اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
نذر کننده باید بالغ و عاقل باشد و با قصد و اختیار خود نذر کند بنابراین کسی که به واسطه عصبانی شدن بی اختیار نذر کرده یا او را بر نذر اکراه کرده باشند نذر او صحیح نیست
عنوان مسئله:
نذر کننده باید بالغ و عاقل باشد و با قصد و اختیار خود نذر کند بنابراین کسی که به واسطه عصبانی شدن بی اختیار نذر کرده یا او را بر نذر اکراه کرده باشند نذر او صحیح نیست
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] در مورد قسامه بفرمائید : آیا کسانی که در زمان وقوع قتل عاقل نبوده یا غیر بالغ بودهاند (کودک یا مراهق) امّا هنگام اجرای قسامه عاقل و بالغ شدهاند میتوانند جهت ادای سوگند در این مراسم شرکت کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا کسانی که در زمان وقوع قتل عاقل نبوده، یا غیر بالغ بوده اند، امّا هنگام اجرای قسامه عاقل و بالغ شده اند، می توانند جهت ادای سوگند در این مراسم شرکت کنند؟
- [سایر] آیا ادعای اکراه و اجبار در ضمن یک دادخواست صحیح است؟ و آیا ادعای اکراه و اجبار بعد از امضای رسید عادی مسموع است؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی به واسطه نذر قبلی روزه باشد، در این صورت میتواند در همان روز که روزه است، مسافرت کند؟ اگر مسافرت کرد، روزهاش صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر شک شود که اقرار متهم بر اساس اختیار است یااز روی ترس و اکراه وادار به اقرار در دادگاه شده است ، آیا اقرار او نافذ است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا وقف از کسی که اکراه بر آن شده صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] حکم زنی که دختری را فریب می دهد و در اختیار مردها می گذارد و آنها با آن دختر زنای به عنف و اکراه انجام می دهند، چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا به واسطه اکراه اضرار به غیر نیز مجاز خواهد بود؟ در صورت جواز، آیا حدیث رفع با حدیث لاضرر تعارض پیدا نمی کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا دختر باکره ای را که بالغ و عاقل و رشیده است، بی اذن پدر او می توان متعه کرد؟
- [سایر] اگر مردی از روی اجبار و اکراه حکم طلاق را امضا کند؛ آیا این طلاق صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در عقد صلح هر یک از دو طرف باید عاقل و بالغ باشد و باید قصد صلح داشته و کسی او را به ناحق اکراه نکرده باشد و اگر اکراه شدند و بعد راضی شدند صلح نافذ است و سفیه و ممنوع از تصرف از طرف حاکم شرع به واسطه افلاس نباشد
- موکل یعنی کسی که دیگری را وکیل می کند و نیز کسی که وکیل می شود باید عاقل باشند و از روی قصد و اختیار اقدام نمایند و اکراه به ناحق نشده باشند و در موکل بلوغ نیز معتبر است ولی بچه ای که بالغ نشده در چیزی که خودش می تواند انجام بدهد می شود وکیل بگیرد مانند بچه ده ساله ای که حق دارد وصیت کند
- جاعل باید عاقل و بالغ باشد و از روی قصد و بدون اکراه به ناحق قرار داد کند و شرعا بتواند در مال خود تصرف نماید بنابراین جعاله سفیه یعنی کسی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند یا کسی که از طرف حاکم شرع به جهت افلاس ممنوع از تصرف در مال خود شده صحیح نیست
- ضامن و طلبکار باید عاقل و بالغ باشند و باید کسی هم انهارا به ناحق اکراه نکرده باشد و سفیه و مفلس نباشند مگر به اذن یا اجازه ولی سفیه و طلبکاران مفلس و این شرطها در بدهکار معتبر نیست بنابر این اگر کسی ضامن شود که بدهی بچه یا دیوانه یا سفیه یا مفلس را بدهد صحیح است
- گرو دهنده و گرو گیرنده باید عاقل و بالغ باشند و باید کسی انهارا به ناحق اکراه نکرده باشد و گرو دهنده مفلس و سفیه نباشد مگر با اذن و اجازه طلبکاران مفلس و ولی سفیه و معنی سفیه و مفلس در مساله گذشت
- کسانی که به عقد شرکت با هم شریک می شوند باید عاقل و بالغ باشند و باید از روی قصد و اختیار شرکت کنند و بتوانند در مال خود تصرف نمایند پس سفیه کسی که مال خود را در کارهای بیهوده صرف می کند چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید اگر شرکت کند صحیح نیست
- کسی که به واسطه مسافرت یا مرض روزه نمی گیرد نمی تواند زن روزه دار خود را بر جماع اکراه نماید ولی اگر او را اکراه کرد کفاره بر مرد واجب نیست
- کفیل باید عاقل و بالغ باشد و باید سفیه و مفلس نباشد در صورتی که مستلزم تعهد به مال باشد مگر با اذن یا اجازه ولی سفیه و طلبکاران مفلس و اورا بر کفالت به ناحق اکراه نکرده باشند و بتواند کسی را که کفیل او شده حاضر نماید
- معتبر است هبه کننده عاقل وبالغ وقاصد باشد وبر هبه اکراه نشده باشد وبه واسطه سفاهت وافلاس ممنوع از تصرف در مالش نباشد ومالک مالی باشد که می بخشد یا بر ان ولایت داشته باشد وگرنه ان هبه فضولی است وصحت ان منوط به اجازه کسی است که اجازه او معتبر است
- اگر دیوانه یا بچه نابالغی میت را مس کند بعد از ان که ان دیوانه عاقل یا بچه بالغ شد باید غسل مس میت نماید و در صورتی که بچه ممیز باشد و غسل مس میت نماید غسلش صحیح است
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] نذر کننده باید بالغ و عاقل باشد ، و به اختیار و قصد خود نذر کند ، بنابراین نذر کردن کسی که او را مجبور کردهاند ، یا بواسطه عصبانی شدن بی قصد یا بی اختیار نذر کرده ، صحیح نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که نذر می کند باید مکلف و عاقل باشد، و به اختیار خود نذر کند، بنابراین نذر کسی که او را مجبور کرده اند، یا به واسطه عصبانی شدن بی اختیار نذر کرده، صحیح نیست.
- [آیت الله اردبیلی] نذر کننده باید مکلّف و عاقل باشد و به اختیار و قصد خود نذر کند، بنابر این نذر کردن کسی که او را مجبور کردهاند یا به واسطه عصبانی شدن بیاختیار نذر کرده، صحیح نیست.
- [امام خمینی] نذرکننده باید مکلف و عاقل باشد و به اختیار و قصد خود نذر کند، بنا بر این نذر کردن کسی که او را مجبور کردهاند، یا به واسطه عصبانی شدن بیاختیار نذر کرده صحیح نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نذر کننده باید مکلف و عاقل باشد و به اختیار و قصد خود نذر کند، بنابر این نذر کردن کسی که او را مجبور کرده اند، یا بواسطه عصبانی شدن بی اختیار نذر کرده صحیح نیست.
- [آیت الله خوئی] نذر کننده باید مکلف و عاقل باشد و به اختیار و قصد خود نذر کند، بنابراین نذر کردن کسی که او را مجبور کردهاند، یا به واسط عصبانی شدن بیاختیار نذر کرده، صحیح نیست.
- [آیت الله بروجردی] نذر کننده باید مکلف و عاقل باشد و به اختیار و قصد خود نذر کند، بنا بر این نذر کردن کسی که او را مجبور کردهاند، یا به واسطهی عصبانی شدن بیاختیار نذر کرده صحیح نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] نذز کننده باید مُکَلّف وعاقل باشد وبه اختیار وقصد خود نذر کند ، بنابراین نذر کردن کسی که او را مجبور کرده اند ، یا به واسطة عصبانی شدن بی اختیار نذر کرده صحیح نیست .
- [آیت الله سبحانی] نذر کننده باید مکلف و عاقل باشد و به اختیار و قصد خود نذر کند، بنابراین نذر کردن کسی که بی اختیار نذر کرده صحیح نیست.
- [آیت الله بهجت] کسی که نذر میکند باید عاقل، بالغ و مسلمان باشد. بنابراین نذر از غیر بالغ یا دیوانه، یا کافر صحیح نیست.