معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بی‌نیاز از قصد قربت
اگر انسان مال کسی را بدون اجازة او بفروشد، چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه نکند معامله باطل است.
عنوان مسئله:
اگر انسان مال کسی را بدون اجازة او بفروشد، چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه نکند معامله باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زید جنسی دارد که میخواهد بفروشد اما نمیگوید از خودم است بلکه میگوید از کسی است، بَکر هم خیال میکند آن کس غیر از زید است و زید را واسطه میداند لذا میخرد که اگر بداند مال زید است معلوم نیست که بکر این جنس را میخرید یا خیر، در اینجا این معامله برای زید چگونه است؟
- زیدی وضع کسبی او این است که زمین میخرد و میسازد و بعد میفروشد، گاهی سر سال که باید به حسابش رسیدگی کند زمین را خانه ساخته لکن تمام نیست که قابل فروش باشد که قیمتش معلوم باشد، آیا میتواند آنچه پول زمین داده و خرج ساختمان نموده حال به حساب بیاورد، و یا میتواند سر سالش حساب نکند تا تمام شود ساختمان و به فروش برسد بعد حساب کند، و اگر ساختمان این زمین تمام است لکن به فروش نرسیده باید به قیمت نقدی که از او ممکن است بخرد حساب کند، یا میتواند حسابش را عقب بیاندازد تا بفروشد یا قیمت زمین و خرج ساختمان که کرده به حساب بیاورد، مرقوم فرمائید که مورد ابتلا است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] شخصی بدون اجازه صاحب مال، مال معینی را از او برداشته و بعد از مدتی به صاحب مال مراجعه کرده و می گوید من به فلان مال محتاجم، آیا می توانم آن را بردارم؟ اگرصاحب مال اجازه دهد، آیا این اجازه اشکال شرعی تصرف قبل را حل می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بعد از یک سال اعلان کردن، صاحب مال پیدا نشود و مال را به عنوان امانت برای صاحبش نگهداری کند و مال از بین برود تکلیف چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنان‌چه معامله ای انجام شود، و مشتری در موعد مقرّر ثمن معامله، یا قسمتی از آن را پرداخت نکند، و مثمن را نیز به دیگری بفروشد، آیا بایع اوّل می تواند معامله را فسخ و مثمن را از دست مشتری دوّم، یا مشتریهای بعد از او بگیرد؟ اگر مشتری در معامله اوّل به بایع چک داده باشد، و چک در موعد مقرّر پاس نشود، تفاوتی در حکم مسأله ایجاد می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بعد از یک سال اعلان کردن، صاحب مال پیدا نشود و مال را از طرف صاحبش صدقه دهد، بعد از این اگر صاحبش پیدا شد تکلیف چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زمینی مال صغیر است و مردم قصد دارند جهت بنای غسالخانه خریداری کنند، قیّم صغیر فروش آن را متوقف بر اجازه حضرتعالی کرده است آیا اجازه می فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] هنگام خرید و فروش سبزی، مقدار زیادی گِل به همراه آن خرید و فروش می شود، آیا در این صورت معامله باطل است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر فردی مال مغصوب را پس از غصب بفروشد یا مال عاریه را بدون اطلاع مالک و برای خود بفروشد آیا بیع باطل است یا غیر نافذ و مشمول بیع فضولی؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فروش ارزی مانند دلار به یورو اما ملاک قیمت ارز دیگری مثلا ین باشد آیا این معامله باطل است؟
- [آیت الله بهجت] اگر معتکف خرید و فروش نماید، آیا معامله و اعتکاف او باطل است، یا فقط مرتکب فعل حرامی شده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی چیزی را به فرد دیگری به شرط عدم فروش به دیگران بفروشد و خریدار با این شرط آن چیز را بخرد سوال این است : 1-این شرط و معامله صحیح است؟ 2- اگر خریدار خلاف شرط عمل کند و به دیگری بفروشد معامله دوم چه صورتی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد و بعد از فروش صاحب مال معامله را اجازه کند، معامله صحیح است، و چیزی را که غصبکننده به مشتری داده و منفعتهای آن از موقع معامله، ملک مشتری است و چیزی که مشتری داده و منفعتهای آن از موقع معامله ملک کسی است که مال او را غصب کردهاند.
- اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را نداند ولی صاحبش را بشناسد، باید یکدیگر را راضی نمایند. و چنان‌چه صاحب مال راضی نشود، باید مقداری را که یقین دارد مال او است به او بدهد و بهتر آن است که مقدار بیشتری را که احتمال میدهد مال او است نیز به او بدهد.
- اگر چیزی را که میفروشند یکی از شرطهای معامله در آن نباشد، مثلًا چیزی را که باید با وزن خرید و فروش کنند بدون وزن معامله نمایند، معامله باطل است. و چنان‌چه فروشنده و خریدار با قطع نظر از معامله راضی باشند که در مال یک دیگر تصرف کنند اشکال ندارد وگرنه چیزی را که از یکدیگر گرفتهاند مثل مال غصبی است و باید آن را به هم برگردانند. و در صورتی که مال هر یک در دست دیگری تلف شود، چه بداند معامله باطل است چه نداند، باید عوض آن را بدهد.
- شریکی که با سرمایه شرکت معامله میکند، اگر بر خلاف قراردادی که با او کردهاند خرید و فروش کند یا آنکه قراردادی نکرده باشند و برخلاف معمول معامله کند، در این دو صورت معامله نسبت به حصة شریک فضولی است پس چنان‌چه اجازه نکند میتواند عین مالش را و در صورت تلف عین عوض مالش را بگیرد.
- اگر مالی پیدا کند که قیمت آن از یک درهم کمتر است، چنان‌چه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضی است یا نه، نمیتواند بدون اجازه او بردارد، و اگر صاحب آن معلوم نباشد، میتواند به قصد این که ملک خودش است بردارد، و واجب است که هر وقت صاحبش پیدا شد، درصورتی که تلف نشده خود مال را و درصورتی که تلف شده عوض آن را به او بدهد.
- اگر خریدار یا فروشنده را به معامله مجبور کنند، چنان‌چه بعد از معامله راضی شود مثلًا بگوید راضی هستم معامله صحیح است، ولی احتیاط مستحب آن است که دوباره صیغة معامله را بخوانند.
- کفن کردن با پوست مردار و چیز غصبی، اگر چیز دیگری هم پیدا نشود، جایز نیست. و چنان‌چه کفن میت غصبی باشد و صاحب آن راضی نباشد، باید از تنش بیرون آورند، اگرچه او را دفن کرده باشند.
- اگر روغنی را که با پیه مخلوط است بفروشد، چنان‌چه آن را معین کند، مثلًا بگوید این یک من روغن را میفروشم، معامله به مقدار پیهی که در آن است باطل میباشد و پولی که فروشنده برای پیه آن گرفته مال مشتری و پیه مال فروشنده است و مشتری میتواند معاملة روغن خالصی را هم که در آن است به هم بزند، ولی اگر آن را معین نکند بلکه یک من روغن در ذمه بفروشد، بعد روغنی که پیه دارد بدهد، مشتری میتواند آن روغن را پس بدهد و روغن خالص را مطالبه نماید.
- اگر شریک چیزی را نسیه برای خود بخرد، نفع و ضررش مال او است، ولی اگر برای شرکت بخرد و شریک دیگر اجازه نماید مثلًا بگوید به آن معامله راضی هستم، نفع و ضررش مال هر دوی آنان است.
- اگر یکی از شرطهایی که گفته شد در معامله نباشد معامله باطل است، ولی اگر خریدار و فروشنده راضی باشند که در مال یکدیگر تصرف کنند تصرف آن‌ها اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان مال کسی را بدون اجازه او بفروشد چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه نکند معامله باطل است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان مال کسی را بدون اجازه او بفروشد؛ چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه نکند؛ معامله باطل است.
- [آیت الله بهجت] اگر انسان مال کسی را بدون اجازه او بفروشد، چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه نکند، معامله باطل است.
- [امام خمینی] اگر انسان مال کسی را بدون اجازه او بفروشد، چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه نکند معامله باطل است.
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان مال کسی را بدون اجازه او بفروشد ، چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه نکند ، معامله باطل است .
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان مال کسی را بدون اجازهی او بفروشد، چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه نکند، معامله باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان مال کسی را بدون اجازه او بفروشد، چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود واجازه نکند، معامله باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان مال کسی را بدون اجازه او بفروشد چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه ندهد، معامله باطل است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان مال کسی را بدون اجازه او بفروشد، چنان‌چه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه ندهد، معامله باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان مال کسی را بدون اجازه او بفروشد تا زمانی که صاحب مال به فروش ان راضی نشود و اجازه نکند بر ان معامله ترتیب اثر داده نمی شود