فراموشی
نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.
کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است اگر از روی فراموشی یا ناچاری، یا غفلت، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست، ولی چنان‌چه از روی اختیار آن را به‌جا آورد باید کفاره بدهد.
عنوان مسئله:
کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است اگر از روی فراموشی یا ناچاری، یا غفلت، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست، ولی چنان‌چه از روی اختیار آن را به‌جا آورد باید کفاره بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی در مقام نذر گفته است خدا بچهام را شفا بدهد این اطاق نذر اباالفضل علیه السلام باشد، حالا که میخواهد به این نذر عمل کند این اطاق در حدود 3 در 5/2 می‌باشد اگر مثل حسینیه کند خوب به نظر نمیآید زیرا بسیار کوچک است و دو حسینیه و مسجد بزرگ هم در نزدیکی او است که قهراً اجتماعات این محل در این دو مکان است و لذا میخواهد همان اطاق را بفروشد و مصرف در روضه خوانی حضرت اباالفضل علیه السلام نماید، مقتضی است عملی که در ابراء ذمه نذری برای ایشان است یا جایز است از فروش اطاق و مصرف یا در مصرف دیگر یا غیر فروش اطاق است، بفرمائید.
- افرادی که تاریخ معینی برای تخمیس درآمدهای سنه خود اختیار کردهاند قهراً در این تاریخ معین بر بعضی منافع آنها سال نگذشته، آیا میتوانند در این وقت معلومی که برای سال دارند آن بعض منافع مذکور را تخمیس بلکه تا آن موقع معلوم نرسیده مصرف در احتیاجات مؤونه خود بنمایند، و در صورت جواز با علم به مسئله چه بسا حاضر به تخمیس نباشند، آیا اعلام آنها واجب است یا نه و می‌شود وجوه آنها را قبول کرد یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شخصی نذر کرده اگر نماز شب را نخواند، مبلغی به فقیر صدقه بدهد. اگر نماز شب ترک شد، فقط آن مبلغی که نیّت کرده به ذمّه اش می آید یا کفّاره ی نذر را هم باید بدهد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی نذر کند ایام معینی را معتکف شود و از آن تخلف کند، آیا علاوه بر کفاره، قضای آن نیز واجب است یا صرفاً باید کفاره عمل نکردن به نذر را بدهد ؟
- [آیت الله خامنه ای] بنده با دست گذاشتن بر قرآن مجید بر ترک عملی قسم خوردم که متأسفانه مجدّداً آن عمل را مرتکب شدم. آیا اکنون کفّاره ای بر بنده واجب است؟ در صورت وجوب مقدار آن چقدر می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی نذر کرده باشد و هنوز واجب نشده باشد و احتمال میدهد هیچ گاه واجب نخواهد شد اگر آن را فسخ کند باید کفاره بدهد؟
- [آیت الله سیستانی] کسی که نذر کرده نماز مستحبی را هفته ای یکبار بخواند در صورت ترک کفاره آن چه مقدار می‌باشد آیا در صورت تکرار کفاره هم تکرار می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان مشغول گرفتن روزه کفّاره شد که 31 روز باید متوالی باشد، امّا بعد از گرفتن 25 روز متوجّه شد که یک روزی، روزه نذر معیّن بدهکار است، حال وظیفه او چیست؟ آیا کفّاره بر نذر مقدّم است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان مشغول گرفتن روزه کفّاره شد که در 31 روز باید متوالی باشد امّا بعد از گرفتن 25 روز متوجّه شد که یک روز روزه نذر معیّن بدهکار است حال وظیفه چیست آیا کفّاره بر نذر مقدّم است؟
- [آیت الله بهجت] به نظر حضرتعالی، برای هر بار تخلف از نذر یک کفاره واجب می شود یا پس از اوّلین تخلف، کفاره واجب می شود و پس از تخلف های بعدی چیزی بر عهده نذر کننده نیست؟
- [آیت الله سیستانی] شخصی نذر کرده است که نماز شب بخواند در صورتی که آن را ترک کند میزان کفاره آن چه مقدار می باشد ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نذر کرده بود در وقت معین روزه بگیرد. ولی در آن روز روزه نگرفت و زمان دیگر انجام داد، آیا کفاره دارد و چقدر است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر نذر کند که تا وقت معینی عمل را ترک کند، بعد از گذشتن آن وقت میتواند آن عمل را به‌جا آورد و اگر پیش از گذشتن آن وقت از روی فراموشی، یا ناچاری انجام دهد، چیزی بر او واجب نیست، ولی باز هم لازم است که تا آن وقت آن عمل را به‌جا نیاورد، و چنان‌چه دوباره پیش از رسیدن آن وقت بدون عذر آن عمل را انجام دهد، باید کفاره بدهد.
- اگر نذر کند عملی را انجام دهد، باید همانطور که نذر کرده به‌جا آورد. پس اگر نذر کند که روز اول ماه صدقه بدهد یا روزه بگیرد یا نماز اول ماه بخواند، چنان‌چه قبل از آن روز یا بعد از آن به‌جا آورد، کفایت نمیکند. و نیز اگر نذر کند که وقتی مریض او خوب شد، صدقه بدهد، چنان‌چه پیش از آن که خوب شود صدقه را بدهد، کافی نیست.
- اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری یا غفلت به قسم عمل نکند، کفاره بر او واجب نیست و همچنین است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننماید و قسمی که آدم وسواسی میخورد مثل اینکه میگوید و الله الان مشغول نماز میشوم و به واسطة وسواس مشغول نمیشود، اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم عمل نکند، کفاره ندارد.
- اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفاره بدهد.
- اگر نذر کند روزه بگیرد ولی وقت و مقدار آن را معین نکند چنان‌چه یک روز روزه بگیرد، کافی است. و اگر نذر کند نماز بخواند و مقدار و خصوصیات آن را معین نکند، اگر یک نماز دو رکعتی بخواند کفایت میکند واگر نذر کند صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معین نکند اگر چیزی بدهد که بگویند صدقه داده، به نذر عمل کرده است و اگر نذر کند کاری برای خدا به‌جا آورد، در صورتی که یک نماز بخواند یا یک روز روزه بگیرد، یا چیزی صدقه بدهد، نذر خود را انجام داده است.
- اگر نذر کند که روز معینی را روزه بگیرد، چنان‌چه در آن روز عمداً روزه خود را باطل کند، باید کفاره بدهد و کفارة آن به نحوی است که در کفاره حنث نذر بیاید.
- اگر نذر کند که روز مستحبی بگیرد و روز آ ن را معین نکند، نمیتواند آن را در سفر به‌جا آورد. ولی چنان‌چه نذر کند که روز معینی را در سفر روزه بگیرد، بایدآن را در سفر به‌جا آورد. و نیز اگر نذر کند روز معینی را چه مسافر باشد یا نباشد، روزه بگیرد، باید آن روز را اگرچه مسافر باشد روزه بگیرد
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و کفاره و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد چنان‌چه نتواند هم آنها را بدهد اگر مالی که خمس یا زکات آن واجب شده از بین نرفته باشد باید خمس و زکات را بدهد و اگر از بین رفته باشد میتواند خمس یا زکات را بدهد یا کفاره و نذر و قرض و مانند اینها را ادا نماید.
- اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید، چنان‌چه به‌جا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد، نذر او صحیح نیست، و اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند، مثلًا نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوت بگیرد، نذر او صحیح است، و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد، و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید، مثلًا برای این که دود مضر است، نذر کند که آن را استعمال نکند، نذر او صحیح می‌باشد.
- اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد، باید قضای آن را به‌جا آورد و برای هر روز دو ماه روزه بگیرد، یا به شصت فقیر طعام بدهد، یا یک بنده را آزاد کند و چنان‌چه تا رمضان آینده قضای آن روزه را به‌جا نیاورد، برای هر روز یک مد طعام نیز کفاره بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای ان معین نکرده است اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا غفلت ان عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست ولی بعد هر وقت از روی اختیار ان را به جا اورد باید کفاره بدهد
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند ووقتی برای آن معیّن نکرده است، اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد کفّاره بر او واجب نیست ولی بعداً هروقت از روی اختیار آن را بجا آورد، باید به احتیاط واجب به مقداری که در سه مسأله پیش گفته شد کفّاره بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معیّن نکرده است، اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد، کفّاره بر او واجب نیست؛ ولی چنان‌چه از روی اختیار آن را بجا آورد، برای دفعه اوّل باید کفّاره بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است؛ اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا ندانستن؛ آن عمل را انجام دهد؛ کفاره بر او واجب نیست ولی بعدا هر وقت از روی اختیار آن را به جا آورد؛ باید کفاره بدهد.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است، اگر از روی فراموشی یا ناچاری، یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست، ولی بعداً هر وقت از روی اختیار آن را به جا آورد، باید به مقداری که در سه مسألة پیش گفته شد، کفاره بدهد.
- [امام خمینی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است. اگر از روی فراموشی، یا ناچاری، یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست. ولی چنان‌چه از روی اختیار آن را به جا آورد برای دفعه اول باید کفاره بدهد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند، اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا اشتباه آن عمل را انجام دهد کفّاره بر او واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند ووقتی را برای آن معیّن نکرده است ؛ اگر از روی فراموشی ، یا ناچاری ، یا ندانستن ، آن عمل را انجام دهد کفّاره بر او واجب نیست . ولی چنان‌چه از روی اختیارآن را بجا آورد برای دفعة اوّل باید کفّاره بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است، اگر از روی فراموشی، یا ناچاری، یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست. ولی بعداً هر وقت از روی اختیار آن را به جا آورد، باید به مقداری که در
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که نذر کرده عملی را مستمراً ترک کند و زمانی برای آن معین ننموده، چنان‌چه از روی اختیار آن را به جا آورد برای دفعه اول باید کفاره بدهد و اگر نذر او چنان بوده که هر دفعه از آن عمل، مستقلاً تحت نذر قرار داشته احتیاط واجب آن است که برای هر دفعه، کفاره ای بدهد، اما اگر چنین قصدی نداشته، یا شک کند قصدش چگونه بوده یک کفاره بیشتر واجب نیست.