اب چشمه
آب چشمه، آبی که از زمین به طور طبیعی می‌جوشد و محل جوشش آن را چشمه می‌گویند. احکام چشمه و آب چشمه، در موضوعات مرتبط با طهارت، صلاة و احیاء موات، در کتاب‌های فقهی آمده است.
آب جاری آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند: آب چشمه و قنات و یا متصل به ماده‌ای مانند برف باشد که عرفا باعث استمرار جریان آن شود.
عنوان مسئله:
آب جاری آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند: آب چشمه و قنات و یا متصل به ماده‌ای مانند برف باشد که عرفا باعث استمرار جریان آن شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر در منطقهای آبی وجود داشته باشد (چشمه،قنات،رودخانه)و آن را بدون اجازه از مردم آن شهر یا منطقه به نقطه دیگری منتقل کرده و همین انتقال سبب کاهش سطح آب رودخانه و بعضی از چاه های منطقه شده باشد و شغل اصلی مردم این منطقه که کشاورزی است در خطر آسیب باشد و حتی حق آب هم به مردم این دیار پرداخته نشود و اکثر مردم این منطقه (صاحبان آب) نسبت به انتقال آب شهر و دیارشان به نقطهای دیگر ناراضی باشند، آیا این آب برای مردم شهر یا منطقه¬ای که آب به آنجا انتقال داده شده حلال است؟ آیا می‌شود با این آب وضو گرفت و از آن برای آشامیدن استفاده کرد؟ آیا محصولی که به واسطه این آب به دست میآید حلال است؟
- آب خارج از وضو چیست؟ آیا موجب ابطال وضو می شود؟ مثلاً اگر موهای جلوی سر خیس باشد و هنگام شستن صورت، آب موها روی صورت جاری شود وضو باطل است؟ اگر هنگام شستن دست، آبی به دستمان بپاشد آیا وضو باطل است؟
- آبی که هنگام غسل دادن میّت و قبل از پایان سه غسل از بدن میّت جدا می‌شود و به زمین میریزد، پاک است یا نجس؟ اگر نجس است، این آب گاهی به هنگام غسل دادن میّت به وسیله سطل آب، به اطراف پاشیده می‌شود. آیا بعد از پاک شدن میّت به واسطه سه غسل، زمین اطراف میّت هم پاک می‌شود؟ حکم لیف و صابونی که قبل از غسل دادن، میّت را با آن میشویند و آن را کنار میگذارند، از جهت پاکی و نجاست چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] یک مزرعه و چشمه ای واقع در آن، چند مالک داشته است. چشمه خشک می شود و تعدادی از مالکین به خرج خود قناتی حفر می کنند، یکی از مالکین که در مخارج قنات، دخالت نداشته است; بعد از چندی زمین خود را می فروشد، حال خریدار به حساب اینکه زمین مذکور از چشمه سابق آب داشته، ادعای حق آب از قنات را دارد، آیا او چنین حقی را دارد؟
- [آیت الله خوئی] در کتاب عروه فرمودهاید که آب جاری آن آبی است که جوشیده باشد از زمین و روان باشد بر روی زمین یا زیر زمین بنابراین آب دریا، حکم جاری دارد یا به حکم کر است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا زوجه از آب زراعی چاههای عمیق و چشمه و قنات ارث می برد؟ از موتور و لوله و ساختمان آنها چطور؟
- [آیت الله بهجت] نوشیدن آب از قنات ها و چاه ها که در زمین دیگران است، جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زمین موات را با آب قنات یا چاه وقف آنرا احیا ء نمایند آیا زمین احیا ء شده جزء موقوفات می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مجرای آب قنات و مانند آن و نیز آجر و چیزهایی که در ساختمان به کار رفته در حکم زمین است یا ساختمان؟
- [آیت الله خامنه ای] زمین موقوفه ای وجود دارد که دارای سه قنات است و شهرداری به علت خشکسالی مستمر چند ساله، دو عدد از قناتها را برای تأمین آب آشامیدنی مردم منطقه اجاره کرده است و آب قنات سوم که وقف طلاب منطقه و فرزندان واقف بوده به زمین فرو رفته و خشک شده و در نتیجه زمین هایی که با آب آن آبیاری می شدند تبدیل به زمین های بایر شده اند و درحال حاضر سازمان زمین شهری ادعا می کند که این زمین ها موات هستند، آیا این زمین ها به علت اینکه چندین سال کشت و زرع نشده اند ملحق به موات هستند؟
- [سایر] چرا امام حسین(علیه السلام) در کربلا با آن که می توانستند با یک حرکت آب از زمین جاری کنند ، این کار را انجام ندادند و چند روز بی آبی کشیدند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی چشمه‌ای در بالای زمین خود دارد که سیلاب آن را خراب میکند و آن چشمه سر از زمین کس دیگری بیرون میآورد آیا آب از آن صاحب اوّلی میباشد یا از آن کسی است که چشمه از زمین او سر در آورده است؟
- [آیت الله بروجردی] قناتیست که آخرین چاه آن که تقریباً سی متر عمق دارد به ارض وقف متّصل می‌شود، آیا نَوبُر زدن برای این قنات، به این معنی که از زیر زمین اراضی وقف را حفر نموده و جلو بروند، با این که به هیچ وجه ضرری به روی ظاهر زمین اراضی مزبوره متوجّه نشود، جایز است یا نه؟ بر فرض عدم جواز، متولّی وقف میتواند مبلغی برای مخارجات وقف یاموقوف علیهم از صاحبان قنات بگیرد و اجازه عبور بدهد یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- آبی که روی زمین جریان دارد، ولی از زمین نمیجوشد و متصل به ماده‌ای مانند برف که عرفا موجب استمرار جریان آن شود نیز نمیباشد، چنانچه کمتر از کُر باشد و نجاست به آن برسد نجس می‌شود؛ اما اگر با فشار جریان داشته باشد و قسمتی از آن با نجاست تماس پیدا کند، قسمتهای قبل از آن نجس نمیشود.
- اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن که بو یا رنگ یا مزهاش به واسطه نجاست تغییر کرده، نجس است و طرفی که متصل به چشمه است، اگرچه کمتر از کُر باشد پاک است و آبهای دیگر نهر، اگر به اندازه کُر بوده یا به واسطه آبی که تغییر نکرده به آب طرف چشمه متصل باشند، پاک وگرنه نجساند.
- هرگاه چند نفر در حفر چاه یا قنات یا جاری کردن چشمه و مانند آن شریک شوند، به نسبت به عمل و مخارجی که برای آن کردهاند مالک آب می‌شوند.
- آب راکد کنار نهر که متصل به آب جاری است، در نجس نشدن حکم آب جاری را دارد.
- هرگاه کسی به قصد حیازت آب مباح، در زمین خود یا در زمین مباح، نهر ایجاد نماید، آبی که در نهر جاری می‌شود ملک صاحب نهر است، مشروط بر این که مزاحم اراضی دیگران یا شرب و استفاده مردم نباشد.
- هر کس در زمین خود یا در اراضی مباح به قصد تملّک، قنات یا چاهی حفر کند تا به آب برسد و یا چشمه‌ای جاری کند، مالک آب آن می‌شود. حکومت میتواند برای حفر چاه و استفاده از آب قواعدی وضع نماید.
- آب حوض حمام و مانند آن اگرچه کمتر از کُر باشد، چنانچه به خزینهای که آب آن به اندازه کُر است متصل باشد، مثل آب جاری است.
- آبی که عین نجاست مثل خون و ادرار در آن ریخته شده و بو یا رنگ یا مزه آن را تغییر داده، چنانچه به کُر یا جاری متصل شود یا باران بر آن ببارد یا باد باران را در آن بریزد یا آب باران در هنگام باریدن، از ناودان در آن جاری شود و تغییر آن از بین برود، بنابر احتیاط به شرطی پاک می‌شود که با آب باران یا کُر یا جاری مخلوط شود.
- اگر آفتابهای را که زیر آن سوراخ است روی زمین نجس بگذارند، چنانچه آب به گونهای زیر آن جمع گردد که با آب آفتابه یکی حساب شود و آب با فشار از آفتابه خارج نشود، آب آفتابه نجس می‌شود، ولی اگر آبی که از زیر آفتابه خارج می‌شود در زمین فرو رود یا جاری شود به نحوی که با آب داخل آن یکی حساب نشود یا آب با فشار از آفتابه خارج شود، آب آفتابه نجس نمیشود.
- آب قلیل آبی است که از زمین نجوشد و از مقدار کُر کمتر باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آب جاری، آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد، مانند آب چشمه و قنات.
- [آیت الله وحید خراسانی] اب جاری ابی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند اب چشمه و قنات
- [آیت الله نوری همدانی] آب جاری آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد ، مانند آب چشمه و قنات .
- [آیت الله سبحانی] آب جاری آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات.
- [آیت الله بروجردی] آب جاری آبیست که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد، مانند آب چشمه و قنات.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آب جاری آبی است که دارای ماده است و جریان دارد مانند این که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد، چون آب چشمه و قنات.
- [آیت الله جوادی آملی] .آب جاری, آبی است که دارای ماده است و جریان دارد; خواه منبع طبیعی داشته باشد و از زمین بجوشد, مانند چشمه و قنات و خواه از برفهای انباشته کوهها باشد. آب لوله ها که از سدّ راکد گرفته می‌شود, جاری نیست, مگر آنکه آب سدِّ متصل به چشمه یا قنات یا برفهای انبوه باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] آب جاری آبی است که از زمین بجوشد وجریان داشته باشد مانند آب چشمه وقنات.
- [امام خمینی] آب جاری آبی است که از زمین بجوشدو جریان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات .
- [آیت الله مظاهری] آب جاری آبی است که یا از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات، و یا از برفهای متراکم در کوهها سرچشمه بگیرد و جریان داشته باشد. آب باران: