اینکه گفته می شود امام علی ع داوطلبانه با ابوبکر بیعت کرد صحیح است؟

سلام، در یک مناظره بین شیعه و سنی شنیدم که عالم سنی گفت: "امام علی چند روز بعد از ماجرای سقیفه و به همراه عباس(عموی پیامبر) با ابوبکر و عمر بیعت کردند و خودشون در بیعت کردن پیشقدم شدند اما امام علی(ع) تنها انتظاری که داشته، انتظار مشاوره با ابوبکر و عمر بوده." درباره منبعش دقیقا حضور ذهن ندارم اما گمون کنم معتبر بوده که تو مناظره ای بین شیعه و سنی مطرح شد.
آیا همچین موردی سندیت داره و صحیحه؟

پاسخ:

چنین سخنی که امام علی در بیعت چشم داشت. مقام مشاوره ای داشته سخنی نادرست است. آن حضرت حتی از پذیرش مسئولیت و حضور و شرکت در جنگها ی دوران خلفا ابا داشت با آنکه سعی در متقاعد کردن او برای فرماندهی و یا شرکت در جنگ داشتند. بله گاهی مشاوره میداده و آن هم به جهت حفظ اسلام ومسلمین است.
امام علی با خلافت آنان مخالف بوده و با آنان در آغاز بیعت نکردند تا آنکه مجبور به بیعت شدند.
زیرا امام ادعای جانشینی داشته است.
شواهد این که امام با خلافت ابوبکر مخالف بودند و خود ادعای جانشینی داشته بسیار است که ما به نمونه هایی اشاره می کنیم
رفتار و گفتار حضرت نشان می‌دهد که ایشان پس از درگذشت پیامبر هرگز کسی را برای خلافت شایسته‌تر از خود نمی‌دانسته‌اند.
امام علی- طبق گفته (ابن قتیبه دینوری) - شب‌ها حضرت فاطمه را سوار بر چار پایانی می­کرد و در مجالس انصار می­گردانید. فاطمه(س) از آن‌ها می­خواست از امام علی پشتیبانی کنند. آنان در پاسخ می‌گفتند:
ای دختر رسول خدا !بیعت ما با ابوبکر انجام شده و کار از کار گذشته است. نمی‌توانیم نقض بیعت کنیم. اگر شوهر تو قبل از ابوبکر به سوی ما می­آمد، به او مراجعه کرده و رهبری او رامی پذیرفتیم. (1)
حضرت هنگام به خلافت رسیدن و پس از مخالفت طلحه و زبیر به ایشان می‌فرماید:
(فَوَاللَّهِ ما زِلْتُ مَدْفوعا عَنْ حَقّی، مُستَأثَرا عَلی، مُنْذُ قَبَضَ اللَّهُ نَبِیه ُ(2)؛ سوگند به خدا! همواره از حق خویش محروم ماندم. از هنگام وفات پیامبر تا امروز حق مرا از من باز داشته و به دیگری اختصاص داده‌اند).
حضرت، در خطبه سوم نهج البلاغه، موسوم به شقشقیه نیز حقانیت خود را برای جانشینی پیامبر این گونه بیان می‌فرماید:
آگاه باشید به خدا سوگند! فلانی (ابن ابی قحافه، خلیفه اول ابابکر )جامه خلافت را بر تن کرد، در حالی که می‌دانست جایگاه من نسبت به حکومت اسلامی، چون محور آسیاب است به سنگ آسیاب که دور آن حرکت می‌کند. او می‌دانست که سیل علوم از دامن کوهسار من جاری است. مرغان دور پرواز اندیشه‌ها به بلندای ارزش من نتوانند پرواز کرد. پس من ردای خلافت را رها کرده، دامن جمع نمودم و از خلافت کناره‌گیری کردم . همواره در این اندیشه بودم که آیا با دست تنها برای گرفتن حق خود به پاخیزم یا در این محیط خفقان‌زا و تاریکی که به وجود آورده‌اند، صبر پیشه سازم؟ محیطی که پیران را فرسوده، جوانان را پیر، مردان با ایمان را تا قیام قیامت و ملاقات پروردگار اندوهگین نگه می‌دارد! پس از ارزیابی درست، صبر و بردباری را خردمندانه‌تر دیدم. پس صبر کردم در حالی که گویا خار در چشم و استخوان در گلوی من مانده بود و با دیدگان خود می‌نگریستم که میراث مرا به غارت می‌برند(3).
در خصوص بیعت امام علی (ع) با ابابکر اختلاف نظر وجود دارد. اختلاف در زمینه بیعت و عدم بیعت امام با ابوبکر و تاریخ و چگونگی بیعت حضرت می باشد. برخی معتقدند که حضرت در ابتدای کار و قبل از وفات فاطمه زهرا(س) بیعت نمود. عده کثیری بر این باورند که علی(ع) بعد از رحلت جانگداز فاطمه(س) بیعت کرد. صاحب اعیان الشیعه می گوید: بعضی از روایات دلالت دارد که علی(ع) همان روزی که ایشان را به مسجد بردند،بیعت کرد، ولی اکثر روایات دلالت دارند که ایشان شش ماه بعد و پس از وفات فاطمه(س) بیعت کرد (4).
در برخی کتاب های اهل سنت آمده است که امام پس از رحلت حضرت زهرا با ابابکر بیعت نمود.(5) در مجموع دلالت اکثر روایات و نتیجه ‌تحقیق علما بر این است که حضرت پس از رحلت فاطمه زهرا بیعت نمود. البته بیعت بر اساس آن نبوده است که حضرت حکومت ابابکر را مشروع می دانست. بلکه بیعت حضرت جهت مصالح و حفظ دین بود؛ برخی باور دارند که بیعت امام با خلفا اجباری یا مصلحت در آن بوده است.
برای آگاهی بیش تر به کتاب ،فروغ ولایت ، از آیت الله جعفر سبحانی مراجعه نمائید.
پی نوشت ها:
1. ابن قتیبه دینوری، الامامه و السیاسه، تحقیق خلیل المنصور، دار الکتب العلمیه، بیروت، ص 16.
2. نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، خطبه 6.
3 . همان، خطبه 3.
4. اعیان الشیعه، سید محسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات،1418 ه ق، چاپ پنجم، تحقیق سید حسن امین، ج2، ص171.
5. تاریخ الطبری، محمد بن جریر طبری، قاهره، مطبعه الاستقامه ،1358، ج 2، ص 448.