مال الاجاره
مالی كه بايد مستأجر بابت اجاره بپردازد.
مردی دکاکینی داشته و آنها را اجاره داده و در این بین مرده، آیا زوجه او از مال الاجاره آنها سهم می‌برد یا خیر؟
اگر هنوز مال الاجاره را استیفا نکرده بمیرد زن سهم خود را از مال الاجاره می‌برد.
اگر هنوز مال الاجاره را استیفا نکرده بمیرد زن سهم خود را از مال الاجاره می‌برد.
عنوان سوال:
مردی دکاکینی داشته و آنها را اجاره داده و در این بین مرده، آیا زوجه او از مال الاجاره آنها سهم می‌برد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هرگاه ورثه سهمی قیمت اعیانی زوجه را از ارث زوج تأخیر انداختند و مدّتی گذشت و عین آن اعیان ترقّی سوقیه پیدا کرد، مثل این که: خانه بود اجاره دادند، یا درخت بود میوه دار شد، آیا زوجه از قیمت اعیانی وقت وفات زوجش سهم می‌برد، یا از قیمت وقتی که میخواهند سهم او را اَدا کنند؟ و آیا زوجه از منافع عین در این مدّتی که حق او را تأخیر انداختند سهم می‌برد یا خیر؟
- زوجه هنوز قیمت عمارت و اشجار موروثه را نبرده است از اجاره آنها می‌برد؟
- زیدی بعد از فوت زوجه اوّلیه خود - که دارای اولاد است – زوجه ثانیه به طور دایم اختیار مینماید، پس از وفات بدون وصیت با داشتن اولاد از زوجه اوّلی زوجه ثانوی از زید متوفّی - شوهر خود - چه ارث می‌برد؟
- زوجه غیر مدخوله متوفّی عنها زوجها، تمام مهر المسمّی را می‌برد یا نصف آن را؟
- زوجه دائمه از اراضی و سایر غیر منقول، چه می‌برد و چه نمیبرد؟
- آیا زوجه از زمین غیر مساکن و منازل و اشجار ما تَرَک زوج متوفّای خود حقّی می‌برد یا خیر؟
- زارع آب و زمینی که برای زراعت اجاره میکند بعد از دادن مال الاجاره مخارجات از کاه و گندم هر دو باید خارج شود یا از گندم تنها، چون بعض اوقات قیمت کاه به مقدار اجاره زمین و مخارجات کافی است؟
- آیا زوجه از اموال غیر منقول زوج متوفّای خود از قبیل خانه و زمین مزروعی و باغ، ارث می‌برد یا خیر؟
- زنی با حال حمل وفات نموده و حمل او در شکم بعد از مادر مرده، آیا از مادر خود ارث می‌برد یا خیر؟
- اگر نطفه مردی را به زن اجنبیه تزریق نمایند، یا نطفه شخص عنینی را به زوجه او تزریق نمایند، آیا صدق أولاد بر او می‌شود یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در صورت عدم دریافت مورد اجاره توسط مستاجر و یا عدم استفاده مستاجر از مورد اجاره موجر می تواند مال الاجاره رامطالبه کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه مستأجر قبل از اتمام مدّت اجاره، ملک مورد اجاره را تخلیه کند، آیا نسبت به مدّت باقیمانده قرارداد ضامن مال الاجاره می‌باشد؟
- [آیت الله اردبیلی] پدری از دنیا میرود و دو پسر بجای میگذارد. قبل از تقسیم ارث یکی از دو پسر نیز میمیرند و این پسری که مرده، دارای یک فرزند پسر و یک دختر می‌باشد. سهم ارث آن دختر و پسر از ارث پدر بزگشان چقدر خواهد بود؟ آیا یک سهم عموی آنها می‌برد و یک سهم به مجموع آن پسر و دختر میرسد یا این که یک سهم عمو می‌برد و یک سهم پسرمیبرد و یک نیم سهم دختر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ملکی بصورت مشارکت خریده می شود و سپس یکی از شرکاء سهم خود را به شریک دیگر، اجاره به شرط تملیک می دهد، به طوری که بعد از پرداخت تمامی مال الاجاره(که طبعاً بیش از پولی است که شریک برای آن سهم داده بود) قسمت مورد اجاره به ملکیت مستأجر درمی آید، آیا می توان این کار را که در بانکها و یا شرکتها، اشخاص حقوقی، و بعضاً توسط اشخاص حقیقی صورت می گیرد راهی شرعی برای تخلص از ربای قرضی دانست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی در ملک موقوفه ساختمانی را با پول خود بنا کرد و آن را اجاره داد، آیا مال الاجاره از آنِ موقوفه است یا خود شخص؟
- [سایر] آیا در صورت بطلان اجاره، تصرف طرفین در مال الاجاره حرام است؟ اگر طرفین عقد به آن راضی باشند چطور؟ اگر مورد این اجاره، خانه ای باشد، نماز خواندن در آن باطل است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی بدون اجازه متولی شرعی زمین موقوفه را به اجاره بدهد، و مال الاجاره را به مصرف وقف برساند، چه حکمی دارد؟ و آیا اجاره کننده ضامن است؟
- [سایر] چرا زن نصف سهم مرد، ارث می‌برد؟
- [آیت الله بهجت] مالکی مقداری از زمین مزروعی خود را به صورت اجاره به دیگری واگذار نموده و مال الاجاره از گندم تعیین شده است. اگر گندم مال الاجاره به تنهایی به حد نصاب برسد، آیا زکات دارد؟ اگر همراه با بقیه گندم ها به حدّ نصاب برسد، چه طور؟
- [آیت الله خوئی] ملک موقوفه که مثلاً گندم کار است و جریبی ده من گندم مال الاجاره او هست آیا شخص میتواند که چند سال به همین مقدار مال الاجاره اجاره کند و هر ساله این مال الاجاره را بپردازد و به مصرف برساند و اما ملک را به خرج خودش به صورت محوطه و باغ در بیاورد و غرس اشجار نماید و انتفاع از ثمره و اشجارش تا موعد معین مثلاً سی سال یا بیشتر ببرد، یا از برای همیشه به این نحوه در ید خودش یا وارثش باشد و همین مال الاجاره را بپردازد.
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه چیزی را که اجاره داده تحویل دهد، اگر چه مستأجر تحویل نگیرد، یا تحویل بگیرد و تا آخر مدت اجاره از آن استفاده نکند، باید مال الاجاره آن را بدهد.
- اگر پیش از آن که مدت اجاره تمام شود ملک را به مستأجر بفروشد، اجاره به هم نمیخورد و مستأجر باید مال الاجاره را به فروشنده بدهد و همچنین است اگر آن را به دیگری بفروشد.
- اگر اجاره دهنده یا مستأجر بمیرد، اجاره باطل نمیشود، ولی اگر خانه مال اجاره دهنده نباشد، مثلاً دیگری وصیت کرده باشد که تا او زنده است منفعت خانه مال او باشد، چنانچه آن خانه را اجاره دهد و پیش از تمام شدن مدت اجاره بمیرد، از وقتی که مرده اجاره باطل است.
- اگر میت اولاد نداشته باشد، نوهی پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را می‌برد و نوهی دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را می‌برد، مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- اگر ملکی را بر افراد مخصوصی مثلاً بر اولاد خود وقف کند که هر طبقهای بعد از طبقه دیگر از آن استفاده کنند، چنانچه متولی ملک آن را اجاره دهد و بمیرد، اجاره باطل نمیشود، ولی اگر متولی نداشته باشد و یک طبقه از کسانی که ملک بر آنها وقف شده، آن را اجاره دهند و در بین مدّت اجاره بمیرند، اجاره باطل می‌شود و در صورتی که مستأجر مال الاجارهی تمام مدّت را داده باشد، مال الاجاره از زمان مردنشان تا آخر مدّت اجاره را از مال آنان میگیرد.
- اگر وارث میت یک دایی یا یک خاله و عمو و عمهی مادری و عمو و عمهی پدر و مادری یا پدری باشد، مال را سه قسمت میکنند:یک قسمت را دایی یا خاله می‌برد و دو قسمت باقی مانده را سه سهم میکنند، یک سهم آن را به طور مساوی بین عمو و عمهی مادری قسمت میکنند و دو سهم دیگر را بین عمو و عمهی پدر و مادری یا پدری قسمت مینمایند و عمو دو برابر عمه می‌برد، بنا بر این اگر مال را نُه قسمت کنند:سه قسمت آن سهم خاله یا دایی و دو قسمت سهم عمو و عمهی مادری و چهار قسمت سهم عمو و عمهی پدر و مادری یا پدری می‌باشد.
- اگر بعد از تمام شدن مدت اجاره معلوم شود که اجاره باطل بوده، مستأجر باید مال الاجاره را به مقدار معمول به صاحب ملک بدهد، مثلاً اگر خانهای را یک ساله به صد تومان اجاره کند بعد بفهمد اجاره باطل بوده، چنانچه اجاره آن خانه معمولاً پنجاه تومان است، باید پنجاه تومان را بدهد و اگر دویست تومان است، باید دویست تومان را بپردازد و نیز اگر بعد از گذشتن مقداری از مدت اجاره معلوم شود که اجاره باطل بوده، باید اجاره آن مدت را به مقدار معمول به صاحب ملک بدهد.
- اجاره دهنده و کسی که چیزی را اجاره میکند، باید مکلّف و عاقل باشند و به اختیار خودشان اجاره را انجام دهند و نیز باید در مال خود حق تصرف داشته باشند، پس سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف میکند، چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید اگر چیزی را اجاره کند، یا اجاره دهد صحیح نیست.
- اگر وارث میت عمو و عمه و دایی و خالهی پدر و عمو و عمه و دایی و خالهی مادر او باشند، مال سه سهم می‌شود:یک سهم آن را عمو و عمه و دایی و خالهی مادر میت به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و دو سهم دیگر آن را سه قسمت میکنند:یک قسمت آن را دایی و خالهی پدر میت به طور مساوی بین خودشان قسمت مینمایند و دو قسمت دیگر آن را به عمو و عمهی پدر میت میدهند و عمو دو برابر عمه می‌برد.
- اگر میت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم ارث آنان را به اولادشان میدهند و سهم برادر زاده و خواهرزادهی مادری به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و از سهمی که به برادر زاده و خواهرزادهی پدری یا پدر و مادری میرسد، هر پسری دو برابر دختر می‌برد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر مستأجر در پرداخت مال الاجاره از حدّ متعارف تأخیر کند، اجاره دهنده میتواند اجاره را به هم بزند.
- [آیت الله مظاهری] مالی را که مستأجر بابت اجاره می‌دهد باید معلوم باشد، بنابراین اگر خانه را اجاره نماید و مبلغ مال الاجاره را تعیین نکند اجاره باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر اجاره دهنده یا مستاجر بمیرد اجاره باطل نمی شود ولی اگر خانه مال اجاره دهنده نباشد مثلا دیگری وصیت کرده باشد که تا او زنده است منفعت خانه مال او باشد چنانچه ان خانه را اجاره دهد و پیش از تمام شدن مدت اجاره بمیرد از وقتی که مرده اجاره فضولی است و اگر مالک فعلی ان اجاره را در مدت باقی مانده اجازه کند نافذ می شود و مال الاجاره مدتی که بعد از مردن اجاره دهنده باقی مانده در صورت اجازه مال مالک فعلی است
- [آیت الله سبحانی] اگر زمینی را برای زراعت جو; یا گندم اجاره دهد و مال الاجاره را جو، یا گندم یا دیگر محصولات همان زمین قرار دهد اجاره صحیح نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زمینی را برای زراعت جو، یا گندم اجاره دهد و مال الاجاره را جو، یا گندم همان زمین قرار دهد، اجاره صحیح نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زمینی را برای زراعت اجاره دهد و مال الاجاره را حاصل همان زمین یا زمین دیگر که فعلا موجود نیست قرار دهد اجاره صحیح نیست و اگر مال الاجاره بالفعل موجود باشد یا به مافی الذمه اجاره کند مانعی ندارد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زمینی را برای زراعت جو یا گندم یا محصول دیگر اجاره دهد و مال الاجاره را از محصول همان زمین قرار دهد اجاره صحیح نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر زمینی را برای زراعت جو یا گندم یا محصول دیگر اجاره دهد، گرچه مال الاجاره را از محصول همان زمین قرار دهد، اجاره صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پیش از آن که اجاره تمام شود، ملک را به مستأجر بفروشد، اجاره باطل نمیشود، و مستأجر باید مال الاجاره را بدهد؛ همچنین اگر آن را به دیگری بفروشد، اجاره به هم نمیخورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه پیش از تمام شدن مدت اجاره، ملک را به مستأجر بفروشد اجاره به هم نمی خورد و مستأجر باید مال الاجاره را بپردازد، همچنین اگر به دیگری بفروشد باز اجاره به حال خود باقی است.