اخر وقت
آخر وقت عبارت است از لحظات پایانی زمان تکلیف که امکان انجام دادن تکلیف با تمام اجزاء و شرایط وجود داشته باشد و از آن در باب صلات آمده است.
اگر انسان گمان داشته باشد که تا آخر وقت می‌تواند ایستاده نماز بخواند، باید نماز را به تأخیر بیندازد، ولی اگر احتمال دهد، لازم نیست آن را به تأخیر بیندازد.
عنوان مسئله:
اگر انسان گمان داشته باشد که تا آخر وقت می‌تواند ایستاده نماز بخواند، باید نماز را به تأخیر بیندازد، ولی اگر احتمال دهد، لازم نیست آن را به تأخیر بیندازد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر انسان در حالت ایستاده، قادر به انجام رکوع نباشد، نماز را باید ایستاده بخواند یا نشسته؟
- کسی به گمان این که وقت نماز داخل شده، به نیّت نماز غسل کرده و بعد از غسل متوجه شده که هنوز وقت نماز نشده است. آیا می‌تواند با این غسل نماز بخواند؟
- در کتاب مناسک آمده که اگر کسی در روز طواف کند، تا آخر شب برای انجام دادن سعی بین صفا و مروه مجاز است. مراد از آخر شب در این جا، طلوع فجر است یا طلوع آفتاب؟ و اگر کسی در شب طواف کند، تا چه مقداری می‌تواند سعی را به تأخیر بیندازد؟ وچنانچه کسی در هر دو صورت مذکور، سعی را تا روز بعد به تأخیر بیندازد، وظیفهاش چیست؟
- کسی که فقط با استفاده از پای مصنوعی، قادر به ایستادن است، آیا لازم است با استفاده از پای مصنوعی (به شکل ایستاده) نماز بخواند یا نشسته هم می‌تواند نماز بخواند؟
- اگر کسی در اول وقت، با وضوی جبیرهای و یا در موارد تیمّم، با تیمّم نماز بخواند، در حالی که میداند با تأخیر انداختن نماز از اول وقت، می‌تواند نماز را با وضوی عادی بخواند، آیا نماز اول وقتش صحیح است؟
- آخر وقت نماز جمعه چه موقع است؟
- مکلّفی که به علت ناتوانی، قدرت بر ایستادن در طول نماز را ندارد، ولی مقداری از آن را می‌تواند ایستاده بخواند، به چه صورت باید نماز بخواند؟ نشسته یا ایستاده یا ترکیبی از هر دوی آنها؟
- کسی که قادر نیست ایستاده نماز بخواند، ولی می‌تواند بر روی زانوهای خود بایستد، آیا باید به این صورت نماز بخواند یا به حالت نشسته؟
- کسی که گمان قوی دارد که مسافت لازم برای شکسته شدن نماز ر طی میکند، ولی یقین به آن ندارد، نمازش را بعد از گذشتن از حدّ ترخّص، کامل بخواند یا شکسته؟
- کسانی که بر اثر بیماری و ناتوانی مجبورند که نشسته نماز بخوانند، در مواردی که در نماز شک میکنند و لازم است نماز احتیاط بخوانند، نماز احتیاطشان را باید مانند نماز احتیاط ایستاده به حساب آورند یا نماز احتیاط نشسته؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر نمازگزار در آخر وقت نماز ظهر و عصر بخواهد نماز بخواند و نداند آیا برای هر دو نماز وقت دارد یا فقط می‌تواند نماز عصر را بخواند، چه باید بکند؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که ظهر جمعه نماز جمعه نمیخواند، آیا لازم است صبر کند تا اوّل وقت نماز بگذرد یا می‌تواند در اوّل وقت، نماز ظهر خود را بخواند؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر ذبح در منی تا اخر ایام تشریق ممکن شود باید ذبح را تاخیر بیندازد ایا جایز است که حلق را همان روز عید انجام دهد یا باید حلق و تقصیر را تا بعد از قربانی تاخیر بیندازد
- [سایر] آیا موارد استثنایی وجود دارد که انسان به واسطه آن بتواند نمازش را به تأخیر بیندازد؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار بعد از شکی که برای آن، نماز احتیاط لازم است، گمان پیدا کند و طبق گمان عمل کند؛ آیا نماز احتیاط بخواند یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانمی که وظیفهاش حجّ افراد است، عمره مفرده را تا چه وقتی بدون عذر می‌تواند تأخیر بیندازد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورت یقین به بقاء عذر تا آخر وقت نماز، می تواند در اول وقت با تیمم نماز بخواند؟
- [آیت الله خوئی] اگر انسانی با نیّت صادقه نیّت کند که بعد از بازگشت از سفر حج فوراً خمس را پرداخت کند، می‌تواند خمس را تا آن وقت تأخیر بیندازد یا اینکه حتماً باید قبل از سفر حج خمس را پرداخت نماید؟
- [سایر] فردی روحانی، که در ادارهای حقوق میگیرد و باید تا آخر وقت اداری برای آن اداره کار کند، آیا می‌تواند در وقت اداری برای اداره دیگری (با مزد) نماز جماعت بخواند؟
- [آیت الله بهجت] در صورتی که انسان می داند بعد از داخل شدن وقت نماز اگر وضو را تأخیر بیندازد، ناچار به مسح بر حایل می شود، آیا تقدیم وضو واجب است؟ در صورتی که تأخیر وضو منجر به وضوی ضرورت یا تقیّه گردد، آیا باز همین حکم را دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که باید با وضو یا غسل جبیرهای نماز بخواند، می‌تواند در اوّل وقت نماز بخواند، هرچند احتمال بدهد که تا آخر وقت عذر او برطرف شود، ولی در این فرض بهتر است نماز را به تأخیر بیندازد.
- اگر کسی که وظیفه او تیمّم است بداند یا گمان داشته باشد که تا آخر وقت عذر او باقی میماند، در وسعت وقت می‌تواند با تیمّم نماز بخواند؛ بنابر این با احتمال برطرف شدن عذر نیز تیمم در وسعت وقت جایز است، ولی اگر بداند یا گمان داشته باشد که تا آخر وقت عذر او برطرف می‌شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند یا در تنگی وقت با تیمّم نماز را بجا آورد.
- هرگاه وقت نماز داخل شود و بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد حائض می‌شود، باید فورا نماز بخواند.
- هرگاه انسان عذری داشته باشد که اگر بخواهد در اوّل وقت نماز بخواند، ناچار باشد با تیمّم نماز بخواند و یا این که لباس او نجس باشد و یا عذر دیگری داشته باشد، چنانچه بداند یا گمان داشته باشد که عذر او تا آخر وقت برطرف خواهد شد، نمیتواند در اوّل وقت نماز بخواند، بلکه باید صبر کند تا عذرش برطرف شود و چنانچه عذر او برطرف نشود، در آخر وقت نماز بخواند و لازم نیست به قدری صبر کند که فقط بتواند کارهای واجب نماز را انجام دهد، بلکه اگر برای مستحبات نماز، مانند اذان، اقامه و قنوت نیز وقت داشته باشد، می‌تواند نماز را با آن مستحبات بجا آورد.
- اگر چیزی نداشته باشد که در نماز خود را با آن بپوشاند، چنانچه احتمال دهد که چیزی پیدا کند، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تأخیر بیندازد و اگر چیزی پیدا نکرد، در آخر وقت مطابق وظیفه خود (برهنه) نماز بخواند.
- کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد، باید نماز را به نیّت ادا بخواند، ولی نباید عمدا نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد.
- اگر زن مستحاضه بداند از وقتی که مشغول وضو یا غسل شده خونی از او بیرون نیامده و در داخل فرج نیز خونی نبوده و اگر نماز را با تأخیر بخواند نیز تا آخر نماز به همین وضعیت باقی خواهد ماند، می‌تواند خواندن نماز را تأخیر بیندازد.
- انسان می‌تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دست آورد، خُمس آن را بدهد و جایز است دادن خُمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و همچنین می‌تواند برای هر منفعتی سال جداگانه قرار دهد و اگر برای دادن خُمس، سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- کسی که مسائل نماز و شکیات و سهویات را نمیداند و احتمال میدهد که یکی از آنها در نماز پیش آید، باید برای یاد گرفتن آنها نماز را از اوّل وقت تأخیر بیندازد؛ ولی اگر اطمینان داشته باشد که نماز را به نحو صحیح تمام میکند، می‌تواند در اوّل وقت مشغول نماز شود؛ پس اگر در نماز مسالهای که حکم آن را نمیداند پیش نیاید، نماز او صحیح است و اگر مسألهای که حکم آن را نمیداند پیش آید، می‌تواند به احتمالی که در نظرش صحیحتر است عمل نماید و نماز را تمام کند، ولی بعد از نماز باید مسأله را بپرسد و اگر نماز او باطل بوده، دوباره آن را بخواند.
- اگر عمدا نماز را به قدری تأخیر بیندازد که وقت برای وضو یا غسل نداشته باشد، معصیت کرده و باید نماز را با تیمّم بخواند، اگرچه احتیاط مستحب آن است که قضای آن نماز را نیز بجا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند بنابر احتیاط لازم باید نماز را تأخیر بیندازد. پس اگر نتوانست بایستد، در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز به جا آورد.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که نماز را تأخیر بیندازد. قرائت
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، باید نماز را تأخیر بیندازد پس اگر نتوانست بایستد، در آخر وقت مطابق وظیفهاش نماز را بجا آورد.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، باید نماز را به تأخیر بیندازد، پس اگر نتوانست بایستد، در آخر وقت مطابق وظیفهاش نماز را به جا آورد.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان احتمال بدهد که آخر وقت می‌تواند ایستاده نماز بخواند، بهتر است نماز را تأخیر بیندازد. پس اگر نتوانست بایستد در آخر وقت مطابق وظیفهاش نماز را بهجا آورد، و درصورتی که اول وقت نماز را خوند و در آخر وقت قدرت بر ایستادن حاصل نموده، باید نماز را دوباره بهجا آورد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند؛ بهتر است نماز را تاخیر بیندازد. پس اگر نتوانست بایستد؛ در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز را به جا آورد و در صورتی که اول وقت نماز را خوانده و در آخر وقت قدرت بر ایستادن حاصل نمود باید نماز را دوباره به جا آورد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند ، بنابر احتیاط لازم نماز را تاخیر بیاندا زد ، پس اگر نتوانست بایستد مطابق وظیفه اش ، نماز بجا آورد .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان احتمال بدهد که تا اخر وقت می تواند ایستاده نماز بخواند بهتر است نماز را تاخیر بیندازد پس اگر نتوانست بایستد در اخر وقت مطابق وظیفه اش نماز را به جا اورد و همچنین کسی که در اول وقت به پهلو یا خوابیده می تواند نماز بخواند بهتر است نماز را تاخیر بیندازد و در اخر وقت مطابق وظیفه رفتار نماید و در صورتی که اول وقت نماز را خوانده و اخر وقت برایش قدرت بر ایستادن یا نشستن پیدا شد باید نماز را دوباره به صورتی که قدرت پیدا کرده به جا اورد
- [آیت الله سیستانی] هر گاه وقت نماز داخل شود ، و بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد حائض می‌شود ، باید فوراً نماز بخواند ، و همچنین است بنابر احتیاط لازم اگر احتمال دهد که چنانچه نماز را تأخیر بیندازد حائض می‌شود .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که ساتر ندارد و احتمال می دهد تا آخر وقت پیدا شود بنابر احتیاط واجب باید نماز را از اوّل وقت تأخیر بیندازد و با ساتر نماز بخواند.