امام علی ع چه دلایلی بر ای تبیین امامت خود بیان نموده اند؟

دفاع امام علی (علیه السّلام) از حقّ خود
مناظره حضرت علی(ع) با مهاجرین و انصار

عصر خلافت عثمان بود، جمعیّتی از مهاجران و انصار که تعدادشان بیشتر از دویست نفر بود، در مسجد پیامبر صلّی الله علیه و آله اجتماع کرده بودند، و گروه گروه با همدیگر گفتگو و مناظره می‌کردند، گروهی در شأن علم و تقوا سخن می‌گفتند و از برتری قریش و سوابق درخشان آن‌ها و هجرتشان و گفتاری که رسول خدا صلّی الله علیه و آله در فضائل آن‌ها فرموده بود، سخن می‌گفتند، و اظهار می‌داشتند که پیامبر صلّی الله علیه و آله فرموده است:
اَلأئمّهُ مِنْ قُرَیشٍ: (امامان، از قریش هستند)،
یا فرموده است:
اَلنّاسُ تَبَعٌ لِقُریشٍ، و قُرَیشٌ اَئمّهُ الْعَرَبِ: (مردم پیرو قریش هستند، و قریش پیشوایان عرب می‌باشند)
به این ترتیب هر گروهی افتخارات دودمان خود را بر می‌شمرد، در میان جمعیّت از مهاجران افرادی مانند: علی علیه السّلام ، سعد وقّاص، عبدالرّحمان عوف، طلحه، زُبیر، مقداد، هاشم‌بن عتبه، عبدالله بن عمر، حسن و حسین علیه السّلام ، ابن عبّاس، محمّد بن ابوبکر، عبدالله بن جعفر بودند.
و از انصار افرادی مانند اُبَیّ بن کعب، زیدبن ثابت، ابوایّوب انصاری، قیس‌بن سعد، جابربن عبدالله انصاری و انس بن مالک و ... حضور داشتند.
بحث و مناظره دامنه داری بین آن‌ها از بامداد، تا ظهر، ادامه یافت، در حالی که عثمان در خانه خود به سر می‌برد، و حضرت علی علیه السّلام و بستگانش، سکوت کرده بودند.
در این هنگام، جمعیّت متوجّه امام علی علیه السّلام شده و عرض کردند: (شما چرا سخن نمی‌گوئید؟)
در این هنگام امام علی علیه السّلام فرمود: هر دو گروه شما از مهاجران و انصار، هر کدام از شأن و مقام خود (برای شایستگی به مقام رهبری) سخن گفتید، ولی من از هر دو گروه شما می‌پرسم:
(خداوند به خاطر چه، این افتخار و برتری را به شما عطا کرد؟)
مهاجران و انصار گفتند: به خاطر وجود محمّد صلّی الله علیه و آله و خاندان او، به ما امتیاز بخشید.
امام علی، راست گفتید، آیا نمی‌دانید علّت وصول شما به این سعادت دنیا و آخرت، تنها به خاطر ما خاندان نبوّت بوده است: و پسر عمویم محمّد صلّی الله علیه و آله فرمود: (من و خاندانم چهارده هزار سال قبل از خلقت آدم علیه السّلام ، نوری در پیشگاه خدا بودیم سپس خداوند این نور را همواره نسل به نسل در صلب‌های ارجمند و رحم‌های پاک انتقال داد، که هرگز آلودگی به این نور، راه نیافت ... سپس علی علیه السّلام پاره‌ای از فضائل خود را برشمرد، و حاضران را قسم داد که آیا چنین است، و حاضران اعتراف نمودند که رسول خدا صلّی الله علیه و آله در شأن علی علیه السّلام آن فضائل را فرموده است.
از جمله فرمود: (شما را به خدا سوگند می‌دهم که هرکس از شما سخن پیامبر صلّی الله علیه و آله را درباره خلافت من شنیده است برخیزد و گواهی دهد).
در این هنگام افرادی مانند: سلمان، ابوذر، مقداد، عمّار، زیدبن ارقم، بُراءبن عازب برخاستند و گفتند:
(ما گواهی می‌دهیم که سخن پیامبر صلّی الله علیه و آله را به خاطر سپرده‌ایم، آن هنگام که آن حضرت برفراز منبر بود و تو در کنارش بودی، و آن حضرت فرمود: (خداوند به من فرمان داده تا امام شما و جانشین خودم و وصّی و عهده‌دار کارهای من بعد از خودم را، که خداوند اطاعت از او را بر مؤمنان واجب نموده، نصب کنم ... ای مردم! امام و مولا و راهنمای شما بعد از من، برادرم علی علیه السّلام است.
وَ هُوَ فِیْکُمْ بِمَنْزِلَتیِ فِیْکُمْ فَقَلّدُوهُ دِینَکُمْ وَ اَطِیعُوهُ فِی جَمیع اُمُورِکُمْ ...
: (و مقام او در میان شما همانند مقام من در میان شما است، در دین خود از او پیروی کنید، و در همه شئون زندگی، از او اطاعت نمائید) به این ترتیب، امام علی علیه السّلام با مناظره خود در میان آن جمعیّت، دلائل امامت و برتری خود را تبیین کرد، و حجّت را بر آن‌ها تمام نمود.
اقتباس و تلخیص از الغدیر، ج 1، ص 163 تا 166؛ فرائد السمطین، باب 78، سمط اوّل