احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
یک نفر می‌تواند برای خواندن صیغه‌ی عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می‌تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند، ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
عنوان مسئله:
یک نفر می‌تواند برای خواندن صیغه‌ی عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می‌تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند، ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زنی در عدّه بوده و یک ماه از عدّه او گذشته بود و یک پسر دو ساله از شوهرش داشته و داعی او را در منزل خود برده تا مدّت عدّه او تمام شده آن وقت او را به عقد خود درآورم، بعد از یک هفته آن زن مرا به وسوسه انداخت که فعلاً خوب است مرا ازدواج نمایی تا پس از انقضای عدّه در محضر حاضر شده عقد نماییم، داعی او را ازدواج نموده و نزدیکی هم نموده و نطفه منعقد شده و این نطفه از خود داعیست چون که پس از طلاق آن زن پس از انقضای عدّه عادت زنانه شد، خواستم او را تزویج نمایم از چند نفر سؤال نمودم مختلف جواب دادند، چون داعی مقلّد حضرت عالی هستم لازم دانستم که شرح واقعه را به عرض برسانم و تکلیف داعی را معیّن فرمایید.
- زنی در ضمن عقد ازدواج دایمی خود شرط نموده بر زوج خود که چنان چه مسافرتی کند که شش ماه طول بکشد و نیاید و نفقه نفرستد خود زن وکالت داشته باشد که خود را مطلّقه نماید و زوج قبل از مسافرت و حصول شرط زوجه را مطلّقه نمود به طلاق رجعی و زوجه بعد از طلاق مهریه خود را صلح نموده به زوج خود به عوض کمی و در ضمن صلح شرط نمود بر زوج خودکه چنان چه رجوع نمود، زوجه حق داشته باشد که مصالحه مهریّه را فسخ نماید و زوج به شرطی که بر او شده عمل نکرده زوجه را رجوع نموده، بدیهیست که به رجوع زوج زوجیّت رجوع می‌شود. بیان فرمایید که آیا این صلح موجب برطرف شدن وکالت زوجه در ضمن عقد می‌شود، یا این که به رجوع زوجیّت باز وکالت هم بر میگردد و زوجه باز هم در صورت تحقّق شرط می‌تواند خود را مطلّقه نماید؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا خود مرد می‌تواند از طرف زن، وکیل شود و عقد را بخواند؟
- [سایر] چگونه است که با رد و بدل شدن چند کلمه به نام »صیغه‌ی عقد«، دو نفر با هم محرم میشوند، مگر خاصیت این کلمات چیست؟
- [سایر] چگونه است که با رد و بدل شدن چند کلمه به نام »صیغه‌ی عقد«، دو نفر با هم محرم میشوند، مگر خاصیت این کلمات چیست؟
- [آیت الله بهجت] حکم وکیل گرفتن و خواندن صیغه در عقد موقت چیست؟
- [سایر] در رساله های عملیه جهت عقد دو مورد را نوشته یکی آن‌که خود دختر و پسر بخوانند و دیگر آن که یکی از طرف دختر و یکی از طرف پسر وکیل بشود را نوشته حال سؤال در اینجا است که اگر داماد به جای دوشیزه موکل بشود وخودشان بخوانند چگونه باید بخوانند و دیگر آن که اگر یک نفر سومی بخواهد از طرف هر دو موکل بشود چطور یعنی هم وکیل زن باشد و هم وکیل مرد چگونه باید خطبه را بخواند لطفا در مورد ازدواج دائم و موقت هر دورا توضیح دهید.
- [آیت الله سیستانی] آیا دو نفر می توانند خودشان صیغه عقد را بدون شاهد بخوانند ؟
- [سایر] اگر دختر و پسری بخواهند خودشان صیغه عقد موقت بخوانند، کیفیت آن به چه شکل است؟- خواندن صیغه - صیغه عقد موقت -
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا می‌شود عاقد عقد منقطع زنی را برای چند نفر عقد کند، یعنی از طرف زن وکیل باشد که او را از یک آبان تا پنجم به عقد زید در آورد سپس از ششم تا دهم به عقد عمرو در آورد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا تعدّد وکیل از سوی مرد و زن در اجرای عقد لازم است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زوجه در ضمن عقد نکاح شرط نماید که هرگاه شوهر زن دیگری بگیرد زن وکیل در طلاق باشد آیا زوج می تواند شخص دیگری را به عنوان وکیل به زوجه ضمیمه کند که زن نتواند مستقلاً طلاق دهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- وکیل لازم نیست مرد باشد، زن هم می‌تواند برای خواندن صیغه‌ی عقد از طرف دیگری وکیل شود.
- اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه‌ی عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آن که مدّت و مهر را معین کردند، چنانچه زن بگوید:(زَوَّجْتُکَ نَفْسی فِی المُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعلُوم)، بعد بدون فاصله مرد بگوید:(قَبِلْتُ)، صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند و اوّل وکیل زن به وکیل مرد بگوید:(مَتَّعْتُ مُوَکِّلَتِی مُوَکِّلَکَ فِی المُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُوم)، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید:(قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی هکَذَا)، صحیح میباشد.
- اگر صیغه‌ی عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اوّل زن بگوید:(زَوَّجْتُکَ نَفْسی عَلَی الصِّداقِ الْمَعلُوم)(یعنی خود را زن تو نمودم به مهری که معین شده)، پس از آن بدون فاصله مرد بگوید:(قَبِلْتُ التَّزْویجَ) (یعنی قبول کردم ازدواج را) عقد صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه‌ی عقد را بخواند، چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید:(زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتِی فاطِمةَ مُوَکِّلَکَ اَحْمَدَ عَلَی الصِّداقِ الْمَعْلُوم)، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید:(قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی اَحْمَدَ عَلَی الصِّدَاقِ) صحیح میباشد و بنا بر احتیاط واجب باید لفظی که مرد میگوید با لفظی که زن میگوید مطابق باشد، مثلاً اگر زن (زَوَّجتُ) میگوید مرد هم (قَبِلتُ التَزویجَ) بگوید.
- کاری را که انسان نمیتواند انجام دهد، یا شرعاً نباید انجام دهد، نمیتواند برای انجام آن از طرف دیگری وکیل شود، مثلاً کسی که در احرام حج است، چون نباید صیغه‌ی عقد زناشویی را بخواند، نمیتواند برای خواندن صیغه از طرف دیگری وکیل شود.
- اگر زن و مرد یا یکی از آن دو را به ازدواج مجبور نمایند و بعد از خواندن عقد راضی شوند و بگویند به آن عقد راضی هستیم، احتیاط واجب آن است که دوباره عقد را بخوانند.
- مرد می‌تواند زنی را که صیغه‌ی او بوده و هنوز عدّهاش تمام نشده به عقد دائم خود درآورد.
- طلاق باید به صیغه‌ی عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه‌ی طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد، باید بگوید:(زَوْجَتی فاطِمَةَ طالِقٌ)؛ یعنی:زن من فاطمه رهاست و اگر دیگری را وکیل کند، آن وکیل باید بگوید:(زَوْجَةَ مُوَکِّلِی فاطِمَةَ طالِقٌ).
- عقد ازدواج چند شرط دارد:اوّل:آن که به عربی صحیح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، چنانچه ممکن باشد احتیاط واجب آن است کسی را که می‌تواند به عربی صحیح بخواند وکیل کنند و اگر ممکن نباشد خودشان میتوانند به غیر عربی بخوانند، امّا باید لفظی بگویند که معنی (زَوَّجْتُ) و (قَبِلْتُ) را بفهماند.دوم:مرد و زن یا وکیل آنها که صیغه را میخوانند قصد انشاء داشته باشند، یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را میخوانند، زن به گفتن (زَوَّجْتُکَ نَفْسی) قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن (قَبِلْتُ التَّزویجَ) زن بودن او را برای خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را میخوانند، به گفتن (زَوَّجْتُ و قَبِلْتُ) قصدشان این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کردهاند زن و شوهر شوند.سوم:کسی که صیغه را میخواند بالغ و عاقل باشد، چه برای خودش بخواند یا از طرف دیگری وکیل شده باشد.چهارم:اگر وکیل زن و شوهر یا ولی آنها صیغه را میخوانند، در عقد، زن و شوهر را معین کنند، مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند، پس کسی که چند دختر دارد، اگر به مردی بگوید:(زَوَّجْتُکَ اِحَدی بَناتی) (یعنی زن تو نمودم یکی از دخترانم را) و او بگوید:(قَبِلْتُ) (یعنی قبول کردم) چون در موقع عقد دختر را معین نکردهاند، عقد باطل است.پنجم:زن و مرد به ازدواج راضی باشند، ولی اگر زن ظاهراً به کراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضی است، عقد صحیح است.
- اگر با زن بیشوهری که در عدهی نیست زنا کند، بعداً می‌تواند آن زن را برای خود عقد نماید، ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا آن زن حیض ببیند، بعد او را عقد نماید و همچنین است اگر دیگری بخواهد آن زن را عقد کند.
- در زناشویی چه دائم و چه غیر دائم باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغه‌ی عقد را یا خود زن و مرد میخوانند، یا دیگری را وکیل میکنند که از طرف آنان بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] یک نفر می‌تواند برای خواندن صیغه عقد دائم ، یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود ، و نیز انسان می‌تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند ، ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند . دستور خواندن عقد
- [آیت الله علوی گرگانی] یک نفر می‌تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود وامّا زوج بنابر احتیاط واجب نمیتواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود بطور دائم یا غیر دائم عقد کند ولی زن می‌تواند وکیل از زوج در قبول عقد خود بشود و احتیاط مستحبّ آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند. دستور خواندن عقد دائم
- [آیت الله سبحانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیردائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیردائم عقد کند ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند. کیفیت خواندن عقد دائم
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . یک نفر می‌تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف زن و مرد، وکیل شود، و نیز مرد می‌تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند، و همچنین زن می‌تواند از طرف مرد وکیل شود که خود را به عقد او درآورد، ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] یک نفر می‌تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا موقّت از طرف دو نفر وکیل شود، هر چند احتیاط مستحبّ آن است که عقد را دو نفر بخوانند، ولی عقد شوهر به وکالت از طرف زن و عقد زن به وکالت از طرف شوهر به احتیاط واجب صحیح نیست، خواه وکالت در ایجاب باشد یا در قبول، حتّی اگر عقد را دو نفر بخوانند، مثل این که مرد وکیل زن باشد و زن وکیل مرد باشد یا شخص دیگری را برای خود وکیل نماید.
- [آیت الله سبحانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیردائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیردائم عقد کند ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
- [امام خمینی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند، ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند.
- [آیت الله وحید خراسانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دایم یا غیر دایم از طرف هر دو نفر وکیل شود و نیز مرد می تواند از طرف زن وکیل شود و اورا برای خود به طور دایم یا غیر دایم عقد کند ولی احتیاط مستحب ان است که عقد را دو نفر بخوانند خصوصا در صورتی که وکیل شود که برای خود عقد کند
- [آیت الله نوری همدانی] یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف زن و مرد وکیل شود و نیز مرد می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود به طور دائم یا غیر دائم عقد کند و همچنین زن می تواند از طرف مرد وکیل شود که خود را به عقد او در آورد ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند . دستور خواندن عقد دائم :