چرا شیعه بین دو نماز را جمع میکند؟ شیعه چون دیگر فرقههای مختلف اسلامی معتقد است که انجام هر نماز در وقت خودش افضل و مستحب است، ولی براساس روایات اهل بیت(علیهمالسلام) و به جهت دشواری، حکم به جواز جمع بین دو نماز نموده است، برخلاف اهل سنت که اکثر آنان جمع بین دو نماز در یک وقت را جایز نمیدانند. با رجوع به کتاب و سنت نبوی(صلیاللهعلیه) و اهل بیت(علیهمالسلام) پی به حقانیت فتوا و نظر فقهای مکتب اهلبیت(علیهمالسلام) خواهیم برد: الف) قرآن کریم خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: (أَقِم الصَّلَاةَ لِدُلُوکِ الشَّمسِ إِلَی غَسَقِ اللَیلِ وَ قُرآنَ الفَجرِ إِنَّ قُرآنَ الفَجرِ کَانَ مَشهُوداً)؛ اسراء (17)، آیه 78.؛ (نماز را وقت زوال آفتاب تا اول تاریکی شب بهجایآر و نماز صبح را نیز بهجای آر که آن در حقیقت مشهود نظر فرشتگان شب و فرشتگان روز است). کیفیت استدلال به آیه شریفه به این صورت است که: خداوند متعال بر بندگانش در شبانهروز پنج نماز واجب نموده که چهار تا از آنها از زوال خورشید تا نصف شب است، یعنی ظهر و عصر از زوال خورشید شروع میشود و مغرب و عشا از غروب تا نیمه شب است. آنگاه در وقت با هم شریکاند. بنابراین لازمه وسعت وقت نماز، جواز جمع بین دو نماز است. ب) روایات نبوی(صلیاللهعلیه) روایات در این باب به طور فراوان رسیده است: ابنعباس نقل میکند: رسول خدا(صلیاللهعلیه) در مدینه در حالی که مقیم بود نه مسافر، نماز ظهر و عصر، مغرب و عشا را به جمع خواند. مسند احمد، ج 1، ص 260 ؛ صحیح مسلم، ج 2، ص 153 ؛ سنن ابیداود، ج 1، ص 271. همچنین میگوید: پیامبر(صلیاللهعلیه) بین ظهر و عصر، مغرب و عشا را در مدینه بدون خوف و باران جمع نمود. مسند احمد، ج 1، ص 223 ؛ صحیح مسلم، ج 2، ص 152 ؛ سنن ترمذی، ج 1، ص 354. در حدیث وکیع چنین آمده: به ابنعباس عرض کردم: چرا پیامبر(صلیاللهعلیه) چنین کرد؟ گفت: تا آنکه بر امتش دشوار نگردد. صحیح مسلم، ج 2، ص 151.
چرا شیعه بین دو نماز را جمع میکند؟
شیعه چون دیگر فرقههای مختلف اسلامی معتقد است که انجام هر نماز در وقت خودش افضل و مستحب است، ولی براساس روایات اهل بیت(علیهمالسلام) و به جهت دشواری، حکم به جواز جمع بین دو نماز نموده است، برخلاف اهل سنت که اکثر آنان جمع بین دو نماز در یک وقت را جایز نمیدانند.
با رجوع به کتاب و سنت نبوی(صلیاللهعلیه) و اهل بیت(علیهمالسلام) پی به حقانیت فتوا و نظر فقهای مکتب اهلبیت(علیهمالسلام) خواهیم برد:
الف) قرآن کریم
خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: (أَقِم الصَّلَاةَ لِدُلُوکِ الشَّمسِ إِلَی غَسَقِ اللَیلِ وَ قُرآنَ الفَجرِ إِنَّ قُرآنَ الفَجرِ کَانَ مَشهُوداً)؛ اسراء (17)، آیه 78.؛ (نماز را وقت زوال آفتاب تا اول تاریکی شب بهجایآر و نماز صبح را نیز بهجای آر که آن در حقیقت مشهود نظر فرشتگان شب و فرشتگان روز است).
کیفیت استدلال به آیه شریفه به این صورت است که: خداوند متعال بر بندگانش در شبانهروز پنج نماز واجب نموده که چهار تا از آنها از زوال خورشید تا نصف شب است، یعنی ظهر و عصر از زوال خورشید شروع میشود و مغرب و عشا از غروب تا نیمه شب است. آنگاه در وقت با هم شریکاند. بنابراین لازمه وسعت وقت نماز، جواز جمع بین دو نماز است.
ب) روایات نبوی(صلیاللهعلیه)
روایات در این باب به طور فراوان رسیده است:
ابنعباس نقل میکند: رسول خدا(صلیاللهعلیه) در مدینه در حالی که مقیم بود نه مسافر، نماز ظهر و عصر، مغرب و عشا را به جمع خواند. مسند احمد، ج 1، ص 260 ؛ صحیح مسلم، ج 2، ص 153 ؛ سنن ابیداود، ج 1، ص 271.
همچنین میگوید: پیامبر(صلیاللهعلیه) بین ظهر و عصر، مغرب و عشا را در مدینه بدون خوف و باران جمع نمود. مسند احمد، ج 1، ص 223 ؛ صحیح مسلم، ج 2، ص 152 ؛ سنن ترمذی، ج 1، ص 354.
در حدیث وکیع چنین آمده: به ابنعباس عرض کردم: چرا پیامبر(صلیاللهعلیه) چنین کرد؟ گفت: تا آنکه بر امتش دشوار نگردد. صحیح مسلم، ج 2، ص 151.
- [آیت الله مظاهری] آرایش نمودن زنان هنگام نماز چه حکمی دارد؟ اگر در خلوت باشد یا در میان جمع تفاوتی در حکم میکند؟
- [سایر] معروفترین و معتبرترین کتب حدیث شیعه که توسط نویسندگان ایرانی جمع آوری شده است کدامند؟
- [سایر] آیا توبه پیامبران و امامان واقعی بوده؟ توبه با عصمت چگونه قابل جمع است ؟
- [سایر] اگر شیعه اسماعیلیه را قبول ندارد، چرا به کتاب دعائم الاسلام ابوحنیفه شیعی (قاضی نعمان) استناد میکند؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا پولی که یک جوان بیزحمت برای خرید خانه در بانک میگذارد یا جمع میکند، خمس دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا پولی که یک جوان بیزحمت برای خرید خانه در بانک میگذارد یا جمع میکند، خمس دارد؟
- [سایر] کسی که موهای جلوی سرش بلند است و آن را بالای سر جمع میکند ؛ چگونه در هنگام وضو مسح نماید؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا پولی که یک جوان بیزحمت برای خرید خانه در بانک میگذارد یا جمع میکند، خمس دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا پولی که یک جوان بیزحمت برای خرید خانه در بانک میگذارد یا جمع میکند، خمس دارد؟
- [سایر] فلسفه سجده بر خاک چیست؟ و چرا شیعه بر مهر و تربت کربلا سجده میکند؟
- [آیت الله سیستانی] حملهدار یعنی کسی که برای رساندن حاجیها به مکه مسافرت میکند چنانچه شغلش مسافرت باشد باید نماز را تمام بخواند ، و اگر شغلش مسافرت نباشد و فقط در ایام حج برای حملهداری سفر میکند ، چنانچه مدت سفر او کم باشد مثلاً دو سه هفته ، نماز او شکسته است ، و اگر زیاد باشد مانند سه ماه ، نماز او تمام است ، و اگر شک داشته باشد که کثیر السفر بر او صدق میکند ، یا نه ، احتیاطاً جمع کند بین قصر و تمام .
- [آیت الله سیستانی] مسافری که در سفر از وطن خود عبور میکند ، اگر در آن توقف کند باید نماز را تمام بخواند ، و گرنه احتیاط لازم آن است که بین قصر و تمام جمع نماید.
- [آیت الله خوئی] حملهدار یعنی کسی که برای رساندن حاجیها به مکه مسافرت میکند، چنانچه شغلش مسافرت باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر شغلش مسافرت نباشدو فقط در ایام حج برای حمله داری سفر میکند، احتیاط واجب آنست که بین نماز و شکسته جمع نماید، ولی چنانچه مدت سفر او کم باشد مثل این زمان که سفر با هواپیما است، بعید نیست حکم که و شکسته باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .سقوط اذان برای نماز دوم در صورت جمع با نماز اول, مختصّ جایی نیست که جمع دو نماز در آن راجح است ; مانند 1 .نماز عصر جمعه با نماز جمعه یا ظهر آن؛ 2 .نماز عصر روز نهم ذی الحجّه با نماز ظهر آن؛ 3 . نماز عشاء شب عید قربان (شب دهم ) با نماز مغرب , برای کسی که در مشعر است؛ 4.نماز عصر زن مستحاضه با نماز ظهر او, نیز نماز عشای وی با نماز مغرب او؛ 5 .نماز کسی که نمی تواند خود را از ناقض طهارت مانند بول، مدفوع و باد حفظ کند , از این رو بین دو نماز جمع می کند , بلکه در همه مواردی است که بین دو نماز همراه (ترتیب) جمع می شود . البته احتیاط در مورد اول تا سوم, ترک اذان برای نماز دوم است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که میداند پوشیدن لباس غصبی حرام است ولی نمیداند نماز را باطل میکند، مانند کسیست که میداند لباس غصبی نماز را باطل میکند.
- [آیت الله سیستانی] در همه مواردی که نمازگزار ، دو نماز را که یک وقت مشترک دارند پشت سر هم میخواند ، اگر برای نماز اول اذان گفته باشد ، اذان از نماز بعدی ساقط است ، خواه جمع میان دو نماز بهتر نباشد ، یا آنکه بهتر باشد مثل جمع بین نماز ظهر و عصر در روز عرفه که روز نهم ماه ذیحجه است ، اگر آنها را در وقت فضیلت نماز ظهر انجام دهد هر چند در عرفات نباشد ، و جمع بین نماز مغرب و عشای عید قربان برای کسی که در مشعر الحرام باشد ، وآنها را در وقت فضیلت نماز عشاء جمع کند ، و ساقط شدن اذان در این موارد مشروط به آن است که فاصله زیادی میان دو نماز نباشد ، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد ، و احتیاط واجب آن است که در این موارد اذان را به قصد مشروعیت نیاورد ، بلکه آوردن اذان در دو مورد مذکور در روز عرفه و در مشعر با شرایطی که گفته شد هر چند بدون قصد مشروعیت باشد ، خلاف احتیاط است .
- [آیت الله سبحانی] نماز در حرم امامان(علیهم السلام) مستحب است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) برابر دویست هزار نماز است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نماز در حرم امامان(علیهم السلام) مستحب است، بلکه در حدیث آمده نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) برابر با دویست هزار نماز است.
- [آیت الله اردبیلی] نماز خواندن در حرم امامان علیهمالسلام مستحب و بلکه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام برابر با دویست هزار نماز است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، نباید نماز را بشکند و چنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل میکند، مثل روگرداندن از قبله، نماز را از سر گیرد نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل میکند، مشغول نماز شود، نماز دومش صحیح است.