یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به تربیت فرزند، هماهنگی پدر و مادر است. تربیت، مانند پرنده‌ای است که برای پرواز به دو بال نیاز دارد. اختلاف والدین در تربیت فرزند (استفاده از تنبیه بدنی، سختگیری، حضور در اردوها، محافل مذهبی و...)، کودک را دچار تعارض می‌کند. وقتی پدر یک مبنا دارد و توصیه‌ای می‌کند و مادر مبنایی دیگر دارد یا بالعکس، کودک مجبور است، یکی را بپذیرد و چون پدر و مادر، هر دو را دوست دارد، توان انتخاب یکی را نخواهد داشت و دچار التهابی درونی و تعارض می‌شود. در صورت اختلاف مبنایی در تربیت فرزند خود، با گفت و گو و تبادل اندیشه، به مبنا و شیوه‌ای واحد برسید. توجه داشته باشید که این گفت و گو در حضور کودک انجام نگیرد. در مواردی که نمی‌توانید به توافق برسید، نظر مشاوری آگاه، متدین و دلسوز می‌تواند راهگشا باشد. در تربیت مقطعی و برخوردهای موردی هم هماهنگی والدین و حتی بقیه‌ی اعضای خانواده لازم است. پدر تصمیم می‌گیرد از شیوه‌ی قهر کردن (ر. ک: ص 97) استفاده کند؛ اما چون مادر با وی هماهنگ نیست، همزمان با قهر پدر، به فرزند محبت می‌کند و قهر پدر بی‌اثر می‌شود یا هنگام توبیخ فرزند به وسیله‌ی مادر، پدر در حضور مادر، از فرزند خود طرفداری می‌کند و طبیعی است که توبیخ سنجیده‌ی مادر بی‌اثر خواهد شد. هماهنگی بین مدرسه و خانه نیز در تربیت لازم است؛ اگر چه آثار منفی عدم این هماهنگی همچون عدم هماهنگی والدین نیست؛ زیرا رابطه‌ی روحی - عاطفی کودک با معلم، چونان رابطه‌ی عاطفی با والدین نیست. اثر منفی عدم هماهنگی با مدرسه این است که تربیت والدین در خانه را بی‌اثر می‌کند یا بالعکس. بهترین راه برای ایجاد هماهنگی بین خانه و مدرسه، شرکت والدین در جلسات انجمن اولیا و مربیان و ارتباطهای حضوری، تلفنی و مکاتبه‌ای با اولیای مدرسه است. منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)
یکی از مهمترین مسائل مربوط به تربیت فرزند، هماهنگی پدر و مادر است. تربیت، مانند پرندهای است که برای پرواز به دو بال نیاز دارد. اختلاف والدین در تربیت فرزند (استفاده از تنبیه بدنی، سختگیری، حضور در اردوها، محافل مذهبی و...)، کودک را دچار تعارض میکند. وقتی پدر یک مبنا دارد و توصیهای میکند و مادر مبنایی دیگر دارد یا بالعکس، کودک مجبور است، یکی را بپذیرد و چون پدر و مادر، هر دو را دوست دارد، توان انتخاب یکی را نخواهد داشت و دچار التهابی درونی و تعارض میشود.
در صورت اختلاف مبنایی در تربیت فرزند خود، با گفت و گو و تبادل اندیشه، به مبنا و شیوهای واحد برسید. توجه داشته باشید که این گفت و گو در حضور کودک انجام نگیرد. در مواردی که نمیتوانید به توافق برسید، نظر مشاوری آگاه، متدین و دلسوز میتواند راهگشا باشد.
در تربیت مقطعی و برخوردهای موردی هم هماهنگی والدین و حتی بقیهی اعضای خانواده لازم است. پدر تصمیم میگیرد از شیوهی قهر کردن (ر. ک: ص 97) استفاده کند؛ اما چون مادر با وی هماهنگ نیست، همزمان با قهر پدر، به فرزند محبت میکند و قهر پدر بیاثر میشود یا هنگام توبیخ فرزند به وسیلهی مادر، پدر در حضور مادر، از فرزند خود طرفداری میکند و طبیعی است که توبیخ سنجیدهی مادر بیاثر خواهد شد.
هماهنگی بین مدرسه و خانه نیز در تربیت لازم است؛ اگر چه آثار منفی عدم این هماهنگی همچون عدم هماهنگی والدین نیست؛ زیرا رابطهی روحی - عاطفی کودک با معلم، چونان رابطهی عاطفی با والدین نیست.
اثر منفی عدم هماهنگی با مدرسه این است که تربیت والدین در خانه را بیاثر میکند یا بالعکس.
بهترین راه برای ایجاد هماهنگی بین خانه و مدرسه، شرکت والدین در جلسات انجمن اولیا و مربیان و ارتباطهای حضوری، تلفنی و مکاتبهای با اولیای مدرسه است.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)
- [سایر] مسئولیت پدر و مادر در تربیت فرزند چیست؟
- [سایر] نقش کدام یک از پدر یا مادر در تربیت فرزند، بیشتر است؟
- [سایر] نقش پدر در تربیت مذهبی فرزند چیست؟
- [سایر] نقش الگوی والدین در تربیت فرزند بسیار مهم می باشد آیا می توان طبقه بندی رفتار پدر و مادر را بیان نمائید ؟
- [آیت الله بروجردی] فحش دادن به فرزند خود در موقع تربیت و نهی از کارهای ناشایست از قبیل پدر سوخته یا مادر سگ یا بیشرف، چه صورت دارد؟
- [سایر] وظایف اساسی پدر در تربیت فرزند را توضیح دهید؟
- [سایر] نقش کلیدی پدر در مراحل تربیت فرزند چیست؟
- [سایر] وظایف اساسی پدر در تربیت فرزند را توضیح دهید؟
- [سایر] رابطه بین اشتغال مادر و پدر و تربیت کودک چیست؟
- [سایر] تاثیرات اختلاف پدر و مادر در تربیت فرزندان چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] پدر و مادر میتوانند در مقابل یکدیگر از حقّ حضانت خود صرف نظر کنند، ولی نمیتوانند نسبت به نگهداری و تربیت فرزند کوتاهی نمایند و در صورت کوتاهی، حاکم صالح آنان را ملزم به تأمین حقّ فرزند میکند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پدر یا مادر صلاحیّت نگهداری و تربیت کودک را نداشته و موجب فساد اخلاق و سوء تربیت دینی یا عدم سلامت جسمی فرزند شوند، حقّ حضانت از آنها ساقط میشود و در این صورت حقّ حضانت به ترتیب به افرادی که در مسأله 2997 گفته شد منتقل میشود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر یا مادر روزه مستحب را به صلاح فرزند ندانند و از روی دلسوزی او را از روزه گرفتن بازدارند چنانچه روزه مستحبی فرزند سبب اذیت پدر یا مادر شود حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] روزه مستحبّی فرزند اگر اسباب اذیّت پدر و مادر یا جدّ او شود، جایز نیست.
- [آیت الله مظاهری] از گناهان بزرگ در اسلام کوتاهی در حقوق فرزند است، زیرا همانطور که پدر و مادر در اسلام حقوقی دارند فرزندان نیز چنین هستند، و اگر پدر و مادر آن حقوق را مراعات نکنند، از نظر قرآن موجب خسران در قیامت است. حقوقی که فرزندان بر پدر و مادر دارند چند چیز است: الف) تربیت صحیح اسلامی (آشنا نمودن فرزند با احکام اسلام از اصول و فروع و اخلاق و مقیّد نمودن او به ظواهر شرع از اهمیّت دادن به واجبات و اجتناب از گناهان خصوصاً گناهان بزرگ) و اگر کوتاهی کنند، شریک در جرایم فرزند میباشند. ب) تربیت فرزند به آداب و رسوم اجتماعی و به عبارت دیگر به او ادب آموختن. ج) آموختن دانش در حدّ خوب خواندن و خوب نوشتن. د) فراهم نمودن راهی برای زندگی متوسّط و پرهیزدادن او از تنبلی و بیکاری. ه) فراهم کردن مقدّمات ازدواج برای فرزند خصوصاً اگر دختر باشد که در روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) برای ازدواج دختر بیشتر سفارش و تأکید شده است. و) گذاشتن اسم اسلامی که سفارش در نامهای پیامبر گرامی و اهلبیت او(سلاماللهعلیهم) زیاد شده است، و شیعه باید از انتخاب نامهای غیر اسلامی برای فرزندان خود پرهیز کند و سزاوار نیست که با وجود اسمهای اهلبیت(سلاماللهعلیهم) برای فرزند خود نام دیگری را انتخاب کند.
- [آیت الله اردبیلی] علاوه بر تأمین مخارج فرزند، تربیت صحیح و اِشراف بر امور وی و آموزش خواندن و نوشتن و شنا و نیز تزویج او پس از بلوغ، از حقوق فرزند بر پدر میباشد.
- [آیت الله سیستانی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را با جماعت بخواند ، احتیاط مستحب آن است که نماز را به جماعت بخواند ، البته اگر امر و نهی پدر یا مادر از روی شفقت نسبت به فرزند باشد ، و مخالفتش موجب اذیت آنان شود ، حرام است بر فرزند مخالفت نماید .
- [آیت الله جوادی آملی] .مکلّف نمیتواند سهم ساداتِ مال خود را، به افراد واجبالنفقه خود مانند پدر، مادر، جدّ ،جدّه، فرزند و نوه بپردازد.
- [آیت الله خوئی] اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند، فرزند آنان اگر بتواند، باید خرجی آنان را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند کاسبی کنند، و فرزند آنان بتواند، باید خرجی آنان را بدهد.