاب اسلامی با حجابی که در ملل باستانی بود یکی است یا نه، و دیگر اینکه علت و فلسفه‌ای که از نظر اسلام حجاب را لازم می سازد همان علت و فلسفه است که در جاهای دیگر جهان منشأ پدید آمدن حجاب شده است یا نه، محتاج بحث است. * برگرفته از مجموعه آثار استاد شهیدمطهری، ج19، ص386. [1]. تفسیر کشاف ذیل آیه 31 نور.
عنوان سوال:
حجاب از چه زمانی آغاز شده است؟
پاسخ:
اطلاع تاریخی ما آنگاه کامل است که بتوانیم درباره همه مللی که قبل از اسلام بوده اند اظهار نظر کنیم. قدر مسلم این است که قبل از اسلام در میان بعضی ملل حجاب وجود داشته است. از جمله در ایران باستان و در میان قوم یهود و در هند حجاب وجود داشته و از آنچه در قانون اسلام آمده سخت تر نیز بوده است، اما در بعضی مناطق نیز حجاب وجود نداشته است مثل جامعه جاهلی اعراب که حجاب نداشته اند و به وسیله اسلام در عرب پیداشده است.
ویل دورانت در صفحه 30 جلد 12 تاریخ تمدن (ترجمه فارسی) راجع به قوم یهود و قانون تلمود می نویسد: (اگر زنی به نقض قانون یهود می پرداخت چنانکه مثلا بی آنکه چیزی بر سر داشت به میان مردم می رفت و یا در شارع عام نخ می رشت یا با هر سنخی از مردان درد دل می کرد یا صدایش آنقدر بلند بود که چون در خانه اش تکلم می نمود همسایگانش می توانستند سخنان او را بشنوند، در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه او را طلاق دهد.)
بنابراین حجابی که در قوم یهود معمول بوده است از حجاب اسلامی بسی سخت‌تر و مشکلتر بوده است.
در جلد اول تاریخ تمدن صفحه 552 راجع به ایرانیان قدیم می گوید:( پس از داریوش مقام زن مخصوصا در طبقه ثروتمندان تنزل پیدا کرد. زنان فقیر چون برای کار کردن ناچار از آمد و شد در میان مردم بودند آزادی خود را حفظ کردند ولی در مورد زنان دیگر گوشه نشینی زمان حیض که برایشان واجب بود رفته رفته امتداد پیدا کرد و سراسر زندگی اجتماعی شان را فرا گرفت، ... زنان طبقات بالای اجتماع جرات آن را نداشتند که جز در تخت روان روپوش‌دار از خانه بیرون بیایند ... زنان شوهردار حق نداشتند هیچ مردی را ولو پدر یا برادرشان باشد ببینند. در نقشه ایی که از ایران باستان بر جای مانده هیچ صورت زن دیده نمی شود و نامی از ایشان به نظر نمی رسد...)
چنانکه ملاحظه می فرمایید حجاب سخت و شدیدی در ایران باستان حکم فرما بوده، حتی پدران و برادران نسبت به زن شوهردار نامحرم شمرده می شده اند.
در اسلام نیز با دستور صریح قرآن، حجاب برقرار شد: عایشه همواره زنان انصار را اینچنین ستایش می کرد: (مرحبا به زنان انصار. همینکه آیات سوره نور نازل شد یک نفر از آنان دیده نشد که مانند سابق بیرون بیابد. سر خود را با روسریهای مشکی می پوشیدند. گویی کلاغ روی سرشان نشسته است.)[1]
به هر حال گسترش حجاب قبل از اسلام به گونه ای بوده است که عده ای با شناخت اندک از اسلام و عدم توجه به دستور صریح حجاب در قرآن، حتی حجاب مسلمانان را تحت تاثیر ایرانیان و رومیان دانسته اند:
(کنت گوبینو) در کتاب سه سال در ایران نیز معتقد است که حجاب شدید دوره ساسانی، در دوره اسلام در میان ایرانیان باقی ماند. او معتقد است که آنچه در ایران ساسانی بوده است تنها پوشیدگی زن نبوده است بلکه مخفی نگه داشتن زن بوده است. مدعی است که خودسری موبدان و شاهزادگان آن دوره به قدری بود که اگر کسی زن خوشگلی در خانه داشت نمی گذاشت کسی از وجودش آگاه گردد و حتی الامکان او را پنهان می کرد زیرا اگر معلوم می شد که چنین خانم خوشگلی در خانه اش هست دیگر مالک او و احیاناً مالک جان خودش هم نبود.
به هر حال آنچه مسلّم است این است که قبل از اسلام حجاب در جهان وجود داشته است و اسلام مبتکر آن نیست، اما اینکه حدود حجاب اسلامی با حجابی که در ملل باستانی بود یکی است یا نه، و دیگر اینکه علت و فلسفه‌ای که از نظر اسلام حجاب را لازم می سازد همان علت و فلسفه است که در جاهای دیگر جهان منشأ پدید آمدن حجاب شده است یا نه، محتاج بحث است.
* برگرفته از مجموعه آثار استاد شهیدمطهری، ج19، ص386.
[1]. تفسیر کشاف ذیل آیه 31 نور.
- [آیت الله خوئی] در آغاز اخبار رادیو یک نوع صداهایی به نام آغاز پخش اخبار نواخته میشود گوش نمودن آن چه حکمی دارد؟
- [سایر] آغاز و پایان هوسرانی چیست؟
- [سایر] آغاز و فرجام لجاجت چیست؟
- [سایر] هدف از تشریع حجاب اسلامی و فلسفهی حجاب و پوشش چیست؟
- [سایر] غذایمان را به چه چیزی آغاز کنیم؟
- [سایر] اعتکاف از چه زمانی آغاز شد؟
- [سایر] آمیزش در آغاز شب چه خطری دارد؟
- [سایر] برای آمیزش از کجا باید آغاز کرد؟
- [سایر] آیا با دیپلماسی فعال می توانستیم کاری کنیم که جنگ آغاز نشود؟اگر ما در عرصه دیپلماتیک کمی پختهتر بودیم میتوانستیم جلوی آغاز جنگ را بگیریم؟
- [سایر] تشریع حج از چه زمانی آغاز شده است؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که میخواهد دو ماه کفاره روزه رمضان را بگیرد، نباید هنگامی آغاز کند که در بین سی و یک روز، روزی مانند عید قربان باشد که روزه آن حرام است و اگر با توجه به این مطلب روزه کفاره را در این هنگام آغاز کند، باید روزهها را از سر بگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زن در آغاز، مجبور بوده و در اثناء راضی شده احتیاط واجب آن است که مرد دو کفاره بدهد و بر زن چیزی جز قضا لازم نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر ابتدای مدّت اجاره به صورت صریح یا ضمنی معیّن نشود, آغاز آن، پس از انجام عقدِ لفظی یا فعلیِ اجاره است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که زنی مقید به حفظ حجاب شرعی است نگاه کردن به عکس بدون حجاب او اشکال دارد، مگر این که او را نشناسد و مفسده دیگری از نگاه کردن حاصل نشود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن شغلی داشته باشد و بخواهد کاری انجام دهد که در مقابل نامحرم مراعات حجاب برای او ممکن نباشد، باید آن را ترک کند و شغلی را انتخاب کند که بتواند حجاب شرعی را رعایت نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .مبدأ سال خمسی و محاسبه خمس، برای کسانی که از شروع به کار , فایده و سود به دست می آورند, مانند کارگران روزانه، از زمان سوددهی است؛ ولی برای افرادی که میان هزینه های سرمایه گذاری و سوددهی آن فاصله هست، آغاز محاسبه هزینه او، آغاز به کار اوست؛ یعنی تمام هزینه هایی که پیش از سوددهی انجام داده است، آن ها را از سودِ به دست آمده کسر می کند و خمس سود مانده را در پایان سال پرداخت می‌کند.
- [آیت الله سبحانی] اگر زنی کسی را وکیل کند که مثلاً ده روز او را به عقد مردی درآورد و ابتدای ده روز را معین نکند باید آغاز آن را از روز و ساعتی که عقد می کند قرار دهد.
- [آیت الله سیستانی] - اعتکاف کننده، باید قصد قربت به گونه‌ای که در وضو گذشت، داشته باشد و اعتکاف را از آغاز تا پایان آن به قصد قربت با رعایت اخلاص معتبر در آن به جا آورد. چهارم: مدّت اعتکاف حداقل سه روز باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زن، کسی را وکیل کند که او را مثلاً برای ده روز یا دو ماه به عقد مردی درآورد و ابتدای آن را معین نکند باید آغاز آن را از روز و ساعتی که عقد می کند قرار دهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر زنی کسی را وکیل کند که مثلاً ده روز او را به عقد مردی درآورد و ابتدای ده روز را معین نکند باید آغاز آن را از روز و ساعتی که عقد می کند قرار دهد. صفحه 446