حکم غیبت کردن چیست و تا چه حدی می توان از شخصی غیبت کرد؟ به طور کلی اگر پُشت سر مؤمن، مطلبی گفته شود که حقیقت دارد لکن اگر او مطلع شود ناراحت میشود و این مطلب به قصد عیب جویی گفته میشود ، غیبت است و جایز نیست ولی گفتگو درباره خوبی های یک فرد حکم غیبت را ندارد. نظر مراجع (به جز بهجت): کسب رضایت او واجب نیست ؛ ولی باید از این گناه توبه کند. (امام، استفتائات، ج 2 گناهان کبیره، س 16 و 21 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 982 ؛ سیستانی، Sistani.org، غیبت ؛ تبریزی، استفتائات، س 1004 و 1006 و دفتر: بهجت، نوری، وحید، صافی، خامنه ای، مکارم.) آیةاللَّه بهجت: باید رضایت او را جلب کند، مگر اینکه عزت و آبروی او را نزد کسانی که پیش آنان غیبت کرده، اعاده نماید و اگر امکان رضایت و یا دسترسی به او نباشد، باید برای او استغفار کرد. (استفتائات، ج 4، س 6469 و 6475.)
حکم غیبت کردن چیست و تا چه حدی می توان از شخصی غیبت کرد؟
به طور کلی اگر پُشت سر مؤمن، مطلبی گفته شود که حقیقت دارد لکن اگر او مطلع شود ناراحت میشود و این مطلب به قصد عیب جویی گفته میشود ، غیبت است و جایز نیست ولی گفتگو درباره خوبی های یک فرد حکم غیبت را ندارد.
نظر مراجع (به جز بهجت): کسب رضایت او واجب نیست ؛ ولی باید از این گناه توبه کند. (امام، استفتائات، ج 2 گناهان کبیره، س 16 و 21 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 982 ؛ سیستانی، Sistani.org، غیبت ؛ تبریزی، استفتائات، س 1004 و 1006 و دفتر: بهجت، نوری، وحید، صافی، خامنه ای، مکارم.)
آیةاللَّه بهجت: باید رضایت او را جلب کند، مگر اینکه عزت و آبروی او را نزد کسانی که پیش آنان غیبت کرده، اعاده نماید و اگر امکان رضایت و یا دسترسی به او نباشد، باید برای او استغفار کرد. (استفتائات، ج 4، س 6469 و 6475.)
- [سایر] موارد جواز غیبت کدامند و چگونه می توان از غیبت توبه کرد؟
- [سایر] در خواستگاری تا چه حدی می توان به دختر نگاه کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در غسل میّت تا چه حدی از بدن او را می توان برهنه کرد؟
- [آیت الله خوئی] اگر شخصی را به واسطه عیبی در او هست در نزد شخصی که عیب او را میداند غیبت کنند آیا این غیبت حرام است؟
- [سایر] کسی که از شخصی غیبت کرده یا شنیده است، آیا باید رضایت فرد غیبت شده را به دست آورد؟
- [سایر] کسی که از شخصی غیبت کرده یا شنیده است، آیا باید رضایت فرد غیبت شده را به دست آورد؟
- [سایر] آیا شخصی که گناه کبیره (حدی) انجام داده، بعد از توبه می تواند امام جماعت باشد؟
- [سایر] آیا می توان بدون رضایت گرفتن از فرد غیبت شونده توبه کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در زمان غیبت کبری می توان به خدمت حضرت ولی عصر (روحی فداه) رسید؟
- [سایر] شخصی پشت سر کسی غیبت کرده و می داند او نیز دربارهء همان شخص غیبت کرده است .آیا هر دو باید توبه کنند؟
- [آیت الله سبحانی] نماز عید فطر و قربان را در زمان غیبت امام(علیه السلام) می توان با جماعت خواند و نمازهای مستحبی را هم نمی شود به جماعت خواند، مگر نماز استسقاء که برای آمدن باران می خوانند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هیچ نماز مستحبی را نمی توان با جماعت خواند، مگر نماز استسقاء، یعنی نمازی که برای آمدن باران می خوانند و نماز عید فطر و قربان که در زمان غیبت امام(علیه السلام) مستحب است.
- [آیت الله مظاهری] غیبت از یک جمعیّت نظیر غیبت از طایفهای یا ملّتی غیبت و حرام نیست، در صورتی که مراد گوینده و شنونده بعضی از آن جمعیّت باشد، امّا چون موجب قساوت قلب است، بهتر است پرهیز شود، ولی اگر مراد گوینده و شنونده همه جمعیّت باشد، غیبت و گناه آن نیز مضاعف میشود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مجتهد اعلم را از سه راه می توان شناخت: اوّل: خود انسان یقین و یا اطمینان پیدا کند، مانند اینکه انسان خود از اهل خبره باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد. دوّم: دو نفر عالم عادل که می توانند مجتهد اعلم را تشخیص دهند اعلم بودن کسی را تصدیق نمایند بشرط آنکه دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوّم: اجتهاد و اعلم بودن شخصی به حدّی شایع باشد که از آن شیوع و شهرت برای انسان علم یا اطمینان حاصل شود.
- [آیت الله مظاهری] چنانکه غیبت نمودن حرام و از گناهان بزرگ در اسلام است، شنیدن غیبت نیز حرام و از گناهان بزرگ است، و اگر شنونده میتواند باید دفاع از کسی که غیبت او میشود بنماید، و اگر نمیتواند باید از مجلس غیبت بیرون رود، و اگر نمیتواند باید توجّه به گفتار غیبتکننده نداشته باشد، و اگر گفتار او را به طور ناخواسته شنید، باید ترتیب اثر ندهد.
- [آیت الله اردبیلی] در برخی موارد غیبت حرام نیست. در این رابطه فقها موارد زیر را از حرمت غیبت استثنا نمودهاند: اوّل: غیبت از شخصی که متظاهر به فِسْق باشد نسبت به همان فسقی که به آن تظاهر میکند. دوم: غیبت کردن مظلومی که در مقام استمداد و تظلّم است نسبت به کسی که به او ظلم کرده و در خصوص ظلمی که به او شده است. سوم: موردی که انسان برای دفع ظلم از خود، در صدد به دست آوردن راهی مشروع باشد. چهارم: آگاه نمودن مشورت کننده نسبت به عیوب شخص مورد مشورت. پنجم: جایی که انسان در صدد بازداشتن شخص مورد غیبت از گناه یا دفع ضرر از او و یا از بین بردن ریشه فساد باشد. ششم: بیان نقاط ضعف شهود نزد حاکم شرع. هفتم: جایی که عیبِ شخص، صفت معروف و مشهور او شده باشد و بدون قصد عیبجویی به قصد معرفی آن را بیان کند. هشتم: موردی که انسان در صدد ابطال و ردّ مطلب باطلی باشد و بدون ذکر نام صاحب آن مطلب، ردّ آن عملی نباشد. نهم: جایی که عیب شخص بین ناقل و شنونده معلوم و روشن باشد، مگر این که معلوم بودن عیب به خاطر غیبت قبلی باشد ولی احتیاط آن است در موردی که شخص متجاهر به فسق نباشد، از وی غیبت نکنند. دهم: موردی که در صدد ردّ کسی باشد که نسبت دروغی را به او یا شخص مؤمن دیگری وارد آورده است. لازم است در تشخیص مصادیق مواردی که بیان شد، دقّت و احتیاط لازم به عمل آید و به حدّاقل و ضرورت اکتفا شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائزهای را که بانک یا صندوق قرض الحسنه به بعضی از کسانیکه در صندوق پس انداز حساب دارند میدهد، چون برای تشویق مردم ازخودش میدهد وضرر آن به کسی نمیرسد، حلال است. حدّی که برای بعضی از گناهان معیّن شده است حدّی که برای بعضی از گناهان معیّن شده است
- [آیت الله بهجت] خودداری کردن از بول و غائط مکروه است، و اگر به حدّی ضرر برساند که در حکمِ ضرر زدنِ حرام باشد، نباید خودداری کند.
- [آیت الله بهجت] استعمال ظرفی که روی آن را آب طلا یا آب نقره داده اند اشکال دارد، اگر چه به حدی نباشد که دو ظرف متصل به حساب بیاید.
- [آیت الله اردبیلی] یکی از گناهان کبیره که وعده عذاب بر آن داده شده، (غیبت) است و معنای (غیبت) آن است که شخص، عیب برادر یا خواهر مؤمن خود را در غیاب =============================================================================== 1 وسائلالشیعة، چاپ آل البیت، باب 147 از (أبواب أحکامالعِشرة)،ح1 و 2 و 3،ج12،ص269 و 270. او بیان کند، بلکه چنانچه هر مطلبی را درباره او نقل کند که اگر در حضور او بیان میکرد ناراحت میشد، غیبت محسوب میشود.