حواله
إرجاع طلبكار به شخصی ديگر برای دريافت طلبش
موقعی که انسان حواله میدهد باید بدهکار باشد، پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض میدهد از آنکس بگیرد.
عنوان مسئله:
موقعی که انسان حواله میدهد باید بدهکار باشد، پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض میدهد از آنکس بگیرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر انسان مشغول گرفتن روزه کفّاره شد که 31 روز باید متوالی باشد، امّا بعد از گرفتن 25 روز متوجّه شد که یک روزی، روزه نذر معیّن بدهکار است، حال وظیفه او چیست؟ آیا کفّاره بر نذر مقدّم است؟
- اگر انسان مشغول گرفتن روزه کفّاره شد که در 31 روز باید متوالی باشد امّا بعد از گرفتن 25 روز متوجّه شد که یک روز روزه نذر معیّن بدهکار است حال وظیفه چیست آیا کفّاره بر نذر مقدّم است؟
- اگر انسان زنی را صیغه کرد، یکماه بعد به زن علاوه بر اجرت، زکات فطره و گندم میدهد و یقین دارد که وقتی به منزل زن می‌رود، از پول زکات به او غذا می دهد، آیا می‌شود از این غذا استفاده کرد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای صحیح بودن حواله حتما باید فرد، بدهکار باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بدهی واقعا معیّن باشد، ولی طلبکار و بدهکار در موقع حواله دادن مقدار یا جنس آن را نداند، آیا حواله صحیح است؟
- [آیت الله جوادی آملی] فردی به خاطر طلبکاری خود از شخص بدهکار چک دریافت می‌کند در موعد مقرر برای دریافت پول به بانک می‌رود موجودی کامل نبوده و الآن دو ماه بدهکار تأخیر در پرداخت بدهی و قرض دارد و شخص بدهکار می‌گوید سود یا غرامت بابت تأخیر را پرداخت می‌کنم آیا سودی که میدهد شرعاً چه حُکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا بدهکار می تواند مبلغی زائد بر آنچه قرض کرده است به طلبکار پرداخت نماید؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی بدون تقاضای بدهکار، قرض او را بپردازد، آیا واجب است بدهکار عوض آنچه را که او پرداخت کرده بپردازد؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی اراده زیارت دارد، طبق قانون دولت پانصد تومان ودیعه می‌گذارد، بعد در بین راه محتاج به پول می‌شود از یکی از رفقایش قرض می‌کنددر ضمن قرض دهنده شرط می‌کند که من پانصد تومان به تو قرض می‌دهم که پانصد تومانی که ودیعه گذارده‌ای من از باب طلبم بگیرم با استفاده‌ای که بانک میدهد، قرض گیرنده قبول می‌کند، این استفاده‌ای که بانک میدهد برای قرض دهنده چه صورت دارد؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی وجهی میدهد به غیری به مدّت معیّن که در محل دیگر به اضافه مبلغی دریافت دارد، مثلاً صد تومان میدهد به تاجر در محلّی که صد و دو تومان در محل دیگر به فاصله یک ماه دیگر بگیرد و تاجر حواله میدهد که از طرفِ او در محل دیگر بگیرد، آیا وجه مصحّحی برای این گونه معامله هست یاخیر؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی زمینی را به مبلغ معیّنی خریده است و به مقدار قیمت مبیع از فرد سومی طلب دارد، لذا فروشنده را به بدهکار حواله کرد تا پول زمین را از او بگیرد، ولی آن شخص ثالث که بدهکار و محال علیه است بدون اطلاع خریدار با پرداخت پول زمین به فروشنده آن را برای خودش خرید، آیا معامله اوّل که فروشنده با حواله پول آن به شخص ثالث موافقت کرده بود. صحیح است یا معامله دوم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در قرض مدت دار، چنانچه بدهکار قبل از رسیدن مدت بدهی خود را بدهد آیا طلبکار باید قبول کند؟
- [سایر] تکلیف استادی که به عده‌ای از دختران درس میدهد؛ ولی نمیتواند خود را از نگاه هوس‌آلود کنترل کند، چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد وطلبکار قبول نماید بعد از آن که حواله درست شد کسی که به او حواله شده بدهکار می‌شود ودیگر طلبکار نمیتواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید.
- حواله دادن سر کسی که بدهکار نیست در صورتی صحیح است که او قبول کند و نیز اگر انسان بخواهد به کسی که جنسی بدهکار است جنس دیگر حواله دهد مثلاً به کسی که جو بدهکار است گندم حواله دهد، تا او قبول نکند حواله صحیح نیست.
- اگر سر کسی حواله بدهد که بدهکار نیست، چنانچه او حواله را قبول کند، پیش از پرداختن حواله نمیتواند مقدار حواله را از حواله دهنده بگیرد، ولی اگر طلبکار طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند، کسی که حواله را قبول کرده، همان مقدار را می‌تواند از حواله دهنده مطالبه نماید.
- کسی که انسان ضامن بدهی او می‌شود باید بدهکار باشد پس اگر کسی بخواهد از دیگری قرض کند، تا وقتی که قرض نکرده، انسان نمیتواند ضامن او شود یعنی فعلاً صدق ضمان نمی‌کند ولی می‌تواند الاَّن چک دهد که بخواهد ضمان را در وقت گرفتن قرض قرار دهد.
- اگر بدهکار وطلبکار و کسی که به او حواله شده، یا یکی از آنان برای خود حقّ به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراردادی که گذاشته‌اند می‌توانند حواله را به هم بزنند.
- جائز است که بانک در مقابل عمل انجام حواله کارمزد وحقّ العمل از حواله کننده بگیرد، چون حق دارد از انجام عمل حواله خودداری کند، پس جائز است که برای تنازل از این حق وانجام حواله، کارمزد دریافت بدارد، ولی‌در صورتی که از طرف بدهکار دستوری به بانک داده نشده بود وخود بانک بدهی او را پرداخت ووفا کرده است، جائز نیست کارمزد بگیرد چون جائز نیست بدهکار چیزی بابت وفأ دین خود در محلّ خود بگیرد، ولی چنانچه بدهکار پولی‌نزد بانکی که به او حواله کرده نداشته باشد وبانک بدهی او را بپردازد، چون در ذمّه بانک چیزی نداشته، جائز است که بانک در مقابل قبولی حواله، کارمزد دریافت کند وچون قبول حواله بر بانک واجب نبوده و می‌توانست از آن خودداری کند، بنابراین می‌تواند در مقابل تنازل از این حق وانجام عمل حواله مبلغی کارمزد بگیرد.
- بعد از آن که حواله درست شد، حواله دهنده و کسی که به او حواله شده، نمی‌توانند حواله را به هم بزنند و هرگاه کسی که به او حواله شده در موقع حواله فقیر نباشد،، مراد از فقیر در اینجا کسی است که زیادتر از آنچه در دین مستثنی است ندارد به مقداری که بتواند حواله را بپردازد، اگرچه بعداً فقیر شود طلبکار هم نمیتواند حواله را به هم بزند و همچنین است اگر موقع حواله فقیر باشد وطلبکار بداند فقیر است ولی اگر نداند فقیر است و بعد بفهمد، اگرچه در آن وقت مالدار شده باشد، طلبکار می‌تواند حواله را به هم بزند وطلب خود را از حواله دهنده بگیرد.
- کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهکاری خود را بدهد، اگرچه فقیر نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند.
- اگر بدهی واقعاً معیّن باشد ولی بدهکار وطلبکار در موقع حواله دادن، مقدار آن یا جنس آن را ندانند حواله صحیح است مثلاً اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید، حواله صحیح می‌باشد.
- اگر کسی که می‌داند یا گمان دارد که نمیتواند قرض خود را بدهد، و یا اینکه قرض حرجی باشد، قرض کردن واجب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] موقعی که انسان حواله میدهد باید بدهکار باشد ، پس اگر بخواهد از کسی قرض کند تا وقتی از او قرض نکرده است نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض میدهد ، از آن کس بگیرد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] موقعی که انسان حواله میدهد باید بدهکار باشد، پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده، نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آن چه را بعداً قرض میدهد از آن کس بگیرد.
- [آیت الله اردبیلی] هنگامی که انسان حواله میدهد، باید بدهکار باشد؛ پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض میدهد، از آن شخص بگیرد.
- [آیت الله خوئی] موقعی که انسان حواله میدهد باید بدهکار باشد پس اگر بخواهد از کسی قرض کند تا وقتی از او قرض نکرده بنابر احتیاط واجب نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض میدهد از آن کس بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] موقعی که انسان حواله میدهد باید بدهکار باشد ولی حواله‌هایی که در عرف مرسوم است که انسان کسی را که طلبکار نیست به کسی حواله میدهد صحیح است گرچه احکام حواله را ندارد، و کسی که به او حواله می‌شود اگر به حواله دهنده بدهکار باشد باید قبول کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] موقعی که انسان حواله می دهد باید بدهکار باشد پس اگر بخواهد از کسی قرض کند تا وقتی از او قرض نکرده نمی تواند اورا به کسی حواله دهد که انچه را بعد قرض می دهد از ان کس بگیرد
- [آیت الله نوری همدانی] موقعی که انسان حواله می دهد باید بدهکار باشد ، پس اگر بخواهد ازکسی قرض کند ، تا وقتی از او قرض نکرده نمی تواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض می دهد واز آن کس بگیرد .
- [امام خمینی] موقعی که انسان حواله میدهد باید بدهکار باشد پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض میدهد از آن کس بگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] موقعی که انسان حواله می دهد باید بدهکار باشد پس اگر بخواهد از کسی قرض کند تا وقتی از او قرض نکرده و بدهکار او نشده اگر او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض می دهد از آن کس بگیرد حواله صحیح نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . موقعی که انسان حواله می دهد باید بدهکار باشد، پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمی تواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض می دهد از آن کس بگیرد.