اگر خدا خلقتی انجام نمی داد، چه اتفاقی می افتاد؟ آیا باز هم اطلاق خدا بر او صحیح بود؟

اگر خدا خلقتی انجام نمی داد، چه اتفاقی می افتاد؟ آیا باز هم اطلاق خدا بر او صحیح بود؟

امام صادق (ع) در وصف خداوند متعال فرمودند: (... عَالِمٌ إِذْ لَا مَعْلُومَ وَ خَالِقٌ إِذْ لَا مَخْلُوقَ‌ وَ رَبٌّ إِذْ لَا مَرْبُوبَ وَ کَذَلِکَ یُوصَفُ رَبُّنَا وَ فَوْقَ مَا یَصِفُهُ الْوَاصِفُون خدا عالم بود آنگاه که معلومی نبود و خالق بوده آنگاه که مخلوقی نبود و پروردگاری داشت آنگاه که پرورده ای نبود ؛ پروردگار ما این چنین توصیف می شود و برتر از آن چیزی است که توصیف کنندگان توصیف می کنند.) ( بحار الأنوار ، ج‌54، ص: 166)
برخی افراد از این روایت و امثال آن چنین برداشت نموده اند که زمانی خدا بود ولی هیچ مخلوقی نداشت ، آنگاه خدا شروع به آفرینش نمود. امّا نه طبق براهین عقلی و نه طبق شواهد نقلی نمی توان چنین برداشتی از این روایت نمود ؛ چون لازمه ی چنین برداشتی این است که خداوند متعال زمانی خالق نبوده باشد یا دارای استعداد و قوّه ی خالقیّت بوده باشد و لازمه ی داشتن قوّه و استعداد ، مادّیّت است.
همچنین اگر زمانی بوده که خدا خالق نبوده پس خود زمان هم نبوده ، پس چگونه گفته می شود: ( زمانی بوده که خدا خالق نبوده ) ؟!! از اینجا معلوم می شود که مراد امام (ع) این نبوده که خدا زمانی مخلوق نداشته است ؛ طبق براهین عقلی و شواهد نقلی نیز خدا همواره مخلوق داشته و همواره مخلوق خواهد داشت.
منظور امام (ع) از این کلام این بوده که خدا در مرتبه ی خدایی خود ، تنها بوده و تنها هست و همواره تنها خواهد بود و جز او در رتبه ی خدایی هیچ نیست و او در همان مرتبه خالق مخلوقات است بی آنکه مخلوقی در آن رتبه باشد و عالم معلومات است بی آنکه معلومی در آن رتبه باشد. امّا در مرتبه ی پایین تر از رتبه ی واجب الوجود ، که رتبه ی ممکن الوجودهاست ، خالقیّت خدا همواره ظهور داشته از ازل تا ابد مخلوق داشته است.
نتیجه اینکه:
1 ذات خدایی همواره اقتضای خلق دارد و تعبیر (خدای غیر خالق) ، مثل تعابیر ( بخشنده ی خسیس ) و ( عدد چهار فرد ) ، تعبیری است متناقض ؛ لذا خدای غیر خالق لفظی است که نمی تواند محتوای صحیح داشته باشد کما اینکه ( بخشنده ی خسیس ) و ( عدد چهار فرد ) فرض ندارند.
2 با وجود خدای ذاتاً خالق و ذاتاً علّت فاعلی تامّ ، وجود عالم نیز ازلاً و ابداً ضروری است ؛ چرا که محاتل است علّت تامّه موجود باشد ولی معلول آن تحقّق نیابد.
3 بنا بر این ، قیامت پایان عالم فعلی ماست نه پیان خلقت ؛ بلکه به حکم عقل و نقل بعد از قیامت نیز باز عالم خواهد بود ، کما اینکه قبل از آن نیز عالم بوده است.
( جابر بن یزید، گوید: از امام باقر(ع) تفسیر قول خدای عزّ و جلّ را پرسیدم که می فرماید:(آیا درمانده شدیم به آفرینش نخست ؟! بلکه آنان هر روز در پوششی از آفرینشی تازه‌اند ) (ق: 15) ؛ امام پاسخ فرمودند: ای جابر تأویلش این است که چون خدای عزّ و جلّ این خلق و این عالم را پایان دهد ؛ و اهل بهشت در بهشت و اهل دوزخ در دوزخ جا کنند ، خدای عزّ و جلّ عالمی غیر این عالم را از نو بیافریند، و عالمی نو به پا می کند بدون ‌نر و ماده ای ، که او را می پرستند و یگانه می شناسند، و زمینی جز این زمین برای آنها بیافریند که روی آن باشند، و آسمانی جز این آسمان که بر آنها سایه افکند.
شاید تو پنداری که خدای عزّ و جلّ فقط این یک عالم را آفریده، یا اینکه خدای عزّ و جلّ آدمی جز شما نیافریده است؟! آری به خدا سوگند البته خدای تبارک و تعالی هزار هزار عالم و هزار هزار آدم (ابو البشر) آفریده و تو دنبال این همه عالمها و این همه آدمیانی )( بحار الانوار ، ج8 ، ص 375 )