دیوانه
دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفتهاند.
اگر دیوانه عاقل شود، واجب نیست روزه‌های وقتی را که دیوانه بوده قضا نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که در ماه مبارک رمضان به واسطه عذری نتواند روزه بگیرد و تا ماه مبارک رمضان بعدی به واسطه عذر دیگری نتواند روزه‌های خود را قضا کند، در خصوص قضا و کفاره چه وظیفه‌ای دارد؟
- فرد بیماری مبتلا به یبوست است. اگر او در ماه رمضان با آب اماله کند، روزه او چه حکمی دارد؟ اگر باطل است، برای روزه‌های سال‌های قبل، آیا باید کفاره هم بدهد یا فقط قضا لازم است؟
- دختر من سال گذشته به سن تکلیف رسیده است؛ اما در ماه مبارک رمضان به علت ضعف جسمانی و بنیه ضعیفی که دارد، نمی‌توانست روزه بگیرد و در آستانه ماه رمضان نتوانسته روزه‌های سال قبل را قضا کند و امسال هم احتمالاً نمی‌تواند روزه بگیرد. او باید چه کار کند؟ آیا اگر بعد از امسال توانست، باید هر دو سال را قضا کند و یا باید کفاره بدهد؟
- به جا آوردن نماز قضا، بلافاصله بعد از فوت وقت اداء واجب است یا تأخیر آن جایز می‌باشد؟ مثلاً وقتی نماز صبح انسان قضا می‌شود، هنگامی که بیدار شد واجب است قبل از هر کاری نماز خود را قضا کند، یا می‌تواند آن را به وقت دیگری موکول نماید؟
- آیا نمازهای واجب که در بیماری به‌صورت نشسته خوانده شده، لازم است که پس از بهبودی قضا شود؟
- شخصی شغلش مسافرت است و معمولاً در سفر به سر می‌برد. با توجه به اینکه در سفر، روزه‌های ماه رمضان خود را می‌گیرد و نماز را تمام می‌خواند، آیا می‌تواند روزه قضای ماه رمضان خود را نیز در سفر بگیرد؟
- آیا قضا و کفاره روزه، واجب فوری است یا می‌توان آن را تا قبل از ماه مبارک رمضان سال بعد به تأخیر انداخت؟
- آیا در روزه‌های اعتکاف حتماً لازم است هر روز نیت روزه آن روز را بکند یا همین که برای اعتکاف آمده و هر روز را روزه می‌گیرد، کافی است؟
- آیا می‌شود برای گرفتن قضای روزة میّت، چند نفر را هم‌زمان اجیر کرد؟ مثلاً آیا می‌شود اگر میت، سه سال روزه بدهکار است، سه نفر را در یک ماه اجیر کنند که روزه‌های او را بگیرند؟
- اگر پدر یا مادری عمداً نماز و روزه انجام نداده باشند، آیا قضای آن‌ها بر فرزند بزرگتر واجب است؟ همچنین اگر عمداً نبوده ولی وصیّت نکرده باشند باز قضا واجب می‌باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا گرفتن روزه‌های قضا، در سفر صحیح است؟
- [سایر] آیا قضای روزه‌های مادر هم بر پسر بزرگتر واجب است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که تا به حال اشتباهی تیمّم میکرده آیا باید نماز و روزه‌های خود را قضا کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث مقتول تنها ی دیوانه باشد و قیم این دیوانه با اذن حاکم شرع قاتل را قصاص نکند چنانچه این دیوانه بعدا عاقل گردد آیا حق در خواست قصاص دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] دختر بچهای که از سن یازده یا دوازده سالگی شروع به گرفتن روزه میکند و قبل از آن نمیدانسته که روزه بر او واجب است، آیا نسبت به قضا و کفّاره روزه‌های قبلی تکلیفی دارد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر روزهدار در روزه‌های مستحبّ یا واجب در وسط روز محتلم شود آیا روزهاش باطل می‌شود؟
- [آیت الله اردبیلی] در رساله مراجع درگذشته، مانند آیات عظام امام خمینی رحمهالله ، آقای گلپایگانی رحمهالله و آقای خویی رحمهالله و رساله مراجع حاضر، یکی از شرایط مرجع تقلید را عاقل بودن دانستهاند. منظور از عاقل بودن چیست؟ آیا منظور همان قوه ادراک و تشخیص خوب و بد است؟ مراد از دیوانه چیست؟ آیا تشخیص این موارد با عرف است یا این که تعریف فقهی دارد؟ پاسخ : عاقل و دیوانه بودن، عرفی است و تعریف فقهی ندارد.
- [آیت الله سبحانی] دیوانه ادواری که بخشی از روز افاقه پیدا می کند قضا دارد؟ و یا کفاره؟
- [سایر] اگر پدر، تنها فرزند دختر داشته باشد، آیا بعد از مرگش قضای روزه‌های او، بر دختر بزرگتر واجب است؟
- [سایر] روزه‌های مستحبی کدام است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کافر مسلمان شود واجب نیست روزه‌های وقتی را که کافر بوده قضا نماید، و همچنین است اگر مسلمانی کافر شود و دوباره مسلمان گردد روزه‌های وقتی را که کافر بوده واجب نیست قضا نماید.
- نمازهای یومیهای که زن در حال حیض نخوانده، قضا ندارد ولی روزه‌های واجب را باید قضا کند.
- اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر یا مادر نابالغ یا دیوانه باشد، وقتی که بالغ شد یا عاقل گردید باید نماز و روزه آن‌ها را قضا نماید و چنانچه پیش از بالغ یا عاقل شدن بمیرد، بر پسر دوّم چیزی واجب نیست.
- حجّ بر دیوانه واجب نیست ولی اگر دیوانه ادواری باشد و در ایّام حجّ عاقل باشد و بتواند اعمال را به جا آورد حجّ بر او واجب است، ولی اگر دیوانگی او در موسم حجّ باشد حجّ بر او واجب نیست و لازم نیست سرپرست او قبل یا بعد از مردن او برای او نایب بگیرد.
- اگر دیوانه یا بچّه نابالغی میّت را مس کند بعد از آنکه آن دیوانه عاقل یا بچّهبالغشد باید غسل مسّ میّت نماید، چنانچه قبل از بلوغ هم می‌تواند غسل کند.
- اگر عاقل در حال احرام دیوانه شود یا کسی در حال احرام مریض شود و نتواند اعمال را به جا آورد سرپرست آن‌ها )ولیّ آن‌ها یا رئیس کاروان و مانند آن‌ها( باید در اعمالی که قابل نیابت است مانند ذبح و رمی از آن‌ها نیابت کند و در مثل طواف آن‌ها را طواف دهد و در مثل وقوف آن‌ها را به عرفات و مشعر ببرد و در تقصیر آن‌ها را تقصیر کند. در این صورت حجّ آن‌ها صحیح است و در صورتی که در سال‌های بعد دیوانه عاقل شود یا مریض سالم گردد، اعاده حجّ لازم نیست.
- اگر در وقت درک مشعر الحرام نابالغ بالغ شد یا مجنون عاقل گردید حجّ او کفایت از حجّ واجب میکند.
- اگر عاقل در حال احرام دیوانه شود یا کسی در حال احرام مریض شود و نتواند اعمال را به جا آورد و بردن آن‌ها نیز به عرفات و مشعر ممکن نباشد، حجّ آن‌ها تبدیل به عمره مفرده می‌شود و اگر ممکن است آن‌ها را طواف و سعی میدهند و اگر ممکن نیست از طرف آن‌ها نیابت میکنند و آن‌ها را تقصیر مینمایند و با این عمل از احرام بیرون میآیند، ولی حجّ آن‌ها کفایت از حجّ واجب نمیکند.
- زکات شتر، گاو و گوسفند بر کسی واجب است که بالغ و عاقل باشد و بتواند در مال خود تصرّف کند.
- جلوگیری بچّه و دیوانه از مسّ خط قرآن واجب نیست، ولی اگر مس نمودن آنان بیاحترامی به قرآن باشد، باید از آنان جلوگیری کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر دیوانه عاقل شود، واجب نیست روزه‌های هنگامی را که دیوانه بوده قضا نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر دیوانه عاقل شود، واجب نیست روزه‌های زمانی را که دیوانه بوده قضا نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر دیوانه عاقل شود، واجب نیست روزه‌های وقتی را که دیوانه بوده قضا نماید.
- [آیت الله سیستانی] اگر دیوانه عاقل شود ، واجب نیست روزه‌های وقتی را که دیوانه بوده قضا نماید .
- [آیت الله بروجردی] اگر دیوانه عاقل شود، واجب نیست روزه‌های وقتی را که دیوانه بوده قضا نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر دیوانه عاقل شود، واجب نیست روزهای وقتی را که دیوانه بوده قضا نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر دیوانه عاقل شود واجب نیست روزه های وقتی را که دیوانه بوده قضا نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر دیوانه عاقل شود، واجب نیست روزه های وقتی را که دیوانه بوده قضا نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر دیوانه عاقل شود واجب نیست روزه های وقتی را که دیوانه بوده قضا نماید
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر دیوانه عاقل شود؛ واجب نیست روزه های وقتی را که دیوانه بوده قضا نماید.