احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
هرگاه راهی برای پیدا کردن قبله وجود نداشته باشد و قبله در میان چهار سمت مختلف مردد شود یک نماز به یک طرف کافی است، ولی احتیاط مستحب آن است که چهار نماز به چهار طرف بخواند و هرگاه در سه طرف یا دو طرف احتمال وجود قبله را می دهد فقط به سمت آنها نماز بخواند.
عنوان مسئله:
هرگاه راهی برای پیدا کردن قبله وجود نداشته باشد و قبله در میان چهار سمت مختلف مردد شود یک نماز به یک طرف کافی است، ولی احتیاط مستحب آن است که چهار نماز به چهار طرف بخواند و هرگاه در سه طرف یا دو طرف احتمال وجود قبله را می دهد فقط به سمت آنها نماز بخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا کسی که در میان مراجع کنونی، فقط درباره اعلمیّت مثلاً سه نفر شک دارد، می تواند رساله هر سه نفر را بگیرد و بدون توجّه به نظر مراجع دیگر، که احتمال اعلمیّت آنها را نمی دهد،احتیاط کند؟
- درباره اماره فراش و نفی ولد به سؤال زیر پاسخ دهید: آیا برای اجرای اماره فراش، احراز وقوع مطلق نزدیکی کافی است، یا نزدیکی باید به گونه ای باشد که احتمال حاملگی، هر چند به صورت ضعیف، وجود داشته باشد؟ مثلا برخی از فقهای عظام وطی در دبر را، به ویژه در صورت عزل، یا عدم انزال، برای جریان اماره فراش کافی نمی دانند. نظر حضرتعالی چیست؟
- اگر به دلیل ابری بودن هوا گمان ببریم که وقت نمازتنگ است و با تیمم نماز بخوانیم و بعدا بفهمیم که وقت کافی بوده،ت کلیف نماز خوانده شده چیست؟
- پیرمرد یا پیرزنی محرم شده، امّا هوش و حواس کافی ندارد. مثلا به هنگام نماز از (ایاک نعبد) به (غیر المغضوب علیهم) منتقل می شود آیا لازم است برای وی نایب گرفته شود؟
- هرگاه فردی به خاطر ازدحام نتواند نماز طواف را پشت مقام بخواند، آیا باید صبر کند تا خلوت شود، یا می تواند فوراً نمازش را در جایی که مقدور است بخواند، ولو روزهای بعد، در جای نزدیکتر می تواند اعاده نماید؟
- کسی که به نیابت از دیگری رمی جمره می کند، آیا کافی است پس از رمی هر جمره برای خودش، به نیابت از دیگری آن جمره را رمی کند، هر چند از چندین نفر نیابت داشته باشد؟ یا باید ابتدا هر سه جمره را به قصد خود رمی کند، سپس به نیّت هر یک از کسانی که از آنها نیابت کرده به شکل بالا عمل کند؟
- حجّاجی که فعلا از ایران برای عمره مفرده می روند با ماشین مسقّف می روند و در بین راه برای نماز و غذا چند مرتبه سوار و پیاده می شوند، آیا یک کفّاره کافی است یا برای هر دفعه که پیاده و سوار می شوند کفّاره لازم است؟
- حجّاجی که فعلا از ایران برای عمره مفرده میروند با ماشین مسقّف میروند و در بین راه برای نماز و غذا چند مرتبه سوار و پیاده میشوند، آیا یک کفّاره کافی است یا برای هر دفعه که پیاده و سوار میشوند کفّاره لازم است؟
- کسی که به نیابت از دیگری رمی جمره می کند، آیا کافی است پس از رمی هر جمره برای خودش، به نیابت از دیگری آن جمره را رمی کند، هر چند از چندین نفر نیابت داشته باشد؟ یا باید ابتدا هر سه جمره را به قصد خود رمی کند، سپس به نیّت هر یک از کسانی که از آنها نیابت کرده به شکل بالا عمل کند؟
- من خانم شیعی هستم، با همسری سید و سنی، در قطر زندگی می کنیم، برای اولین بار در زندگی مشترکمان ان شاءالله به عمرده مفرده می رویم. از آنجا که در عمره مفرده برای شیعیان طواف نساء و نماز طواف نساء واجب است ولی این حکم برای برادران سنی وجود ندارد، سوال من از جنابعالی این است که تنها طواف و نماز طواف نساء من برای محرمیت دوباره ی من و همسرم کافی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] اهمیت قبله در نماز چه قدر است و اگر در مکانی قرار داشتی که جهت قبله مشخص نبود و راهی برای یافتن آن هم وجود نداشت و بعد از خواندن نماز بعداً (چند روز بعد) متوجه شدی که جهت قبله اشتباه بوده باید چه کرد؟ ج) بطور کلّی کسی که هیچ راهی برای یافتن قبله ندارد و گمانش هم به هیچ طرف نمی رود، بنابر احتیاط واجب باید به چهار طرف نماز بخواند و اگر عمداً برخلاف وظیفه عمل کرده و بعد هم متوجه شده به طرفی که نماز خوانده اشتباه بوده است، باید بنابر احتیاط نماز خود را اعاده نماید.س: کسی که در حال اضطرار نمی تواند به طرف قبله نماز بخواند، آیا جهات غیر از قبله برایش یکسان است؟
- [آیت الله بهجت] آیا سه روز تلفیقی در تحقق اعتکاف کافی است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا در تحقق اعتکاف، سه روز ناپیوسته کافی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا رو به قبله بودن حیوان، هنگام قطع اوداج اربعه کافی است یا این که تا نزع روح باید رو به قبله باشد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی بین نماز احتیاط حدثی از او سر زده است؛ آیا اعاده ی رکعت احتیاط به تنهایی کافی است یا باید نماز را هم اعاده کند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر بچه ممیّزی که آشنای به احکام دینی است، نماز میّت را به طور صحیح بخواند، کافی است یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا واجب است در نیّت نماز، تعیین کنیم که نماز ما واجب است یا مستحب یا قصد قربت به تنهایی کافی است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی که احتمال بدهد رمی باعث قاعدگی او می شود ایا کافی است در رمی نایب بگیرد
- [آیت الله سیستانی] آیاتسبیحات اربعه حتما باید سه بار گفته شود یا یک بار کافی است ؟
- [آیت الله اردبیلی] زنی که از خون حیض پاک شده و میخواهد نماز بخواند، ولی آب کافی برای غسل و وضو ندارد، بلکه آب، برای انجام دادن یکی کافی است، چه کند؟ اگر آب کافی دارد، ولی وقت انجام دادن هر دو را ندارد، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه جماعت برپا شود مستحب است کسی که نمازش را فرادی خوانده دوباره باجماعت بخواند و اگر بعداً بفهمد که نماز اولش باطل بوده نماز دوم کافی است.
- وقتی انسان وارد مسجد می شود مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری بخواند کافی است.
- هرگاه زن پاک شود و شک کند که به مقدار کافی وقت برای نماز باقی مانده یا نه، باید نمازش را بخواند.
- هرگاه با سه طرف یک قطعه سنگ محل را پاک کند کافی است، همچنین با سه گوشه یک قطعه کاغذ و پارچه.
- کسی که چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند، مثلاً نمی داند دو نماز بوده یا سه نماز، کافی است مقدار کمتر را بخواند، اما اگر قبلاً شماره آنها را می دانسته، ولی به واسطه سهل انگاری فراموش کرده، احتیاط واجب آن است که مقدار بیشتر را بخواند.
- هرگاه شک کند که آیا نماز چهار رکعتی خوانده و بعد منصرف یا مردد شده یا نه، باید نمازهای خود را شکسته بخواند.
- هرگاه زن مستحاضه قلیله، نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا را از هم جدا بخواند، باید برای هر کدام یک وضو بگیرد و همچنین برای نمازهای مستحب، ولی برای مجموع نماز شب، یک وضو یا غسل کافی است و برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو که بلافاصله بعد از نماز به جا می آورد، غسل و وضو لازم نیست.
- غسل میّت مثل غسل جنابت است و احتیاط مستحب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است غسل ارتماسی ندهند، ولی جایز است در غسل ترتیبی هر یک از سه قسمت بدن را به ترتیب در آب فرو برند. هرگاه زن حائض یا شخص جُنُب از دنیا برود همان غسل میّت برای او کافی است.
- (خانه کعبه) که در مکه معظمه است قبله تمام مسلمین دنیاست و هرکس در هرجا باشد باید روبروی آن نماز بخواند، اما کسی که دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو بقبله نماز می خواند کافی است، بنابراین صفهای طولانی نماز جماعت که طول آنها از طول خانه خدا بیشتر است همه می تواند رو به قبله باشد.
- هرگاه انسان در جایی نماز می خواند که مردم از جلو او عبور می کنند مستحب است جلو خود چیزی بگذارد که میان او و آنها حایل گردد، حتی اگر عصا و تسبیح و ریسمانی هم باشد کافی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر برای پیدا کردن قبله وسیلهای ندارد ، یا با اینکه کوشش کرده ، گمانش به طرفی نمیرود ، نماز خواندن به یک طرف کافی است ، و احتیاط مستحب آن است که چنانچه وقت نماز وسعت دارد چهار نماز به چهار طرف بخواند .
- [آیت الله بهجت] خانه کعبه که در مکه معظمه میباشد قبله است، و باید روبهروی آن نماز خواند و همینقدر که گمان بکند روبهروی قبله است و گمان او عقلایی باشد، کافی است، اگرچه در صورت امکان، احتیاط مستحب در تحصیل علم و یا اطمینان به قبله است و همچنین اگر بتواند گمان قویتری پیدا کند؛ در صورتی که مشکل نباشد احتیاط مستحب در تحصیل آن است.
- [آیت الله بهجت] اگر برای پیدا کردن قبله وسیلهای ندارد، یا با اینکه کوشش کرده، گمانش به طرفی نمیرود، چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید از روی احتیاط چهار نماز به چهار طرف بخواند، اگرچه بعید نیست فقط یک نماز به یکی از چهار طرف که بخواند کافی باشد و سه نماز دیگر مستحب و از روی احتیاط باشد؛ و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد، باید به اندازهای که وقت دارد نماز بخواند، مثلاً اگر فقط به اندازه یک نماز وقت دارد، باید یک نماز به هر طرفی که میخواهد بخواند. و در مواردی که نماز متعدد میخواند باید نمازها را طوری بخواند که یقین کند یکی از آنها رو به قبله بوده، یا اگر از قبله کج بوده به طرف دست راست و دست چپ قبله نرسیده است.
- [آیت الله علوی گرگانی] وقتی انسان وارد مسجد می‌شود، مستحبّ است دو رکعت نماز به قصد تحیّت واحترام مسجد بخواند و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند کافی ا ست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] وقتی انسان وارد مسجد می‌شود، مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند کافی است.
- [آیت الله خوئی] وقتی انسان وارد مسجد می‌شود، مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند، و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند کافی است.
- [آیت الله سیستانی] وقتی انسان وارد مسجد می‌شود ، مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیّت و احترام مسجد بخواند ، و اگر نماز واجب ، یا مستحب دیگری هم بخواند کافی است .
- [آیت الله بروجردی] وقتی انسان وارد مسجد می‌شود، مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند کافی است.
- [آیت الله علوی گرگانی] در رکعت سوم و چهارم نماز میتواند فقط یک حمد بخواند، یا بنابر احتیاط مستحبّ سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید، که سه مرتبه بگوید: )سُبْحانَ اللّهِ وَالحَمْدُ لِلّهِ وَلا اًّلهَ اًّلاّ اللّهُ وَاللّهُ أکْبَر(، اگرچه یک مرتبه کافی است و میتواند در یک رکعت حمد و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید و بهتر آن است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.
- [آیت الله خوئی] اگر برای پیدا کردن قبله وسیلهای ندارد، یا با این که کوشش کرده، گمانش به طرفی نمیرود، نماز خواندن به یک طرف کافی است، و احتیاط مستحب آن است که چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید چهار نماز به چهار طرف بخواند.