اعمال
عمل، به کار گفته می‌شود.
اگر بعد از آن که مشغول بخشی از اعمال تیمّم شد، شک کند که قسمت پیش از آن را فراموش کرده یا نه و یا شک کند که آن را درست به جا آورده یا نه، اگر احتمال بدهد در حال عمل متوجه بوده، نباید اعتنا کند و تیمّم او صحیح است.
عنوان مسئله:
اگر بعد از آن که مشغول بخشی از اعمال تیمّم شد، شک کند که قسمت پیش از آن را فراموش کرده یا نه و یا شک کند که آن را درست به جا آورده یا نه، اگر احتمال بدهد در حال عمل متوجه بوده، نباید اعتنا کند و تیمّم او صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- فردی مدتی با غبار تیمّم نموده، در صورتی که خاک، سنگ و... وجود داشته است. آیا اعمال او صحیح است؟
- کسی که مدتی از مجتهدی تقلید نموده و سپس متوجه شده که مجتهد دیگری اعلم است، آیا اعمال گذشتهاش صحیح است؟
- اگربعد ازغسل انسان احتمال دهد که به جایی ازبدن آب نرسانده آیا غسل صحیح است؟ وآیا شک درغسل مستحبی همان حکم شک در غسل واجب را دارد؟
- میدانیم که شخص کثیر الشک نباید به شک خود اعتنا کند. آیا این مطلب فقط مربوط به نماز است یا در غسل و تیمّم و وضو هم باید رعایت شود؟
- کسی که در مهمانی، جنب می‌شود و از روی حیا و شرم به حمام این منزل نمیرود، آیا جایز است در قسمت دیگری از خانه، بدون این که صاحب خانه متوجه شود، غسل کند و در صورت جایز نبودن، آیا تیمّم کردن صحیح است؟
- اگر در تیمّم، موقع زدن دو دست بر چیزی که تیمّم بر آن صحیح است، فقط کف دو دست (بدون انگشتان) با آن چیز برخورد کند و بعد همان قسمت برخورد کرده را بر پیشانی و بر پشت دو دست و انگشتان بکشیم، تیمّم ما صحیح است یا نه؟
- آیا میتوانیم بر خاکی که در پاکی و نجاست آن شک داریم، تیمّم کنیم یا نه؟ اگر دو خاک در اختیار داریم که نمیدانیم کدام یک نجس شده است، تیمّم با آنها صحیح است یا خیر؟
- اگر کسی احتمال بسیار کمی بدهد که آب برایش ضرر داشته باشد یا اصلاً این احتمال را هم ندهد و وضو بگیرد و بعد از آن بفهمد که آب، ضرر زیادی برای او داشته است، آیا وضویش درست است یا نه؟
- مدتی از تقلید گذشته و مقلِّد شک میکند که آیا اعمالش برطبق تقلیدِ صحیح بوده یا خیر. در این صورت نسبت به اعمال گذشته و اعمالی که از این به بعد میخواهد انجام دهد، چه وظیفهای دارد؟
- اگر کسی بعد از تمام شدن غسل، عمداً بول کند و بعد در قسمت چپ در جایی از بدن شک کند که آنجا را آب رسانده یا نه آیا غسلش صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که احرام را فراموش کرده و اعمال عمره و حج را بدون احرام تمام کرده و فعلا متوجه شده چه وظیفه ای دارد؟
- [سایر] هنگامی که 18 سال داشتم به سفر عمره مشرف شدم. و الان متوجه اشکالاتی در اعمال عمره خود شدم (شک در گفتن الله اکبر هنگام نیت نماز و همچنین درست تلفظ نکردن بعضی از کلمات نماز) آیا حج من به دلیل این مشکلات باطل است؟ مهمتر از آن هنگامی که ازدواج کنم همسرم به من به دلیل اشتباه در نماز نساء حرام است؟
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از سلام نماز سه رکعتی شک کنم در صورتی که یک طرف شک صحیح نباشد، [مثلاً در نماز مغرب شک بین 2 و 4]؛ آیا نباید به آن اعتنا کرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] نسبت به نمازهایی که میخوانم زیاد شک میکنم البته نه شک در رکعات و یا رکنهای نماز بلکه شک در این که آیا تمام قسمتهای نماز را صحیح اداء کردهام یا خیر؟ آیا باید به این شکها اعتنا کنم؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] خانمی که عادت بوده، صبح متوجه می‌شود که از خون حیض پاکشده است و احتمال میدهد قبل از طلوع فجر پاک شده باشد؛ آیا روزهاش صحیح است ؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] خانمی که عادت بوده، صبح متوجه می‌شود که از خون حیض پاکشده است و احتمال میدهد قبل از طلوع فجر پاک شده باشد؛ آیا روزهاش صحیح است ؟
- [آیت الله بهجت] پس از نماز و گذشتن حدود یک ساعت از وضو گرفتن، متوجّه قی چشم شدم. اگر احتمال بدهم که پس از وضو حاصل شده، آیا وضو صحیح است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] خانمی که عادت بوده، صبح متوجه می‌شود که از خون حیض پاکشده است و احتمال میدهد قبل از طلوع فجر پاک شده باشد؛ آیا روزهاش صحیح است ؟
- [سایر] اگر بعد از غسل متوجه شویم که روی یک انگشت، مقدار کمی لاک باقی مانده است، روزۀ آن روز درست است؟ اگر این لاک در قسمت بلندی ناخن قرار داشته باشد چطور؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه کسی اعمال عرفات را، غیر اضطراری ولی اعمال مشعر را اضطراری بجا بیاورد و یا این که به واسطه عذر شرعی اعمال هر دو را اضطراری انجام بدهد، حج او صحیح است یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از مسح دست چپ شک کند که درست تیمّم کرده یا نه، چنانچه احتمال بدهد که در حال عمل متوجه بوده، تیمّم او صحیح است.
- اگر شک کند که سلام نماز را گفته یا نه یا شک کند آن را درست گفته یا نه، چنانچه مشغول تعقیب نماز یا مشغول نماز دیگر شده باشد یا به کاری مشغول شود که عرفا بگویند از نماز خارج شده و به کار دیگری مشغول شده، نباید به شک خود اعتنا کند و اگر پیش از آنها شک کند، باید سلام را بگوید.
- هرگاه شک کند که آیه یا کلمهای را درست گفته یا نه، اگر به خواندن چیزی که بعد از آن است مشغول نشده باشد، باید آن آیه یا کلمه را به نحو صحیح بخواند و اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده باشد، چنانچه آن چیز رکن باشد، مثل آن که در رکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند و اگر رکن نباشد، مثلاً هنگام گفتن (اَللّهُ الصَّمَد) شک کند که (قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَد) را درست گفته یا نه، لازم نیست به شک خود اعتنا کند، ولی اگر برای مراعات احتیاط برگردد و آن را به نحو صحیح بگوید، اشکال ندارد و اگر چند مرتبه نیز شک کند، میتواند چند بار بگوید، اما اگر به حدّ وسواس برسد، دیگر نباید تکرار کند و چنانچه باز هم بگوید، بنابر احتیاط واجب باید نماز خود را دوباره بخواند.
- اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که نماز را درست خوانده یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند.
- اگر هنگامی که مشغول نماز احتیاط است، در یکی از اعمال آن شک کند، چنانچه وارد جزء بعدی نشده باشد، باید آن را بجا آورد و اگر وارد جزء بعدی شده باشد، نباید به شک خود اعتنا کند؛ مثلاً اگر شک کند که حمد را خوانده یا نه، چنانچه به رکوع نرفته باشد، باید بخواند و اگر به رکوع رفته باشد، نباید به شک خود اعتنا کند.
- اگر بین نماز شک کند که یکی از اعمال واجب آن را انجام داده یا نه، مثلاً شک کند که حمد خوانده یا نه، چنانچه مشغول عملی که باید بعد از آن انجام دهد نشده باشد، باید آنچه را که در انجام آن شک کرده بجا آورد و اگر مشغول عملی که باید بعد از آن انجام دهد، شده باشد، نباید به شک خود اعتنا کند.
- اگر نداند محل تیمّم غصبی است و یا فراموش کرده باشد، تیمّم او صحیح است؛ ولی اگر خود وی آن محل را غصب کرده باشد و سپس فراموش نموده باشد، تیمّم او در آن جا صحیح نیست.
- اگر بعد از گفتن تکبیرةالاحرام شک کند که آن را صحیح گفته یا نه، به شک خود اعتنا نکند.
- اگر در یکی از اعمال نافله شک کند، خواه رکن باشد یا غیر رکن، چنانچه وارد جزء بعدی نشده باشد، باید آن را بجا آورد و اگر وارد جزء بعدی شده باشد، نباید به شک خود اعتنا کند.
- اگر بعد از رکوع یا سجود شک کند که اعمال واجب آن، مانند ذکر و آرام بودن بدن را انجام داده یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر بعد از آنکه وارد تیمّم شد شک کند که قسمت پیش از آن را فراموش کرده یا نه، اعتنا نکند و تیمّم او صحیح است، و نیز اگر بعد از به جا آوردن هر جزء شک کند که درست به جا آورده یا نه اعتنا نکند و تیمّم او صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از آن که وارد تیمم شد شک کند که قسمت پیش از آن را فراموش کرده یا نه، اعتنا نکند و تیمم او صحیح است، و نیز اگر بعد از بجا آوردن هر جزء شک کند که درست بجا آورده یا نه اعتنا نکند و تیمم او صحیح است.
- [امام خمینی] اگر بعد از آنکه وارد تیمم شد شک کند که قسمت پیش از آن را فراموش کرده یا نه، اعتنا نکند و تیمم او صحیح است. و نیز اگر بعد از به جا آوردن هر جزء شک کند که درست به جا آورده یا نه، اعتنا نکند و تیمم او صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در بین تیمم شک کند که قسمتی از ان را فراموش کرده یا نه چنانچه از محل ان گذشته به شک خود اعتنا نکند و اگر نگذشته باید ان قسمت را به جا اورد
- [آیت الله سیستانی] اگر در بین تیمم شک کند که قسمتی از آن را فراموش کرده یا نه ، چنانچه از محلّ آن گذشته ، به شک خود اعتنا نکند ، و اگر نگذشته باید آن قسمت را بجا آورد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در بین تیمم شک کند که قسمتی از آن را فراموش کرده یا نه؛ چنانچه از محل آن گذشته؛ به شک خود اعتنا نکند و اگر نگذشته باید آن قسمت را به جا آورد.
- [آیت الله خوئی] اگر در بین تیمم شک کند که قسمتی از آن را فراموش کرده یا نه، چنانچه از محل آن گذشته به شک خود اعتنا نکند، و اگر نگذشته باید آن قسمت را بهجا آورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] بعد از فراغت از تیمم اگر شک کند که درست انجام داده یا نه، اعتنا نکند و اگر در اثنا شک کند احتیاط واجب آن است که برگردد و قسمت مشکوک را دوباره انجام دهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از مسح دست چپ شک کند که درست تیمم کرده یا نه در صورتی که احتمال بدهد که حال عمل ملتفت بوده تیمم او صحیح است و چنانچه شک او در مسح دست چپ باشد لازم است او را مسح کند مگر ان که در عملی که مشروط به طهارت است داخل شده و یا موالات فوت شده باشد و اگر شک در صحت مسح دست چپ باشد تیمم او صحیح است
- [آیت الله خوئی] اگر بعد از مسح دست چپ شک کند که درست تیمم کرده یا نه، درصورتی که احتمال بدهد که حال عمل ملتفت بوده تیمم او صحیح است. و چنانچه شک او در مسح دست چپ باشد، لازم است او را مسح کند مگر آنکه در عملی که مشروط به طهارت است داخل شده و یا موالات فوت شده باشد.