اقدام
اِقْدام، قاعده‌ای در فقه امامیه که در ابواب گوناگون معاملات جاری است و بر پایه آن، اقدام به معامله فاسد، موجب ضمان می‌گردد.
اگر انسان یقین کند أه دیگری مشغول کارهای میت شده ، واجب نیست به کارهای میت اقدام کند ولی اگر شک یا گمان دارد ، باید اقدام نحاید .
عنوان مسئله:
اگر انسان یقین کند أه دیگری مشغول کارهای میت شده ، واجب نیست به کارهای میت اقدام کند ولی اگر شک یا گمان دارد ، باید اقدام نحاید .
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] وظیفه شخصی که اطمینان به این پیدا نکرده است که آیا دیگران مشغول کارهای میت شده اند یا نه، چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر یقین دارد که غسل مسّ میّت بر او واجب شده و به حمّام رفته و بعد از مدّتی شکّ میکند که آیا غسل انجام داد یا خیر وظیفه چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی پسر دوم خود را وصی و پسر اول را که بزرگتر است ناظر در امر وصایت کرده است. چنانچه وصی برای انجام کارهای میت، از قبیل نماز و غیره تعلل و مسامحه کند، تکلیف ناظر چیست؟ آیا می تواند بدون اجازه وصی اقدام در کارهای میت کند، یا آنکه خود وصی باید انجام دهد؟ یا آنکه باید با اجازه حاکم شرع عمل کند.
- [آیت الله بروجردی] هر گاه به یقین یا گمان دخول وقت، به نیّت واجب غسل کرد بعد معلوم شد وقت داخل شده، اعاده غسل لازم است یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] اگر یکی از شکهای مبطل برای انسان ایجاد شود، ولی پس از چند لحظه انسان به طرفی یقین کند. آیا نماز او به خاطر شک باطل میشود؟
- [سایر] اینکه گفته میشود انسان مؤمن باید حداقل ماهی یکبار اقدام به شستن میت کند درست است؟ آیا سفارشی از جانب معصوم(ع) در اینباره شده است؟
- [آیت الله سبحانی] شک داشتم که میت را غسل داده اند یا نه ولی او را مس کردم. آیا غسل مس میّت بر من واجب است؟ 2. اگر در صحت غسل میت شک کردم وظیفه ام چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی وصیّت کرد و شخصی را بعنوان وصیّ معیّن نمود که کارهای میّت تحت نظر او انجام گردد ولی ورثه و یا ناظر بدون اجازه وصیّ اقدام به انجام وصیّت کنند آیا اقدام بدون رضایت وصیّ جایز است و آیا ضمان دارد یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] در صورتیکه موصی نیابت را ذکر نکرده باشد ورثه می توانند چند سال تأخیر بیاندازد؟ با اینکه یقین دارند که ذمّه متوفّی مشغول به حج واجب است؟
- [آیت الله اردبیلی] در رسالههای عملیه احکام شک در نماز آمده، ولی موارد تعارض آنها حل نشده است. از آنجا که من زیاد شک میکنم و گاه کثیرالشک میشوم، حالتهای مختلف شک برایم زیاد پیش میآید که حکم برخی از آنها را نمیدانم. لطفاً در موارد زیر مرا راهنمایی کنید: الف) فرمودهاید: ظن و گمان در رکعات نماز حکم علم و یقین را دارد. همچنین فرمودهاید: پس از سلام نماز به شک نباید اعتنا کرد. آیا بعد از نماز هم ظن حکم علم را دارد، و شخص در صورت شک باید فکر کند تا ببیند به ظن یا علم میرسد یا نه یا کلاً به هر شک و ظنّی پس از سلام نماز نباید اعتنا کرد؟ ب) اگر کسی در رکعات نماز مستحبی شک کند هم باید فکر کند تا شاید گمان یا علم پیدا شود یا میتواند بدون تأمل حکم شک را اجرا کند؟ ج) شک بعد از نماز یک یا دو رکعتی، پس از سلام نماز چه حکمی دارد؟ چرا شک در مورد این نمازها مبطل نماز است؟ د) گمان کثیرالشک هم حکم یقین را دارد؟ مثلاً اگر کثیرالشک در نماز صبح گمان و ظنش بر سه رکعت باشد، آیا باز هم باید بنا را بر صحت (دو رکعت) بگذارد؟ ه) شک بین 3 و 5، و نیز شک بین 3 و 4 و 5، و نیز شک بین 5 و 6، وقتی نمازگزار در حالت نشسته باشد، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده أتند ، بأید دوباره انجام دهد ولی اگر گمان دارد أه باطل بوده ، یا شک دارد أه درست بوده یا نه ، لازم نیست اقدام نحاید .
- اگر کسی مشغول کارهای میت شود بر دیگران واجب نیست اقدام نمایند ، ولی اگر او عمل را نیمه کاره بگذارد ، باید دیگران تمام کنند .
- واجب آن است أه برای غسل دادن میت ، مزد نگیرند ، ولی مزد گرفتن برای کارهای مقدماتی غسل ، حرام نیست .
- اگر کسی بدن انسان مرده ای را أه سرد شده و غسلش تضاده أتند مس کند ، یعنی حائی ازو بدن جود را به آن بساند بأید غسل مس میت نحاید ، چه در خواب مس کند چه در بیداری ، با اختیا ر مس کند یا بی اختیار ، حتی اگر ناخن و استخوان او به ناخن و استخوان میت برسد باید بنابر احتیاط واجب غسل کند ، ولی اگر حیوان مرده ای را مس کند ، عسل بر او واجب نیست .
- اگر میت برای غسل و کفن و دفن و نماز جود غیر ازو ولی ، کس دیگری را معین کند ، ولایت این امور با اوست و مستحب است ازو ولی ، هم اجازه بگیرد و لازم نیست کسی أه میت ، او را برای انجام این کار ها معین کرده ، این وصیت را قبول کند ، ولی اگر قبول کرد ، بأید به آن عمل نحاید .
- واجب است میت را سه غسل بدهند : اول : به آبی أه با سدر مخلوط باشد . دوم : به آبی أه با کافور مخلوط باشد . سوم : با آب خالص .
- نابینا وکسی که در زندان است و مانند اینها بنابر احتیاط واجب باید تا یقین به د اخل شدن وقت نکنند ، مشغول نماز نشوند ، ولی اگر انسان به واسطة ابر یا غبار و مانند اینها که برای همه مانع از یقین کردن است ، نتواند در اول وقت نماز ، به داخل شدن وقت یقین کند، چنانچه گمان داشته باشد که وقت داخل شده ، می تواند مشغول نمازشود.
- کسی أه میت را تیمم می دهد ، باید دست جود را به زمین بزند و به صورت و پشت دستهای میت بکشد و اگر ممکن باشد احتیاط واجب آن است أه با دست میت هم او را تیمم بدهد . احکام کفن میت
- برای کسی أه بعد ازو مس میت غسل نکرده است ، توقف در مسجد و جماع و خواندن سوره هائی أه سجده واجب دارد ، مانعی ندارد ، ولی برای نماز و مانند آن بأید غسل کند . احکام مُحتضَر
- اگر انسان حالی دارد که در آب کشیدن چیز نجس یقین پیدا نمیکند ، میتواند به گمان اکتفا نماید .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان یقین کند که دیگری مشغول کارهای میّت شده، واجب نیست به کارهای میّت اقدام کند، ولی اگر شک یا گمان دارد، باید اقدام نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان یقین کند که دیگری مشغول کارهای میّت شده، واجب نیست به کارهای میّت اقدام کند، ولی اگر شک یا گمان داشته باشد، باید اقدام نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان یقین کند که دیگری مشغول کارهای میت شده؛ واجب نیست به کارهای میت اقدام کند؛ ولی اگر شک یا گمان دارد؛ باید اقدام نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان یقین کند که دیگری مشغول کارهای میت شده، واجب نیست به کارهای میت اقدام کند، ولی اگر شک یا گمان دارد باید اقدام نماید.
- [امام خمینی] اگر انسان یقین کند که دیگری مشغول کارهای میت شده، واجب نیست به کارهای میت اقدام کند. ولی اگر شک یا گمان دارد، باید اقدام نماید.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان یقین کند که دیگری مشغول کارهای میت شده، واجب نیست بهکارهای میت اقدام کند، ولی اگر شک یا گمان دارد، باید اقدام نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگرانسان یقین کند که دیگری مشغول کارهای میت شده، واجب نیست به کارهای میت اقدام کند، ولی اگر شک یا گمان دارد، باید اقدام نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان یقین کند یا حجت شرعیه داشته باشد که دیگری مشغول کارهای میت شده واجب نیست به کارهای میت اقدام کند ولی اگر شک یا گمان دارد باید اقدام نماید
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان اطمینان کند که دیگری مشغول کارهای میّت شده ، واجب نیست به کارهای میّت اقدام کند ، ولی اگر شک یا گمان دارد باید اقدام نماید .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان اطمینان کند که دیگری مشغول کارهای میت شده، واجب نیست به کارهای میت اقدام کند ولی اگر شک یا گمان غیراطمینانی دارد، باید اقدام نماید.