اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفاره بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر نذر نمود شخصی اینکه بخواند نماز شب را مثلاً در طول ماه مبارک رمضان، پس در یکی از شبها حنث نذر نماید عالماً عامداً و بر او کفاره نماز واجب گردید، آیا ملزم است به نماز شب در بقیه شبهای ماه مبارک یا آنکه نذر او ملغی شده به سبب حنث نمودن؟
- زید برای آنکه استطاعت حج پیدا نکند نذر کرده هر ساله روز عرفه برای زیارت حضرت رضا علیه السلام مشرف شود، چنانچه بعد، استطاعت به هم رساند آیا نذر او ثابت است و حج او واجب نیست یا آنکه نذر او باطل می‌شود؟
- اگر شخصی نذر کند که در طول عمرش نماز شب را ترک نکند، و پس از مدتی از نذرش دید این نذر او را در مشقت یا بعضی اوقات در حرج می‌اندازد، می‌خواهد این نذر را باطل کند چه باید بکند؟
- اگر نذر نمود عیادت نماید مریض معینی را در روز جمعه معینی و می‌توانست صبح به عیادت برود و به عصر تأخیر انداخت وقتی که عصر فرا رسید مانع حاصل شد از عیادت آن مریض تا آنکه آن روز گذشت، آیا بر او است کفاره نذر؟
- در احرام عمره که صریح فتوا است از جده با نذر جایز نیست، اگر مدیر گروه مخالفت کند برای رفتن به میقات و یا آنکه وسایل رفتن را فراهم نکند و حجاج هم خود نتوانند وسایل تهیه کنند آیا می‌شود با نذر از جده قدیم محرم شد؟
- مریض که اطمینان دارد تا ماه رمضان دیگر خوب نمی‌شود آیا می‌تواند در ماه رمضان حال یا شوال کفاره روزه‌اش را بدهد؟
- اگر مرتکب شود محرم به یکی از محرمات احرام مثل تظلیل نمودن و اراده نماید که گوسفندی کفاره بدهد به چه مصرف برساند این گوسفند را؟
- اگر کسی عهد یا نذر کند که اگر سیگار بکشم مثلاً یک میلیون صلوات بفرستم یا اگر هر سیگاری بکشم یک میلیون صلوات بفرستم و بعد از آن چند مرتبه سیگار بکشد یا فراموش کند که در حین عهد یا نذر چگونه نذر کرده و چند مرتبه سیگار بکشد وظیفه او راجع به کفاره حنث نذر یا عهد و تکرار آن و راجع به صلواتی که عهد کرده از جهت تکرار و عدم آن و راجع به کشیدن سیگار فعلاً در صورتی که نذر یا عهد کرده که اگر سیگار کشیدم یا هر سیگاری بکشم یا فراموش کرده که نذرش چگونه بوده، وظیفه فعلی او چیست لطفاً مفصلاً مرقوم فرمائید که مورد ابتلا است.
- زیدی نذر کرده هر شب تا آخر عمر، غفیله بخواند، مدتی نخوانده و خلاف نذر کرده، تکلیف چیست؟
- شخصی در مقام نذر گفته است خدا بچه‌ام را شفا بدهد این اطاق نذر اباالفضل علیه السلام باشد، حالا که می‌خواهد به این نذر عمل کند این اطاق در حدود 3 در 5/2 می‌باشد اگر مثل حسینیه کند خوب به نظر نمی‌آید زیرا بسیار کوچک است و دو حسینیه و مسجد بزرگ هم در نزدیکی او است که قهراً اجتماعات این محل در این دو مکان است و لذا می‌خواهد همان اطاق را بفروشد و مصرف در روضه خوانی حضرت اباالفضل علیه السلام نماید، مقتضی است عملی که در ابراء ذمه نذری برای ایشان است یا جایز است از فروش اطاق و مصرف یا در مصرف دیگر یا غیر فروش اطاق است، بفرمائید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان مشغول گرفتن روزه کفّاره شد که 31 روز باید متوالی باشد، امّا بعد از گرفتن 25 روز متوجّه شد که یک روزی، روزه نذر معیّن بدهکار است، حال وظیفه او چیست؟ آیا کفّاره بر نذر مقدّم است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان مشغول گرفتن روزه کفّاره شد که در 31 روز باید متوالی باشد امّا بعد از گرفتن 25 روز متوجّه شد که یک روز روزه نذر معیّن بدهکار است حال وظیفه چیست آیا کفّاره بر نذر مقدّم است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی نذر کرده اگر نماز شب را نخواند، مبلغی به فقیر صدقه بدهد. اگر نماز شب ترک شد، فقط آن مبلغی که نیّت کرده به ذمّه اش می آید یا کفّاره ی نذر را هم باید بدهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی نذر (یا شبه نذر) کرده معتکف بشود، اگرعمدا و بدون عذر اعتکاف خود را بشکند آیا کفاره نذر بر عهدهاش میآید یا کفاره اعتکاف و یا کفاره جمع؟
- [آیت الله سیستانی] کفاره نذر چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی نذر (یا شبه نذر) کرده معتکف بشود، اگر عمداً و بدون عذر اعتکاف خود را بشکند آیا کفاره نذر بر عهدهاش میآید یا کفاره اعتکاف و یا کفاره جمع؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی نذر کرده باشد و هنوز واجب نشده باشد و احتمال میدهد هیچ گاه واجب نخواهد شد اگر آن را فسخ کند باید کفاره بدهد؟
- [آیت الله بهجت] آیا کفّاره ی نذر با کفّاره ی یمین (قسم) یکی است یا فرق می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم کفاره نذر در مورد جاهل قاصر و مقصر یکی است یا مانند کفاره روزه فقط در مورد جاهل مقصر کفاره لازم است؟
- [آیت الله بهجت] به نظر حضرتعالی، برای هر بار تخلف از نذر یک کفاره واجب می شود یا پس از اوّلین تخلف، کفاره واجب می شود و پس از تخلف های بعدی چیزی بر عهده نذر کننده نیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر نذر کند که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل کند، باید کفاره بدهد و کفارة آن به نحوی است که در کفاره حنث نذر بیاید.
- اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری یا غفلت به قسم عمل نکند، کفاره بر او واجب نیست و همچنین است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننماید و قسمی که آدم وسواسی میخورد مثل اینکه میگوید و الله الان مشغول نماز میشوم و به واسطة وسواس مشغول نمی‌شود، اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم عمل نکند، کفاره ندارد.
- کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است اگر از روی فراموشی یا ناچاری، یا غفلت، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست، ولی چنانچه از روی اختیار آن را بهجا آورد باید کفاره بدهد.
- اگر نذر کند روزه بگیرد ولی وقت و مقدار آن را معین نکند چنانچه یک روز روزه بگیرد، کافی است. و اگر نذر کند نماز بخواند و مقدار و خصوصیات آن را معین نکند، اگر یک نماز دو رکعتی بخواند کفایت میکند واگر نذر کند صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معین نکند اگر چیزی بدهد که بگویند صدقه داده، به نذر عمل کرده است و اگر نذر کند کاری برای خدا بهجا آورد، در صورتی که یک نماز بخواند یا یک روز روزه بگیرد، یا چیزی صدقه بدهد، نذر خود را انجام داده است.
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و کفاره و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد چنانچه نتواند هم آنها را بدهد اگر مالی که خمس یا زکات آن واجب شده از بین نرفته باشد باید خمس و زکات را بدهد و اگر از بین رفته باشد می‌تواند خمس یا زکات را بدهد یا کفاره و نذر و قرض و مانند اینها را ادا نماید.
- اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید، چنانچه بهجا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد، نذر او صحیح نیست، و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند، مثلًا نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوت بگیرد، نذر او صحیح است، و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد، و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید، مثلًا برای این که دود مضر است، نذر کند که آن را استعمال نکند، نذر او صحیح می‌باشد.
- نذر کننده باید مکلف و عاقل باشد و به اختیار و قصد خود نذر کند، بنابراین نذر کردن کسی که او را مجبور کردهاند، یا به واسط عصبانی شدن بیاختیار نذر کرده، صحیح نیست.
- مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره میرساند، جزء مخارج سالیانه است، و نیز مالی را که به کسی میبخشد یا جایزه میدهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد از مخارج سالیانه حساب می‌شود.
- اگر وکیل در نگهداری مالی که در اختیار او است کوتاهی نکند و غیر از تصرفی که به او اجازه دادهاند تصرف دیگری در آن ننماید و اتفاقاً آن مال از بینبرود نباید عوض آن را بدهد.
- اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد، بعد از آن که دختر به تکلیف رسید، اختیار با خود اوست و نذر آنان اعتبار ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند؛ باید کفاره بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند ، باید کفاره بدهد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفّاره بدهد و کفّاره آن، کفّاره قسم است که در مسأله 3302 آمده است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید به مقداری که در مسأله پیش گفته شد کفّاره بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید به مقداری که در مسأله پیش گفته شد کفاره بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید به مقداری که در مسألة پیش گفته شد، کفاره بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، کفاره آن مانند کفاره افطار روزه ماه رمضان است؛ پس باید به مقداری که در مسأله پیش گفته شد کفّاره بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند ، باید کفّاره بدهد ، یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد .
- [امام خمینی] اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد.