اب چشمه
آب چشمه، آبی که از زمین به طور طبیعی می‌جوشد و محل جوشش آن را چشمه می‌گویند. احکام چشمه و آب چشمه، در موضوعات مرتبط با طهارت، صلاة و احیاء موات، در کتاب‌های فقهی آمده است.
آب جاری آبی است که دارای ماده است و جریان دارد مانند این که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد، چون آب چشمه و قنات.
عنوان مسئله:
آب جاری آبی است که دارای ماده است و جریان دارد مانند این که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد، چون آب چشمه و قنات.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا زوجه از آب زراعی چاههای عمیق و چشمه و قنات ارث می برد؟ از موتور و لوله و ساختمان آنها چطور؟
- هنگام رفتن به مزارع و باغات بزرگ و کوچک، لطفاً حکم موارد ذیل را بیان فرمایید: استفاده از محصول آنها و همچنین آبهای جاری آن چه بصورت قنات و چشمه و یا چاه که بوسیله ای آب آن را خارج می کنند، وضو گرفتن و غسل و تیمّم و شستن لباس و مصرف خوردن و غیرذلک. همینطور در راههای عمومی و یا خصوصی که با بعضی از مزارع و باغها برخورد می شود عنوان حق المارّه و همچنین میوه درختهایی که در بعضی اماکن و راهها و دیوار باغ بیرون آمده و یا روی زمین ریخته و یا گاهی در جوی آب بدست می آید، حکمش چیست؟
- به گندم و جویی که با تلمبه یا آب قنات آبیاری می شود چه مقدار زکات تعلق می گیرد، و آیا مخارج این آبها و آب بها، از گندم و جو کسر می شود؟
- شخصی دارای زمینی است که دو نفر آن را غصب کرده اند بدون اینکه از منافع آن به مالک زمین بدهند، آیا خمس این زمین بر مالک واجب است؟
- لباس نجس را بعد از ازاله نجاست در ظرف آبی که مقدار کمی آب دارد ولی از طریق شیر آب متصل به کرّ است، آیا می توان پاک کرد؟
- لباس و فرشی که به بول نجس شده، آیا اگر در آب کر یا جاری یا با آب لوله شهری، یک دفعه آن را بشویند و داخل آب یا در حال اتصال آب لوله آن را فشار دهند پاک می شود، یا باید دو دفعه بشویند؟
- بعد از چندین سال زحمت، آبی از چاه برای زراعت بیرون آورده ام، آیا این آب جزء انفال است یا متعلق به خودم؟ و آیا می توانم وقف کنم؟
- اگر زمین سنگ فرش، نجس شده باشد و عین نجاست آن برطرف شده، اگر آنجا را با شلنگ متصل به آب لوله شهری آب بکشیم، آیا باید غُساله آن را جمع و خارج کنیم تا پاک شود؟
- بسیاری از مزارع هستند که با قنوات متعلقه وقف شده اند، سپس در اجرای قانون اصلاحات ارضی و یا احیاناً خیانت متولیان موقوفه بصورت ملک درآمده است و پس از خشکیدن قنوات، مالکین جدید که جانشین موقوفه بوده اند از مسئولین مربوطه درخواست حفر چاه به جای قنات و دریافت پروانه کرده اند و چاه به جای قنات حفر شده است حال سؤال این است که: 1 اگر چاه جدید در اراضی موقوفه حفر نشده باشد، آیا واقف مالک چاه است؟ 2 اگر مالک جدید به دلایلی به متولی موقوفه مراجعه کرده باشد ولی متولی از شراکت در حفر چاه خودداری کرده باشد، آیا متولی وقف می تواند ادعای مالکیت چاه را بکند؟ 3 اگر چاه تابع زمین باشد و واقف حق مالکیتی نداشته باشد، در مواردی که اشخاص بدون اطلاع از اینکه چاه تابع زمین است اقدام به حفر چاه در اراضی موقوفه کرده اند، آیا چاههای آنها به کلی در ملکیت وقف می باشد؟ 4 تکلیف امتیاز وقف از قنات چه می شود؟ در حالی که زارعینی که در آن زمان زارع موقوفه بوده اند و در حال حاضر از چاه فعلی مالکیت دارند به استناد سهام و امتیاز وقف مالکند تکلیف آنها چیست؟
- مهریه خانمی که 40 سالِ قبل، ازدواج کرده، در قباله و مهرنامه 2000 تومان ذکر شده و عقد براین اساس واقع شده است. زن می گوید، مهریه من، نیم دانگ آب و زمین بوده است و چون مشکل ثبتی داشت به 2000 تومان تبدیل شد، و حال شوهر باید آب و زمین را بدهد. و زوج این را قبول دارد و می گوید مهر شما 2000 تومان است نه آب و زمین، آیا زن حق دارد بیش از 2000 تومان مهریه بگیرد یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آبیاری با آب چاه، آب قنات، آب چشمه یا آب رودخانه، در مقدار زکات مؤثر است یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] در کتاب عروه فرمودهاید که آب جاری آن آبی است که جوشیده باشد از زمین و روان باشد بر روی زمین یا زیر زمین بنابراین آب دریا، حکم جاری دارد یا به حکم کر است؟
- [آیت الله بهجت] نوشیدن آب از قنات ها و چاه ها که در زمین دیگران است، جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] زمین موقوفه ای وجود دارد که دارای سه قنات است و شهرداری به علت خشکسالی مستمر چند ساله، دو عدد از قناتها را برای تأمین آب آشامیدنی مردم منطقه اجاره کرده است و آب قنات سوم که وقف طلاب منطقه و فرزندان واقف بوده به زمین فرو رفته و خشک شده و در نتیجه زمین هایی که با آب آن آبیاری می شدند تبدیل به زمین های بایر شده اند و درحال حاضر سازمان زمین شهری ادعا می کند که این زمین ها موات هستند، آیا این زمین ها به علت اینکه چندین سال کشت و زرع نشده اند ملحق به موات هستند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زمین موات را با آب قنات یا چاه وقف آنرا احیا ء نمایند آیا زمین احیا ء شده جزء موقوفات می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مجرای آب قنات و مانند آن و نیز آجر و چیزهایی که در ساختمان به کار رفته در حکم زمین است یا ساختمان؟
- [سایر] چرا امام حسین(علیه السلام) در کربلا با آن که می توانستند با یک حرکت آب از زمین جاری کنند ، این کار را انجام ندادند و چند روز بی آبی کشیدند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی چشمه‌ای در بالای زمین خود دارد که سیلاب آن را خراب میکند و آن چشمه سر از زمین کس دیگری بیرون میآورد آیا آب از آن صاحب اوّلی میباشد یا از آن کسی است که چشمه از زمین او سر در آورده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه به واسطه پیش آمدی زراعت در زمین ممکن نشود، مثلًا قنات ها خراب شود و آب قطع گردد، تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آبی از زمین بیرون میآید و در ملک محدودی جاری است، هیچگونه استفادهای از نظر کشاورزی از این آب نمیشود مگر برای همان درختهای نزدیک آب آیا غیر مالکین این باغ که آب ندارند میتوانند از آب برای آشامیدن و آب دادن به حیوانات خود استفاده کنند و اگر مالکین بگویند، ما راضی نیستیم، حکم شرعی چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن که بو یا رنگ یا مزه اش به واسطه نجاست تغییر کرده نجس است، و طرفی که متصل به چشمه است اگرچه کمتر از کر باشد پاک است. و آبهای دیگر نهر، اگر به اندازه کر باشد یا به واسطه آبی که تغییر نکرده به آب طرف چشمه متصل باشد، پاک، وگرنه نجس است.
- چاه و مجری آب قنات و آبی که به تدریج از قنات یا چاه خارج می شود هم حکم زمین را دارد و زن از آن ارث نمی برد. بلی از آبی که در هنگام فوت میت درچاه یا منشاء قنات وجود دارد مثل میوه درخت ارث می برد. زن از تمام تاسیسات و اجزاء ساختمان مثل کنتور آب و برق و گاز سیم کشی و لوله کشی و چیزهای که معمولا در خرید خانه همراه خانه معامله شده و عرفا جزء خانه محسوب می شود ارث می برد.
- آب قلیل آبی است که آب باران و چاه و جاری و کرّ نباشد.
- آب چشمه ای که جاری نیست ولی به گونه ای است که اگر از آن بردارند همچنان می جوشد; چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نکرده، پاک است.
- زمین سنگ فرش و آجر فرش و زمین سختی که آب در آن فرو نمی رود اگر نجس شود با آب قلیل پاک می گردد، ولی باید به قدری آب روی آن بریزند که جاری شود و چنانچه آبی که روی آن ریخته اند از سوراخی بیرون رود همه زمین پاک می شود و اگر آب خودبخود تخلیه نشود چنانچه آنرا با وسیله ای مثل پارچه دستمال، یا وسیله مکنده دیگری جمع کنند و بنابر احتیاط دوباره آب قلیل روی آن بریزند و به صورت سابق جمع کنند، پاک می شود.
- آب یامطلق است یامضاف: آب مضاف آبی است که آن رااز چیزی بگیرند، مثل آب هندوانه و گلاب، یا با چیزی مخلوط باشد، مثل آبی که به قدری با گل و مانند آن مخلوط شود که دیگر به آن آب نگویند، و غیر اینها آب مطلق است، و آن بر پنج قسم است: اوّل: آب کر. دوّم: آب قلیل. سوّم آب جاری. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه.
- اگر چیز نجسی که نیاز به فشار دادن ندارد را در آب کر یا جاری آب بکشند، آبی که بعد از بیرون آوردن، از آن می ریزد پاک است، ولی چیزهایی که مثل لباس و فرش بنابر احتیاط در آب کر و یا جاری هم نیاز به خارج کردن غساله آن با فشار و مانند آن دارد، بنابر احتیاط غساله آن نجس است.
- آبی که عین نجاست مثل خون یا بول در آن ریخته و بو یا رنگ یا مزّه آن را تغییر داده، چنان که به کر یا جاری متصل شود، یا باران بر آن ببارد، یا باد، باران را در آن بریزد، یا آب باران در موقع باریدن از ناودان در آن جاری شود و تغییر آن از بین برود پاک می شود. ولی بنا بر احتیاط واجب باید آب باران یا کر یا جاری با آن مخلوط گردد.
- آبی که کنار نهر ایستاده و متصل به آب جاری است، اگر نجاست به آن برسد تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نکرده پاک است.
- اگر مثلاً در یک خوشه غوره یک دانه یا دو دانه انگور باشد چنانچه به آبی که از آن خوشه گرفته می شود آبغوره بگویند و اثری از شیرینی در آن نباشد و بجوشد، پاک و خوردن آن حلال است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آب جاری، آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد، مانند آب چشمه و قنات.
- [آیت الله وحید خراسانی] اب جاری ابی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند اب چشمه و قنات
- [آیت الله نوری همدانی] آب جاری آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد ، مانند آب چشمه و قنات .
- [آیت الله سبحانی] آب جاری آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات.
- [آیت الله جوادی آملی] .آب جاری, آبی است که دارای ماده است و جریان دارد; خواه منبع طبیعی داشته باشد و از زمین بجوشد, مانند چشمه و قنات و خواه از برفهای انباشته کوهها باشد. آب لوله ها که از سدّ راکد گرفته می‌شود, جاری نیست, مگر آنکه آب سدِّ متصل به چشمه یا قنات یا برفهای انبوه باشد.
- [آیت الله بروجردی] آب جاری آبیست که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد، مانند آب چشمه و قنات.
- [آیت الله علوی گرگانی] آب جاری آبی است که از زمین بجوشد وجریان داشته باشد مانند آب چشمه وقنات.
- [امام خمینی] آب جاری آبی است که از زمین بجوشدو جریان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات .
- [آیت الله مظاهری] آب جاری آبی است که یا از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات، و یا از برفهای متراکم در کوهها سرچشمه بگیرد و جریان داشته باشد. آب باران:
- [آیت الله اردبیلی] آب جاری آبی است که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد مانند: آب چشمه و قنات و یا متصل به مادهای مانند برف باشد که عرفا باعث استمرار جریان آن شود.