آیا در اصطلاح فقهی، موسیقی مترادف با غنا است یا با یکدیگر تفاوت دارند؟ موسیقی (یا موسیقیا)، واژه ای یونانی است که در اصطلاح و فرهنگ لغت معادل مفهوم (غنا) دانسته شده و در چند معنا به کار می رود: الف. اصوات و نغمه های موزون و متناسب که از طبیعت برخی اشیاء و یا از حنجره حیوانات شنیده می شود؛ مانند صدای آهسته برگ ها و درختان هنگام وزیدن باد و یا آواز خوش برخی پرندگان. ب. آواز خوش که از حنجره آدمی بیرون آید. ج. صدایی که از نواختن آلات موسیقی تولید می شود. ولی این دو واژه، در حوزه مفاهیم دینی و اصطلاح فقیهان با یکدیگر تفاوت دارند، (غنا) از دیدگاه فقه عبارت است از: آوازی که از حنجره آدمی بیرون آید و در گلو چرخانده (چهچهه) و در شنونده حالت سرور و وجد ایجاد کند و مناسب با مجالس لهو و خوش گذرانی باشد. اما (موسیقی) به صوت و آهنگی گفته می شود که از آلات موسیقی پدید آید. بنابراین بین موسیقی اصطلاحی و موسیقی فقهی، عموم و خصوص مطلق است: (موسیقی اصطلاحی)، عام و گسترده است و شامل موسیقی فقهی نیز می گردد؛ ولی (موسیقی فقهی)، خاص است و به بخشی از موسیقی اصطلاحی اختصاص می یابد. این سخن در غنا نیز صادق است و نسبت یاد شده در آن جاری است.ر.ک: امام خمینی، (مکاسب المحرمه)، ج 1 صص 198-224؛ علی حسینی، الموسیقی، ص 16 و 17؛ آیةاللَّه شیخ جواد تبریزی، استفتاءات، س 1046 و 1047 و 1048؛ آیةاللَّه فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 974 و 978 و 979. گفتنی است واژه موسیقی (یا موسیقیا) در متون دینی به چشم نمی خورد؛ ولی به جای آن واژه های غنا، لهو، ملاهی و مصادیق آلات موسیقی، مانند: دف، مزمار (نی و فلوت)، معزف (تار)، عود، طبل، تنبور و مانند آن به کار رفته است. (احکام موسیقی، سید مجتبی حسینی، کد: 1/500022)
آیا در اصطلاح فقهی، موسیقی مترادف با غنا است یا با یکدیگر تفاوت دارند؟
موسیقی (یا موسیقیا)، واژه ای یونانی است که در اصطلاح و فرهنگ لغت معادل مفهوم (غنا) دانسته شده و در چند معنا به کار می رود:
الف. اصوات و نغمه های موزون و متناسب که از طبیعت برخی اشیاء و یا از حنجره حیوانات شنیده می شود؛ مانند صدای آهسته برگ ها و درختان هنگام وزیدن باد و یا آواز خوش برخی پرندگان.
ب. آواز خوش که از حنجره آدمی بیرون آید.
ج. صدایی که از نواختن آلات موسیقی تولید می شود.
ولی این دو واژه، در حوزه مفاهیم دینی و اصطلاح فقیهان با یکدیگر تفاوت دارند، (غنا) از دیدگاه فقه عبارت است از: آوازی که از حنجره آدمی بیرون آید و در گلو چرخانده (چهچهه) و در شنونده حالت سرور و وجد ایجاد کند و مناسب با مجالس لهو و خوش گذرانی باشد. اما (موسیقی) به صوت و آهنگی گفته می شود که از آلات موسیقی پدید آید. بنابراین بین موسیقی اصطلاحی و موسیقی فقهی، عموم و خصوص مطلق است: (موسیقی اصطلاحی)، عام و گسترده است و شامل موسیقی فقهی نیز می گردد؛ ولی (موسیقی فقهی)، خاص است و به بخشی از موسیقی اصطلاحی اختصاص می یابد.
این سخن در غنا نیز صادق است و نسبت یاد شده در آن جاری است.ر.ک: امام خمینی، (مکاسب المحرمه)، ج 1 صص 198-224؛ علی حسینی، الموسیقی، ص 16 و 17؛ آیةاللَّه شیخ جواد تبریزی، استفتاءات، س 1046 و 1047 و 1048؛ آیةاللَّه فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 974 و 978 و 979.
گفتنی است واژه موسیقی (یا موسیقیا) در متون دینی به چشم نمی خورد؛ ولی به جای آن واژه های غنا، لهو، ملاهی و مصادیق آلات موسیقی، مانند: دف، مزمار (نی و فلوت)، معزف (تار)، عود، طبل، تنبور و مانند آن به کار رفته است. (احکام موسیقی، سید مجتبی حسینی، کد: 1/500022)
- [آیت الله سیستانی] آیا در اصطلاح فقهی موسیقی مترادف با غناست ؟
- [آیت الله سبحانی] موسیقی در عرف و لغت شامل صدایی موزون است که از یک یا چند وسیله(ساز) خارج می شود. دلیل فقهی حرمتش چیست؟ آیا از ادله ی غنا، حکم حرمت موسیقی به دست می آید؟
- [سایر] فلسفه حرمت موسیقی (لهوی) و غنا چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] مقصود از موسیقی و غنا چیست؟
- [سایر] مقصود از موسیقی و غنا چیست؟
- [آیت الله سبحانی] فرق بین غنا و موسیقی چیست؟
- [سایر] چرا موسیقی غنا در اسلام حرام است؟ و اصولا موسیقی حرام از نظر اسلام چیست؟
- [سایر] آیا در بهشت موسیقی و غنا هم وجود دارد؟
- [آیت الله سیستانی] مرجع در تشخیص غنا و موسیقی محرم کیست ؟
- [آیت الله خامنه ای] غنا چیست؟ آیا غنا فقط شامل صدای انسان است یا اینکه شامل صداهای حاصل از آلات موسیقی هم می شود؟
- [آیت الله مظاهری] در حرمت غنا و موسیقی لازم نیست که محتوی نیز شهوتانگیز و طربانگیز باشد، بلکه اگر محتوای آن، حتّی اشعار حکمت آمیز و یا قرآن و مانند اینها باشد نیز حرام است. صفحه 413
- [آیت الله مظاهری] اگر در اذان و اقامه صدا را در گلو بیندازد چنانچه غنا شود، حرام و اگر غنا نشود، مکروه است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . آوازی که مخصوص مجالس لهو و بازیگری است، غنا و حرام می باشد، اگر نوحه یا روضه یا قرآن را هم با غنا بخوانند حرام است ولی اگر آن را با صدای خوب بخوانند که غنا نباشد اشکال ندارد.
- [آیت الله بروجردی] آوازی که مخصوص مجالس لهو و بازیگری است، غنا و حرام میباشد و اگر نوحه یا روضه یا قرآن را هم با غنا بخوانند حرام است، ولی اگر آن را با صدای خوب بخوانند که غنا نباشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله خوئی] آوازی که مخصوص مجالس لهو و بازیگری است، غنا و حرام میباشد. اگر نوحه یا روض- ه یا قرآن را هم با غنا بخوانند حرام است ولی اگر آن را با صدای خوب بخوانند که غنا نباشد اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] مستحب است کسی که گوش به غنا یا موسیقی داده است برای توبه از آن، غسل توبه کند و دو رکعت نماز توبه بخواند و بعد از آن توبه و استغفار و عذرخواهی از خدای متعال بنماید، بلکه این غسل و نماز برای توبه از هر گناهی مستحب است. [1]. لقمان، 6.
- [آیت الله مظاهری] غنا و موسیقی و رقص، حتّی زن برای شوهر یا شوهر برای زن، حرام است، ولی گفتن حرفهای شهوتانگیز زن و شوهر برای یکدیگر اشکال ندارد، بلکه در بعضی از موارد از مستحبّات نیز شمرده شده است. صفحه 377 د. حفظ عفّت در زینت
- [آیت الله مظاهری] خرید و فروش و استعمال آلات موسیقی نظیر نی و تار و دایره و تنبک و ویلن و مانند اینها حرام است، و همچنین رقصیدن و غنا ) آوازی که طرب انگیز و تحریک آمیز باشد( و دیدن و شنیدن آنها حرام است.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام که دنیا و آخرت انسان را تباه میکند غنا و موسیقی است، و قرآن شریف آن را موجب ضلالت و گمراهی، بلکه موجب استهزاء دین میداند: (وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَری لَهْوَ الْحَدیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّخِذَها هُزُواً اولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهین)[1] (و برخی از مردم کسانی هستند که سخن بیهوده را خریدارند تا مردم را بی هیچ دانشی از راه خدا گمراه کنند، و راه خدا را به ریشخند گیرند، برای آنان عذابی خوارکننده خواهد بود.) و مراد از غنا در اینجا آن صوتی است که شهوتانگیز و طربانگیز باشد، چنانکه مراد از موسیقی در اینجا آن آهنگی است که شهوتانگیز و طربانگیز باشد.
- [آیت الله سیستانی] غنا حرام است ، و منظور از آن سخن باطلی است که با آوازی خوانده میشود که مناسب مجالس لهو و لعب باشد . و همچنین جایز نیست با این گونه صدا قرآن و دعا و مانند آن را بخوانند ، و بنابر احتیاط واجب سخنانی غیر از آنچه گفته شد نیز به این گونه صدا نخوانند . و همچنین گوش دادن به غنا حرام است و اجرت گرفتن بر آن نیز حرام است و ملک گیرنده نمیشود . و همچنین یاد گرفتن و یاد دادن آن نیز جایز نیست . و موسیقی یعنی نواختن آلات مخصوص موزیک نیز اگر به نحوی باشد که مناسب مجالس لهو و لعب است حرام است ، و غیر آن حرام نیست . و اجرت گرفتن بر نواختن موسیقیِ حرام ، نیز حرام است ، و ملک گیرنده نمیشود ، و تعلیم و تعلّم آن نیز حرام است . شرائط فروشنده و خریدار