مال الاجاره
مالی كه بايد مستأجر بابت اجاره بپردازد.
اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت کنند باید چنین حساب کنند که اگر آنها با دادن مال الاجاره در آن زمین باقی بماند چقدر ارزش دارد، پس سهم زن را از قیمت آن بدهند.
عنوان مسئله:
اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت کنند باید چنین حساب کنند که اگر آنها با دادن مال الاجاره در آن زمین باقی بماند چقدر ارزش دارد، پس سهم زن را از قیمت آن بدهند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- یک قطعه زمین به نام پدر بنده و پدر شخصی به نام سیّد علی ثبت شده است و یک اصله خرما به صورت خودرو در این زمین روییده و مدّت چند سال است که این درخت خرما به ثمر رسیده است، سیّد علی، بدون این که زمین مذکور تقسیم شده باشد، از ثمره آن درخت بدون رضایت این جانب استفاده می نماید، وی مدّعی است که درخت سهم خودم می باشد، از نظر شرع مقدّس این درخت متعلّق به چه کسی است؟
- اگر زارع و دهقان و یا کارگر و خادم کسی در زمین صاحب زمین درخت می نشاند، شرعاً این درختان مال کدام یک از آنهاست؟
- در میان بعضی از مردم معمول است که وامی به صاحب خانه می دهند و خانه او را گرو برمی دارند به شرط اینکه قیمت کمتری جهت مال الاجاره بپردازند، یا اصلًا مال الاجاره ای ندهند که در عرف به آن خانه رهنی می گویند، آیا این کار صحیح است؟
- چنانچه پیش از دادن سهم زن از قیمت هوایی خانه و امثال آن، آن را بفروشند معامله صحیح است؟
- اگر ورثه دیگر سهم زن را از قیمت هوایی ندهند (مانندبنای خانه) آیا می توانند بدون اجازه زن در آن تصرّف کنند؟
- پسری در زمین پدر بدون اجازه و یا با اجازه پدر درخت می نشاند، شرعاً این درختان مال کدام یک از آنهاست؟
- چند برادر در یک خانه زندگی می کنند و مال و ملک ایشان مشاع است یکی از برادران در زمین مشاع درخت می نشاند، شرعاً این درختان مال کدام یک از آنهاست؟
- شخصی باغی را وقف کرده، و اکنون درختان آن به عللی خشکیده است. آیا زمین آن باغ جزء وقف حساب می شود؟ آیا واجب است به جای درختان خشکیده، درخت جدید کاشته شود؟
- اگر زمین را به دیگری واگذار کنند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل میآید مال هردو باشد، آیا این معامله صحیح است؟ و آیا این معامله را می توان مساقات نامید ؟
- مؤسّسان شرکتی در زمان تأسیس شرکت، و برای ترغیب و تشویق مردم به خرید سهام آن، امتیاز خاصّی به شرح زیر برای خریداران سهام در نظر می گیرند. (در صورتی که سهامداری مایل به فروش سهم خود باشد، مؤسّسان خرید سهام وی را پس از 6 ماه از تشکیل شرکت تضمین نموده، و علاوه بر پرداخت ارزش اسمی سهم سالانه، مبلغی معادل 20% قیمت سهام به عنوان ارزش افزوده به وی پرداخت خواهند کرد.) برخی از سهامداران به علّت وجود چنین امتیازی، اقدام به خرید سهام شرکت مورد نظر می نمایند. با توجّه به وجود شبهه شرعی برای برخی از مؤسّسان و خریداران سهام، خواهشمند است نظر مبارکتان را در خصوص پرسش های ذیل اعلام فرمایید: 1 مؤسّسان شرکت، 20% مورد نظر را تحت عنوان (ارزش افزوده) مطرح نموده اند. با توجّه به این که هنگام پرداخت این مبلغ در مورد این موضوع که 20% به ارزش سهم افزوده شده، یا نه تحقیق و بررسی صورت نمی گیرد، و بر فرض انجام بررسی، نتیجه دیگری عاید می شود (بدین معنا که ارزش واقعی سهم کمتر از مجموع مبلغ اسمی سهم و 20% مورد نظر می باشد،) تعهّد مزبور از جهت شرعی چه حکمی دارد؟ 2 حکم شرعی پرداخت یا دریافت ارزش افزوده تضمین شده، بدون این که مبتنی بر معامله خاصّی بوده و سود واقعی آن معامله محسوب شود، چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا ورثه می تواند پول (قیمت هوایی و درخت) سهم الارث زوجه را بدون رضایت زوجه به او بدهند.
- [آیت الله خوئی] شخصی که مُرد میفرمائید سالش منقضی میشود، آیا زراعتی که مثلاً در بیابان دارد ولی وقت درو نمودن آن نیست و یا میوه نارس در درخت، چگونه باید قیمت شود (از لحاظ خمس) به حساب علف در باب زراعت و یا به همین حال در زمین و یا درخت بماند قیمت نمایند و کذا اشجار اعم از مثمره و غیرها.
- [آیت الله خوئی] اشجاری که در زمینها غرس میشود و به صورت باغ درمیآید در مقام تخمیس چگونه باید حساب کرد؟ آیا قیمت آنها را از حیث وزن به صورت هیزم باید حساب کرد، یا قیمت آنها را به صورت درخت تازه نامی ثابت در زمین، یا قیمت آنها را به صورت درخت ریشهدار خارج از زمین که قابل غرس در محل دیگر است؟ زیرا این سه قسم اختلاف قیمت فراوان دارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی در زمین کس دیگری درخت دارد آن درخت را قطع میکنند ولی از ریشه آن درخت نهالی میروید و درخت میشود حال آن درخت از ریشه روئیده مال صاحب اصلی درخت میباشد یا صاحب زمین؟
- [آیت الله سبحانی] زمینی به ارزش 200هزار تومان قیمت گذاری می شود، متقاضی مبلغ 150 هزار تومان را پرداخت می نماید و قرار گذاشته می شود که 50هزار تومان باقی مانده را بعداً پرداخت نماید و معامله انجام شود، در این فاصله، خریدار قبل از پرداخت مابقی، زمین را به فروش رسانده و مابقی پول را نیز نمی پردازد، آیا زمین در ملک بایع باقی است؟
- [آیت الله بروجردی] مردی دکاکینی داشته و آنها را اجاره داده و در این بین مرده، آیا زوجه او از مال الاجاره آنها سهم میبرد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی در ملک موقوفه ساختمانی را با پول خود بنا کرد و آن را اجاره داد، آیا مال الاجاره از آنِ موقوفه است یا خود شخص؟
- [آیت الله خامنه ای] عدّه ای از اهالی یک منطقه قصد دارند در زمینی که دارای درخت است حسینیه ای بنا کنند، ولی بعضی از آنان که در زمین مزبور سهم دارند به این کار راضی نیستند، ساخت حسینیه در آن منطقه چه حکمی دارد؟ و اگر این احتمال وجود داشته باشد که زمین مزبور جزء انفال یا مکانهای عمومی شهر باشد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] چند برادر در یک خانه زندگی میکنند مال و ملکشان مشاع میباشد یکی از برادران در زمین مشاع درختی غرس میکند و پسر در زمین پدر بدون اجازه یا با اجازه پدر درخت غرس میکند، یا زارع و دهقان و یا کارگر و یا خادم کسی در زمین صاحب زمین درخت مینشاند آیا شرعاآن درختان مال کدام یک از آنها میباشد؟
- [آیت الله خوئی] زیدی منزلی در کنار شارع عام دارد و چون بنا بوده خیابان توسعه داده شود زمین دیگری خریده که منزل بسازد برای سکونت خود، اتفاقاً توسعه خیابان موقتاً تعطیل شده آیا تکلیف زید در آخر سال خود راجع به خمس زمین ابتیاعی، و یا منزل ثانوی چیست؟ و آیا به قیمت خرید خمس بدهد یا ارزش روز؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زن از تمام اموال منقول شوهر ارث می برد، ولی از زمین و قیمت آن ارث نمی برد، خواه زمین خانه باشد یا باغ، یا زمین زراعتی و مانند آن و نیز از خود هوایی ساختمان ارث نمی برد، مثل بنا و درخت، اما باید هوایی را قیمت کنند و از قیمت آن سهم ارث او را بدهند.
- هرگاه بعد از زراعت و قبل از پایان محصول بفهمند مزارعه باطل بوده اگر بذر از صاحب زمین است زراعت متعلق به اوست و باید اجرت زارع را مطابق معمول بپردازد و اگر بذر از زارع باشد زراعت مال اوست و باید مال الاجاره زمین را مطابق معمول به صاحب زمین بدهد و چنانچه رضایت به باقی ماندن زراعت تا پایان مدت در زمین خود ندهد زارع باید آن را بچیند، مگر این که این کار موجب ضرر و زیان او گردد و باقی ماندن در زمین و پرداختن مال الاجاره موجب ضرر و زیانی برای مالک نباشد.
- هرگاه در زمینی که غصب کرده زراعت کند یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه آن مال غاصب است، ولی باید اجاره زمین را در مدتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و چنانچه در اثناء کار صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در آن زمین بماند غاصب باید فورا آن را بکند، هر چند باعث خسارت او شود و اگر نقصی در زمین پیدا شود باید تفاوت قیمت را بدهد و غاصب نمی تواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد یا اجاره دهد، همچنین صاحب زمین نمی تواند غاصب را مجبور کند که زراعت یا درخت را به او بفروشد.
- اگر بعد از قرارداد، صاحب زمین یا زارع بمیرد مزارعه به هم نمی خورد و ورثه آنها به جای آنان خواهند بود، ولی اگر زارع بمیرد و شرط کرده باشند که شخصاً زراعت کند مزارعه به هم می خورد و اگر زراعت نمایان شده باشد باید سهم او را به ورثه اش بدهند، ولی ورثه نمی توانند صاحب زمین را مجبور کنند که زراعت در زمین باقی بماند، مگر این که چیدن آن موجب ضرر و زیان آنها شود.
- هرگاه زن بخواهد در چیزی که از شوهرش ارث نمی برد (مانند زمین و بنای خانه) تصرف کند باید از ورثه دیگر اجازه بگیرد، همچنین ورثه دیگر تا سهم زن را از قیمت هوایی نداده اند (مانندبنای خانه) نباید بدون اجازه زن در آن تصرف کنند و چنانچه پیش از دادن سهم زن، آنها را بفروشند، در صورتی که زن معامله را اجازه دهد صحیح و گرنه نسبت به سهم او باطل است.
- هرگاه زمین را برای زراعت گندم یا جو اجاره دهد و مال الاجاره را گندم یا جو همان زمین قرار دهد اجاره صحیح نیست، همچنین در مقابل محصولات دیگر زمین.
- هرگاه بعد از تمام شدن مدت اجاره یا در اثناء بفهمد اجاره باطل بوده، مستأجر باید مال الاجاره را به مقدار ارزش معمولی به صاحب ملک بدهد (خواه کمتر از مقدار قرارداد باشد یا بیشتر) پس اگر ارزش معمولی ماهی یک هزار تومان است، ولی او به پانصد تومان یا دو هزار تومان اجاره کرده باید همان یک هزار تومان را بدهد.
- هرگاه پیش از تمام شدن مدت اجاره، ملک را به مستأجر بفروشد اجاره به هم نمی خورد و مستأجر باید مال الاجاره را بپردازد، همچنین اگر به دیگری بفروشد باز اجاره به حال خود باقی است.
- ماهی و حیوانات دیگری را که از دریا می گیرند خمس ندارد، ولی جزء درآمد کسب حساب می شود که اگر در آخر سال چیزی از آن یا قیمت آن اضافه بماند خمس دارد.
- اگر زمین را به دیگری واگذار کنند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل می آید مال هردو باشد در صورتی که تمام جهات را روشن کنند معامله صحیح است، هر چند مساقات نامیده نمی شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند، باید حساب کنند که اگر آنها بدون اجاره در زمین بمانند تا از بین بروند، چقدر ارزش دارند و سهم زن را از آن قیمت بدهند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بخواهد بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند ، باید حساب کنند که اگر آنها بدون اجازه در زمین بمانند تا از بین بروند ، چقدر ارزش دارند و سهم زن را از آن قیمت بدهند .
- [امام خمینی] اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند باید حساب کنند که اگر آنها بدون اجاره در زمین بمانند تا از بین بروند چقدر ارزش دارند و سهم زن را از آن قیمت بدهند.
- [آیت الله سبحانی] اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند، باید حساب کنند که اگر آنها بدون اجاره در زمین بمانند، تا از بین بروند، چقدر ارزش دارند و سهم زن را از آن قیمت بدهند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند؛ باید حساب کنند که اگر آنها بدون اجاره در زمین بمانند تا از بین بروند؛ چقدر ارزش دارند و سهم زن را از آن قیمت بدهند.
- [آیت الله خوئی] اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند، باید حساب کنند که اگر آنها بدون اجاره در زمین بمانند تا از بین بروند، چقدر ارزش دارند، و سهم زن را از آن قیمت بدهند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بخواهند بنا و درخت و مانند ان را قیمت نمایند که سهم زن را از ان قیمت بدهند باید حساب کنند که اگر انها بدون اجاره در زمین بمانند تا از بین بروند چقدر ارزش دارند و سهم زن را از همان قیمت بدهند
- [آیت الله بروجردی] اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت نمایند، [که سهم زن را از آن قیمت بدهند] باید [به این صورت] حساب کنند که اگر آنها بدون اجاره در زمین بمانند تا از بین برود، چقدر ارزش دارند و سهم زن را از آن قیمت بدهند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت کنند، باید حساب کنند که اگر این چیزها بدون اجاره در زمین بمانند تا از بین بروند، چقدر قیمت دارند و سهم زن را از آن قیمت بدهند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگربخواهند بنأ ودرخت ومانند آن را قیمت نمایند، باید حساب کنند که اگر آنها را مثلاً در زمین بدون اجاره بمانند تا از بین بروند چقدر ارزش آنها میباشد، سهم زن را از آن قیمت باید بدهند.